İşte çok konuşulan belediye yasası
Abone olMerakla beklenen yerel yönetimler yasa tasarısı Meclis'ten geçti. Belediyelerin görev ve yetkileri yeniden dazenlendi. İşte hepimizi bir şekilde ilgilendiren yasanın ayrıntı
Belediyelerin kurulmasını, görev ve yetkilerini yeniden
düzenleyen Belediyeler Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul
edilerek yasalaştı. 1580 sayılı Belediyeler Kanunu'nu yürürlükten
kaldıran yasaya göre, nüfusu 5 bin ve üzerinde olan yerleşim
birimlerinde belediye kurulabilecek. İl ve ilçe merkezlerinde
belediye kurulmasını zorunlu kılan yasa, bağlı olduğu il, ilçe
belediyesi ile nüfusu 50 bin ve üzerinde olan bir belediyenin
sınırına 5 kilometreden daha yakın duruma gelen belediye ve
köylerin bu belediyeye katılmasını hüküm altına alıyor. İçme ve
kullanma suyu havzaları ile sit ve diğer koruma alanlarında ve
meskun sahası, kurulu bir belediyenin sınırlarına 5 kilometreden
daha yakın olan yerleşim yerlerinde belediye kurulamayacak.
Köylerin veya çeşitli köy kısımlarının birleşerek belediye
kurabilmeleri için meskun sahalarının, merkez kabul edilecek
yerleşim yerinin meskun sahasına en fazla 5 kilometre mesafede
bulunması ve nüfusları toplamının 5 bin ve üzerinde olması
gerekecek. Belediye kurulması için, bir veya birden fazla köyün köy
ihtiyar meclisinin kararı veya seçmenlerinin en az yarısından bir
fazlasının en büyük mülki idare amirine yazılı başvurusu ya da
valinin kendiliğinden harekete geçmesi gerekecek. Valinin bildirimi
üzerine, yerel seçim kurulları 15 gün içinde köyde veya köy
kısımlarında kayıtlı seçmenlerin oylarını alacak ve sonucu valiliğe
bildirecek. Dosya valinin görüşüyle birlikte İçişleri Bakanlığı'na
gönderilecek. Danıştay'ın görüşü alınarak müşterek kararname ile o
yerde belediye kurulacak. Yeni iskan nedeniyle oluşturulan ve
nüfusu 5 bin ve üzerinde olan herhangi bir yerleşim yerinde
İçişleri Bakanlığı'nın önerisi üzerine müşterek kararnameyle
belediye kurulacak. Yeni kurulan belediyenin sınırları altı ay
içinde belirlenecek. Sınırlar, belediye meclisinin kararı ve
kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile kesinleşecek.
Kesinleşen sınırlar zorunlu nedenler olmadıkça beş yıl süre ile
değiştirilemeyecek. Bir belde veya köyün veya bunların bazı
kısımlarının meskun sahasının, komşu bir beldenin meskun sahası ile
birleşmesi durumunda iltihak olunacak belde sakinlerinin oylarına
başvurulmayacak ancak katılmak isteyenler oylama yapacak. Belediye
sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, bölünmesi, sınır
tespiti ve değiştirilmesi, belediye meclisinin kararı ve valinin
onayı ile gerçekleştirilebilecek. Bir beldenin adı belediye meclisi
üye tam sayısının en az dörtte üçünün kararı ve valinin görüşü
üzerine İçişleri Bakanlığı'nın onayı ile değiştirilebilecek. NÜFUSU
2 BİNİN ALTINA DÜŞEN BELEDİYELER Nüfusu 2 binin altına düşen
belediyeler, Danıştay'ın görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığı'nın
önerisi üzerine müşterek kararname ile köye dönüştürülecek. Tüzel
kişiliği kaldırılan belediyelerin tasfiyesini il özel idaresi
yapacak. Bu belediyelerin taşınır, taşınmaz malları ile hak, alacak
ve borçları köy tüzel kişiliğine devredilecek. HEMŞEHRİ HUKUKU Yasa
ile ''hemşehri hukuku'' uygulaması getiriliyor. Herkes ikamet
ettiği beldenin hemşehrisi sayılacak. Hemşehrilerin, belediye karar
ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme
ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları olacak.
BELEDİYENİN GÖREVLERİ Yasada belediyenin görev, yetki ve
sorumlulukları şöyle sıralanıyor: ''Belediye, kanunlarla başka bir
kamu kurum ve kuruluşuna verilmeyen mahalli müşterek nitelikteki
her türlü görev ve hizmeti yapar, gerekli kararları alır, uygular
ve denetler. Belediye öncelikle, imar, su ve kanalizasyon, ulaşım
gibi kentsel altyapı; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı
atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi
trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar;
konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal
hizmet ve yardım, evlendirme, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi
ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar. Belediye, okul
öncesi eğitim kurumlan açabilir; devlete ait her derecedeki okul
binalarının inşaatı ile yapılmış binaların bakım ve onarımını
yapabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını
karşılayabilir; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve
işletebilir; kültür ve tabiat varlıkları ile tarihi dokunun ve kent
tarihi bakımından önem taşıyan mekanların ve işlevlerinin
korunmasını sağlayabilir, bu amaçla bakım ve onarımını yapabilir,
korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa
edebilir.'' Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası,
belediyenin mali durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak
belirlenecek. BELEDİYELERİN YETKİ VE İMTİYAZLARI Yasaya göre
belediye, belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki
ihtiyaçları karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde
bulunacak. Kanunların verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik
çıkaracak, emir verecek, yasak koyacak ve uygulayacak, kanunlarda
belirtilen cezaları verecek. Gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri
ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen izin veya ruhsatı verecek.
Özel kanunları gereğince belediyeye ait vergi, resim ve harçların
tarh, tahakkuk ve tahsilini yapacak. Müktesep haklar saklı kalmak
üzere belediye sınırları içinde; içme, kullanma ve endüstri suyu
sağlamak; kullanılmış sular ile yağmur sularının uzaklaştırılmasını
sağlamak; bunlar için gerekli tesisleri kuracak, kurduracak,
işletecek ve işlettirecek. Belediye sınırları içinde toplu taşıma
yapacak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel,
raylı sistem dahil her türlü toplu taşıma sistemlerini kuracak,
kurduracak, işletecek ve işlettirecek. Katı atıkların toplanması,
taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve
depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapacak ve yaptıracak.
Mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi
amacıyla, belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisinde taşınır
ve taşınmaz malları alacak, satacak, kiralayacak veya kiraya
verecek, takas edecek, bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesis
edecek. Borç alacak, bağış kabul edecek. Toptancı ve perakendeci
halleri, otobüs terminali, fuar alanı, mezbaha ve yat limanları
kuracak, işletecek, işlettirecek; gerçek ve tüzel kişilerin
belediye sınırları içinde hal açmasına izin verecek. Vergi, resim
ve harçlar dışında kalan ve miktarı 10 milyar Türk lirasının
altında olan dava konusu işlerin, anlaşmayla tasfiyesine karar
verecek. SIĞINMA EVİ Birinci sınıf gayri sıhhi müesseseler ile
umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandıracak.
Belediye, toplu taşımaya ilişkin hizmetlere ait hakkını
kiralayabileceği gibi imtiyaz oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek
suretiyle de kullanabilecek. Belediye, belde sakinlerinin belediye
hizmetleriyle ilgili görüş ve düşüncelerini tespit etmek amacıyla
kamuoyu yoklaması ve araştırması yapabilecek. Büyükşehir
belediyeleri ile nüfusu 50 bini geçen belediyeler, kadınlar ve
çocuklar için sığınma evi açacak. Ayrıca belediyeler kentsel ve
coğrafi bilgi sistemi kuracak. Belediye vergileri, resimleri,
harçları ve proje karşılığı borçlanma yoluyla elde edilen
gelirleri, şartlı bağışlar ile kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan
malları haczedilemeyecek. Belediyenin kamu hizmetine ayrılan veya
kamunun yararlanmasına açık, gelir getirmeyen taşınmaz malları ile
bunların inşa ve kullanımları her türlü vergi, resim, harç ve katkı
paylarından muaf tutulacak. BELEDİYE MECLİSİ Yasa, belediye
meclisini, belediyenin karar organı olarak tanımlıyor. Belediye
meclisi seçilmiş üyelerden oluşacak. Mahalle muhtarlarının,
belediye meclisi üye tam sayısının beşte biri oranında her yıl
kendi aralarından seçeceği temsilciler, belediye meclisinin fahri
üyesi sayılacak. Fahri üyeler, meclis ve ihtisas komisyonu
toplantılarına katılarak görüşlerini belirtebilecek, ancak oy
kullanamayacak. Ayrıca, kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşları, üniversite ve sendikalar ile gündemdeki konularla
ilgili sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, oy hakkı olmaksızın
kendi görev alanları ve faaliyet konularının görüşüldüğü meclis ve
ihtisas komisyonu toplantılarına katılabilecek ve görüş
bildirebilecek. Yasa, belediye bütçesi ve kesin hesabını kabul
etmek, belediyenin imar planlarını görüşmek ve onaylamak,
borçlanmaya ve tahvil ihracına karar vermek gibi görev ve yetkileri
belediye meclisine veriyor. Belediye meclisi, bütçeiçi işletmeler
ile Türk Ticaret Kanununa tabi ortaklıklar kurulmasına, kurulmuş
veya kurulacak ortaklıklara katılmaya veya ayrılmaya, sermaye
artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar
verebilecek. AMBLEMİ BELEDİYE MECLİSİ BELİRLEYECEK Belediye
meclisi, meydan, cadde, sokak, park, tesis ve benzerlerine ad
verebilecek, mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi,
adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesine karar
verebilecek. Ayrıca, beldeyi tanıtıcı amblem ve flamanın
belirlenmesine de belediye meclisi karar verecek. Belediye meclisi,
imar planlarına uygun şekilde hazırlanmış belediye imar
programlarını görüşerek kabul edecek ve il çevre planlarını
onaylayacak. Belediye meclis üyelerine, meclis ve ihtisas komisyon
toplantılarına katıldıkları her gün için belediye başkanına
ödenmekte olan aylık brüt ödeneğin günlük tutarının üçte birini
geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı
ödenecek. Belediye meclisi her dönem başında kendi üyeleri
arasından seçilecek en az 3 en fazla 5 kişiden olaşan ihtisas
komisyonları kurabilecek. Nüfusu 50 bini geçen belediyelerde plan
ve bütçe ile imar komisyonları zorunlu olarak kurulacak. Denetim
komisyonu, nüfusu 10 bini aşan belediyelerde oluşturulacak.
Belediye meclisi, kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmaktan
çekinirse ve belediyeye verilen görevlerle ilgisi olmayan siyasi
konuları görüşür ve bu konuda karar alırsa İçişleri Bakanlığı'nın
bildirisi üzerine Danıştay'ın kararı ile feshedilebilecek. BELEDİYE
ENCÜMENİ Belediye Encümeni, belediye başkanının başkanlığında, il
belediyelerinde ve nüfusu 100 binin üzerindeki belediyelerde,
belediye meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için
gizli oyla seçeceği 4 üye ile birim amirleri arasından belediye
başkanının belirlediği 4 üyeden oluşacak. Diğer belediyelerde
encümen 3'ü seçilmiş, 3'ü de atanmış 6 üyeden oluşacak. Belediye
encümeni, belediyenin yürütme organı olarak görev yapacak. Yasa,
belediye meclisi ve belediye encümeni üyelerine belediyenin
nüfusuna göre değişen miktarlarda ödenek verilmesini öngörüyor.