İşte kendi kaleminden Ekmel Bey'in fikir dünyası!
Abone olCHP ve MHP'nin çatı adayı Ekmeleddin İhsanoğlu, dünya görüşünü iki ayrı kitapta kaleme aldı. İşte Cumhurbaşkanı adayının fikir dünyası.
MHP ve CHP’nin cumhurbaşkanlığı seçimi için üzerinde anlaştığı
isim Ekmeleddin İhsanoğlu, hafta içinde büyük bir
tartışma yarattı. CHP içindeki ulusalcı kesimden İhsanoğlu’nun
yeterince laik ve Atatürkçü olmadığı yönünde sesler yükseldi.
AKP’ye yakın bazı yazarlar tarafından ise Suudi Arabistan ve
Amerika’ya yakın bir aday olarak gösterildi. İhsanoğlu da ilk
açıklamasında daha önce yazdığı eserleri işaret ederek “benim alnım
açık” mesajı verdi. Peki, İhsanoğlu Osmanlı, Cumhuriyet, laiklik,
İslam ve siyaset konularında ne düşünüyor. Hürriyet siden
Gökçe Aytulu yeni cumhurbaşkanı adayını tanımak
için kaleme aldığı ‘Modern Türkiye ve Osmanlı
Mirası’ başlıklı makalesi ve ‘Yeni Yüzyılda İslam
Dünyası’ adlı kitaplarını mercek altına aldı.
İşte Ekmeleddin İhsanoğlu'nun kendi kitaplarında ortaya
koyduğu fikir dünyası:
DİNİ DEĞERLER VE SİYASET
DENGESİ
Siyasetin teorisyenlerinin ve uygulayıcılarının bir yanda devamlı
hareket halinde bulunan siyasî değişkenlerle diğer yanda değişmez
olan din prensipleri arasında ustaca bir dengeyi kurması gerekiyor.
Siyasî konuların dünyevî ve değişken olduğu, dinin ise mutlak
semavî değerlere dayandığı gözden uzak tutulmamalı.
İSLAMCI REJİMLER VE KATI
LAİKLER
Müslüman toplumların içinden geçtiği siyasî tecrübeler arasındaki
farklılıklar İslam dünyasında hâkim ideolojiler yelpazesine de
yansıyor. Bir uçta İslam’ı olabilecek en katı yorumlar ve
uygulamalarla benimseyen bazı İslamcı rejimler, diğer uçta ise
İslam’a yönetimde herhangi bir söz hakkı vermeyen laik rejimler
var. Bunların dışındaki Müslüman ülkeler ise birbirlerinden farklı
şekillerde bir üçüncü, orta yolu takip etmiş; bunlar arasında
İslam’ın temel bir hukuk kaynağı olarak geçerliliğini anayasa
maddesine bağlamış olanlar var.
DİN İLE SİYASET
AYRILMALI
Müslüman toplumların günümüz dünyasında kararlılıkla ileri
gidebilmeleri için siyaset alanıyla din alanı arasındaki ilişkiyi,
bunları birbirine karıştırmayacak şekilde tanımlamaları gerekir. Bu
ilişki karşılıklı olarak yetkilerin ayrılığına dayanmalı, ayrıca
çoğulculuğa yer vermeli ve bunu benimsemeli ve aynı zamanda siyasî
gücün elden ele geçişinde demokratik usullere elvermeli. Din
alanının siyaset üzerindeki ve siyasetin din üzerindeki kontrolü
kaldırılmalı, bu ikisini birbirinden ayıran çizgi net ve açık
olarak çizilmeli.
ÇATIŞMAYI OSMANLI MİRASI
ÖNLER
(Türkiye’nin Osmanlı’nın müspet mirasına sahip çıkması) her
şeyden önce dış dünya karşısında ‘Büyük devlet’ hissini
yakalamasına yol açacak, aynı zamanda kendi içindeki ikilemi
ortadan kaldıracak, toplumda çatışmayı ve gerginliği gidermeye
yardımcı olacaktır.
ZORLA KABUL
ETTİRİLEMEZ
Bugün Türk tarihinin bir döneminin -Osmanlı olsun veya Cumhuriyet
olsun- nostaljisinde bulunanlar, onu idealleştirerek başkalarına
zorla kabul ettirme hakkına sahip değillerdir.
GENÇLİK VE DEMOKRASİ
Demokrasinin önüne çıkabilecek engeller cesaretimizi kırmamalı
çünkü biliyoruz ki dünyada demokrasiye giden yolların hiçbiri
güllerle bezenmemişti. Tersine bunlar fedakârlıklarla, sabır ve
kararlılıkla aşılabildi. Çoğulcu demokrasi uygulamasıyla İslam’daki
yönetişimin temelleri arasında esaslı bir karşıtlık bulunmuyor.
Müslüman toplumlarda gençlik hareketleri neticesinde totaliter
rejimlerin yıkılması bize iyinin peşindeki bir gençliğin ve düşünen
insanların varlığı sayesinde bu toplumların geleceğinin daha parlak
olabileceği ümidini vermeli.
YAŞANAN ARAP BAHARI
DEĞİLDİ
Arap ülkelerinde yaşananlar arzulanan baharı getirmedi; getirdiği,
despotların sonbaharı oldu. Toplumlar güçlükler ve problemler
yaşamaya devam edecekler. Bu sonbahardan sonra uzun ve sert bir kış
olacak, ardından değerleri ve sistemleriyle toplumların arzuladığı
bahar gelecek.
JÖN TÜRK MUHALEFETİ
Bugün bile Jön Türk zihniyeti denilebilecek, toplumu sarsan,
devlete meydan okuyan ve aydınları kamplaştırarak toplum
kesimlerini ters istikametlere yönlendiren menfi miras, 20. asrın
sonunda Türk hayatının bir parçası olarak sürmektedir.
KÖKLERİ HAVADA BİR
AĞAÇ
Bizden önce veya sonra çok köklü ihtilaller geçiren milletler,
devlet rejimini değiştirirken, devlet-toplum münasebetlerini
ihtilalin yeni idealleri uğruna baştan düzenlerken, toplumlarının
mazi ile olan bağlarını kopartarak onu, kökleri havada kalan bir
ağaca dönüştürme cihetine gitmemişlerdir.
DİLİN HİLKAT
GARİBELERİ
Gelişmiş, ‘mürekkep’ bir İmparatorluk dili olan, yüksek edebiyat
ve bilim dili haline gelen Osmanlı Türkçesi’nde asırlardan beri
kullanılan kelimeler ile Osmanlı Türklerinin kendi türettikleri
kelimeler etnik tasfiyeye tâbi tutulmuştur. ‘Özgürlük’, ‘uygarlık’
ve ‘bağımsızlık’ gibi bize has, lengüistik bakımından hilkat
garibeleri olan ve herhangi bir Türk lehçesinde olmadığı gibi onu
türetenlerin kendilerine ait şahsî ve gayri ilmî anlayışları içinde
uydurulan bu kelimeler, bugün Orta Asya ve Kafkasya Türklerinin
kullandığı ‘hürriyet’, ‘medeniyet’ ve ‘istiklâl’ kelimelerinin
yerini zorla almıştır. Osmanlı Türklerinin kullandığı kelimeler
bugün Çin Seddi’nden Adriyatik Denizi’ne kadar hâlâ kullanılıyor ve
üniversite profesörü ile dağ başındaki çoban tarafından
anlaşılıyorsa bizim en azından dil konusunda Osmanlı mirasının
bugün için değer ve geçerliliğini bir daha düşünmemiz gerekir.
OSMANLI MİRASI KUSURSUZ
DEĞİL
Osmanlılardan bize intikal eden mirasın hepsinin kusursuz ve
mükemmel olduğunu iddia etmek nostaljik bir bakış açısının eseri
olduğu gibi, ideolojik bir düşüncenin temelini de teşkil edebilir.
Gerçekten bu mirasta bizi menfi şekilde etkileyen hususların olduğu
muhakkaktır.
KÖTÜ MİRAS DEVLETİN
SERTLİĞİ
(Osmanlı’nın kötü miraslarından biri) devletin sert müdahale
refleksi ile ilgilidir. Devletin kendini her tür değerin üstünde
mukaddes bir varlık yani ‘Devlet-i ebed müddet’ olarak görmesi,
böylece ona mutlak şekilde itaat etmeyenleri -kendi varlığının bir
parçası olsalar dahi- ağır eliyle ezmesidir.
MODERN TÜRKİYE’NİN
ÇELİŞKİSİ
(Osmanlı mirasına) menfi bir gözle bakmak ve psikolojik redd-i
miras hâli, yeni yetişen nesillerin tarih bilincinde bir kırılma
yaratmıştır. Bu da, bugün gördüğümüz üzere bizlerin, başka
milletlerin sahip olduğu kavrayıcı bütünlük ve devamlılık şuurundan
mahrum olarak, kendi içimizde birbirimizle olan münasebetlerde
zıtlıklar ve sıkıntılar yaşanmasına yol açmaktadır.
KOMÜNİZM ÇÖKTÜ, ŞİDDET
TIRMANDI
Komünizmin ve bu ideolojiye dayanan sistemlerin başarısızlığı
gelişmekte olan ülkelerde nüfusun dinamik kesimlerinde ve özellikle
geniş, düşük gelirli gruplarda bir amaçsızlık hissi doğurdu. Bu
gruplar kendi ülkelerinin iç ve dış siyasetinde gördükleri
yanlışlıkları düzeltmek için değişim istemeye başladılar. Bunun
sonucunda, İslam adı altında dünyevî hayatın zorluklarına çözümler
ve uhrevî hayatta saadet vaat eden militan şiddet ‘hareketleri’ bu
gruplara çekici gelmeye ve geniş kitlelerde artan kabul görmeye
başladı.
GELECEK, DEMOKRASİYE
BAĞLI
İslam coğrafyasında demokrasinin tesisi ancak iki temel prensibin
uygulanmasıyla mümkün olabilir. Birincisi toplum meselelerinin ele
alınışında iyi yönetişim, şeffaflık ve güven tesisi. İkincisi ise
özenle oluşturulacak insan hakları kaideleri içinde siyasî
hürriyetlerin kapsanması. Kilit önemdeki bu iki prensip yerine
konmazsa Müslüman toplumların siyasette aktif kesimleri için tek
çıkar yol hedeflerini dinin çerçevesinden aramak olacaktır.