İşte Annan'ın o mektubu

BM Genel Sekreteri Kofi Annan, Denktaş ve Papadopulos'a gönderdiği davet mektubunda, "Türkiye Başbakanı tarafından temin edildim" ifadesini kullandı BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve Rum Yönetimi lideri Tasos Papadopulos'a gönderdiği mektubun "davetten öte direktif niteliğinde" sert ifadeler içerdiği ortaya çıktı. Annan'ın "Türkiye Başbakanı tarafından temin edildim" ifadesini kullanması da dikkati çekti. Milliyet'in ele geçirdiği ve "Ekselansları" diye başlayan mektupta Annan şu ifadeleri kullandı: "Plan temelinde bir çözüme, her iki tarafın da liderlerinde net olarak görülebilen bir hazır olma durumu mevcut olduğu, bu durum hem Yunanistan, hem Türkiye'de en üst politik seviyede tam olarak ve kararlılıkla desteklendiği zaman, planı nihayete ulaştırmayı taraflar taahhüt ettiği zaman, BM'nin desteğiyle belirlediği bir tarihe kadar ve planda belirtildiği şekilde, ardından belirli bir tarihte ayrı ayrı referanduma sunma koşuluyla ulaşılabilir. Beni cesaretlendirdiniz Ben bu bağlamda son zamanlardaki politik irade ifadeleriyle 1 Mayıs 2004'ten önce bir çözüme ulaşmak için müzakerelere başlamaya ağırlık verdim. Bu hususta bana vermiş olduğunuz teminatı büyük memnuniyetle karşılıyorum. Benden gelecek 'müzakerelere tekrar başlama' teklifini, özellikle Türkiye'nin ortaya koyduğu yeni kararlılık rüzgarı altında, kabul edeceğiniz şeklindeki genel beyanatlar beni cesaretlendirmiştir. Müzakereleriniz güçlenecek Açıkçası 1 Mayıs 2004'den önce bir çözüm hem ilgili tarafların, hem de uluslararası barış ve güvenliğin yararınadır. Bu Kıbrıs'ın 1 Mayıs'ta AB'ye birleşik bir ada olarak girmesinin tek yoludur. Bu, Yunanistan ve Türkiye arasındaki yakınlaşmayı katılaştıracağı gibi, Türkiye'nin AB'ye üyelik müzakerelerinin başlama olasılığını da güçlendirecektir. Türkiye Başbakanı ve sizin tarafınızdan yapılmaya çalışılacak değişikliklerin küçük bir sayıyla sınırlı kalacağı ve planın parametreleri dışına çıkılmayacağı konusunda temin edildim. Bunu memnuniyetle karşılıyorum ve müzakereler başlarsa planı iki tarafın da faydasına olacak şekilde geliştirecek değişiklikler konusunda tarafların hızla anlaşmaya varması için elimden geldiğince yardım edeceğimi de gösterdim. Tarafların planda yapılacak kendi aleyhine olacak değişiklikleri kabul etmesi beklenemez. Dolayısıyla bunu yaparken dengeyi koruyacağım. Kıbrıs'ın AB üyeliğine şu anda üç aydan az kaldı. Planın referanduma sunulmasından önce tamamlamaya yönelik daha yapılacak çok iş var. Sizin de bildiğiniz gibi, zaruri olan herşey Kıbrıs'ta yeni kurulan devlet işlerinin, anlaşma yürürlüğe girer girmez fonksiyonellik kazanabilmesi için yerli yerinde olmalıdır. Tüm bu işlerin, aradığım politik irade olmadan zamanında tamamlanabilmesi inanılmaz olurdu. Referandum taahhüdü şart İki tarafta da 1 Mayıs'tan önce aynı günde yapılacak referandum için, çok önemli oylama işleminin uygun şekilde geçmesi için iki tarafın da geniş kapsamlı teknik ve politik hazırlığına gereksinim olacaktır. İki tarafın da referanduma gitme taahhüdünde bulunmasıyla bu hazırlıkların tamamlanması mümkün olabilir. Taahhüt altına girersiniz Dolayısıyla sizi 10 Şubat'ta müzakerelere başlamak için New York'a davet etmek istiyorum. Bu davetime kabulünüzü plan (temel prensipleri ve verilen tavizler üzerinde oynama yapmadan) BM'nin desteğiyle 31 Mart 2004'e kadar sonlandırmaya, 21 Nisan'da planın nihai halini refaranduma sunmaya yönelik bir taahhüt kabul edeceğim. Bu taahhüde etkinlik vermek için takip edilecek prosedür aşağıdaki gibidir. De Soto arabulucu 1- Taraflar temel antlaşmanın (ekleri ve ilaveleri dahil) üzerinde yapılacak değişikliklerde mutabık kalmak amacıyla sunduğum planın temelinde alışveriş havasında ve iyi niyetle pazarlık yapabilmeleri için benim veya özel danışmanımın nezdinde görüşecek. Yunanistan ve Türkiye, gereği görüldüğünde güvenlik konuları çerçevesinde görüşecek. Tüm ilgili taraflar ancak, planın içeriğindeki parametreler dahilinde değişiklik yapabilecek. Ben ve özel danışmanım 26 Mart'a kadar ve bu tarih dahil olmak üzere anlaşmaya varılabilmesi için taraflara aktif olarak yardımcı olacağız. 2- Taraflar derhal teknik komite üyeleri atayacaktır. Bu komiteler, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'ni bağlayan bir dizi uluslararası anlaşmaları tamamlayabilmek ve planda öngörüldüğü gibi referandumdan önce sonuçlandırılması gereken, anayasayı ilgilendiren metinleri tamamlayabilmek, işbirliği antlaşmaları ve federal hukukları tamamlayabilmek için en geç 16 Şubat 2004'e kadar Kıbrıs'taki BM nezdinde paralel olarak veya gerektiği yerde alt komiteler dahil görüşmelere başlamalıdır. Bu çalışma, son sürecin sonunda komitelere sunulan metinleri temel alacaktır. Bu amaçla görüşen teknik komiteler en geç 26 Mart'a kadar sonuca varmalıdır. 3- Taraflar 19 Mart'a kadar geçici yüksek mahkeme ve merkez bankasının geçici yönetim adayları üzerinde mutabakata varmalıdır. Milli marş komitesi 4- Liderlerin üzerinde karar verme ve antlaşmaları için 12 Mart'a kadar Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti bayrağı ve milli marşı tavsiyeleri üretmek amacıyla 28 Şubat'ta Kıbrıs'taki BM nezdinde görüşmelere başlamak üzere derhal bayrak ve milli marş komitesi ataması gerekmektedir. 5- İki taraf da bana 12 Mart'a kadar öneri şeklinde bir kurucu devlet anayasasını, temel antlaşmaya uygun ve aşağıdaki parçayı da içerecek şekilde sunmalıdır: • Temel antlaşmayla beraber referanduma sunulacak olan kabul edilen kurucu devlet yasaları ve bu anayasa, Temel Antlaşma ve Kurucu Devletin Anayasası ile uyumu gerektirecek değişiklikler yapıldıktan sonra temel antlaşmanın yürürlüğe girmesiyle beraber parça devlette uygulamaya girecektir. • Bu anayasa ve temel antlaşmanın provisyonlarına karşı veya uyumsuz bir yasa provisyonu geçersiz sayılacaktır. • Yukarıdaki paragraflarda takım 'değişiklik', düzeltme, adapte etme ve kaldırma anlamı içermektedir. Kurucu devletin yasaları haline gelecek yasaları belirleyen bir provisyondur. İstemesem de doldururum 6- Taraflarca müzakere edilen metnin, yukarda belirtilen tarihlerde tamamlanması açıkça arzu edilmektedir. Eğer bu sonuca varılamazsa, 31 Mart'a kadar metni tamamlamak için zorunlu olarak gerekli yerleri dolduracağım. Doğal olarak bunu hiç istemeden yapacağım. Ümit ederim ki, bu yaklaşım, zamanında anlaşabilmesi için tarafları gerekli isteği oluşturma amacıyla kışkırtır. Referandum şartı 7- Tamamlanmış metnin temelinde üç garantör - Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık - 9 Nisan 2004'e kadar bana ve birbirlerine yazıyla, planı eş zamanda iki ayrı referanduma götürülmesini onayladıklarını, referandumdan onay aldığı takdirde, BM Anayasası'nın 102. maddesi uyarınca uluslararası antlaşma olarak kaydedilecek temel antlaşmasının ilavesi olan ve Kıbrıs'taki yeni durumu içeren antlaşmayı imzalama vaadini bildirmeleri gerekmektedir. Garantör güçlerin, 10 Nisan'a kadar kendi içinde bu vaadi yerine getirebilmek için gerekli tüm işlemleri tamamlaması gerekmektedir. 8- Sonuçlandırılmış metnin temelinde, planın ilavesinde bulunan 'Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne karar verilmesi için sunulması gereken hususlar' maddesi çerçevesinde taraflar beni Güvenlik Konseyi'den karar talep etmem için davet edecek. 9 - Planda belirtildiği gibi temel antlaşmaya ait sonuçlandırılmış metnin iki tarafta, eş zamanda 21 Nisan'da deferanduma sunulması ve şu sorunun sorulması: Temel antlaşmayı tüm ilaveleriyle birlikte, Kıbrıs Rum / Kıbrıs Türk kurucu devletlerin anayasalarını, kanunlarının yürürlüğe girebilmesi için provisyonları ve Kıbrıs'ın oluşacak yeni bir şekilde AB'ye bileşik olarak girmesini onaylıyor musunuz? EVET / HAYIR Kabul edilmezse... Kuruluş Antlaşması kabul edilirse, benim onayımın ardında yürürlüğe girecektir. Kuruluş Antlaşması kabul edilmezse geçersiz sayılacak, tarafların müzakerelere başlamak için verdikleri taahhütler, referanduma sunmak dahil, hiçbir anayasal etki taşımayacaktır. Liste yıldırıcı Yukarıda listelenen ve planda öngörülen prosedürel noktalarla tarafların yapması gereken şeyler listesinin yıldırıcı görünebileceğinin bilincindeyim. Ama sonuçta bunlara bağlı kalmak durumunda olduklarına inanıyorum. Sizin ve tüm tarafların doğru belirlemesiyle bu gerekliliklerin karşılanabileceğine ikna oldum. Umarım taraflar bu tarihi fırsatı görür, birbirleriyle ve benimle önümüzdeki zamanda işbirliğiyle barışın güzelliklerini Kıbrıs'a da getirmeye çalışır. Gelecek hafta sizi New York'ta görmeyi dört gözle bekliyorum. 'Annan'n dedikleri Allah emri değil' Dün Ankara'dan Lefkoşa'ya giden Denktaş, Türkiye'den gelecek haberlerin olumlu olması halinde, Annan'ın çağrısına uyacaklarını ve yarın New York'a hareket edebileceğini açıkladı. "Annan'a yazılı yanıt vereceğiz" diyen Denktaş, "Annan'ın dediği Allah'ın emri değil. Dünyanın hiçbir yerinde böyle müzakere olmamıştır" ifadesini kullandı. Denktaş şunları söyledi: "Annan Planı, Türk tarafının her istediğini kapsamıyor. Türk hükümetiyle yaptığımız değerlendirmelerden memnun kaldık, iyi niyetle büyük açılımlar yapmıştır. Ama görüyoruz ki cevabını alamamıştır. Bunu kendileri de görmüş ve üzülmüştür." Müzakereler için belirlenen 10 Şubat'ı "dayatma" olarak niteleyen Denktaş, "İki ayağımızı bir pabuca sokuyorlar. Bu dayatmanın daniskasıdır. Hayati haklarımızı savunmalıyız. Bunları kaale almayan kurumlar karşısında ellerimiz havada, teslim olduk" diye yanıtladı. Kaynak: Milliyet