İşte Annan Planı'nın 94 faydası

Radikal Gazetesi'nin haberine göre, Bakanlar Kurulu'nun dünkü toplantısında 'Annan Planı'nın Türk tarafı için Olumlu Unsurları' başlıklı yedi sayfalık belge ortaya konuldu. Belgenin tam metni:

İki kesimlilik

1. Yeni ortaklığın iki kesimli olacağı.

2. İki tarafın birbirinin ayrı kimliğini ve bütünlüğünü tanıması.

3. Tarafların birbirlerinin kültürel, dini, siyasi, sosyal ve dilsel kimliklerine de saygı gösterecekleri.

4. Bir tarafın diğeri üzerinde hâkimiyet kurmasının reddi.

5. Bir tarafın diğeri üzerinde otorite ve yetki iddia edemeyeceği.

6. Kurucu Devletlerin kendi alanlarında yetkilerini egemence kullanacakları ve kendilerini özgürce organize edebilecekleri.

7. Kurucu Devletlerin kendi Anayasalarının olacağı.

8. Kurucu Devletlerin kara sınırlarının bulunacağı.

9. Kurucu Devletlerin kendi bayrak ve marşlarına sahip olabileceği.

10. Kurucu Devletlerin kimliklerine, güvenliklerine ve anayasal düzenlerine herkes tarafından saygı gösterileceği.

11. Kurucu Devletlerin ve Federal Hükümetin birbirlerinin yetki ve işlevlerine karışamayacakları.

12. Yeni haritada Kıbrıs Türk Devleti'nin ismen gösterilmesi.

13. İki Kurucu devlet arasında yeni bir sınır belirlenmesi, geçiş noktalarının olması.

14. Federal ve Kurucu Devlet yasaları arasında hiyerarşi olmayacağı.

15. Kurucu Devletlerin iç vatandaşlık verebileceği ve bir kişinin aynı zamanda her iki kurucu devletin de iç vatandaşlığına sahip olamayacağı.

16. Kurucu Devletlerin kendi milli kimliklerini korumak amacıyla diğer Kurucu Devlet vatandaşlarının ikametine sınırlama getirebileceği, bu çerçevede Anlaşma yürürlüğe girdikten sonra:

a. Beş yıl süreyle ikamete tam sınırlama olacağı, bilahare,

b. 6'ncı-9'uncu yıllar arasında köy veya belediye nüfusunun yüzde 6'sına kadar,

c. 10'uncu-14'üncü yıllar arasında köy veya belediye nüfusunun yüzde 12'sine kadar,

d. 14'üncü-19'uncu yıllar arasında (veya daha erken gerçekleştiği takdirde Türkiye'nin AB üyeliğine kadar) bir Kurucu Devletin nüfusunun en fazla yüzde 18'ine kadar ikamet hakkına sınırlama getirilebileceği.

17. İstisna olarak iki yıl sonra dönebilecek 65 üstü yaş grubu ve Karpaz köyleri eski sakinlerinin diğerlerinden önce dönüş yaptıkları takdirde yukarıdaki sınırlama oranları içinde sayılacakları.

18. Bir Kurucu Devletin kimliğini koruma düşüncesiyle alabileceği tedbirler çerçevesinde nüfusunun en fazla 1/3'ünün yabancı olabileceği.

19. Senato'ya Kıbrıs Türk Devleti'nden seçileceklerin daima Türk olacağı.

20. Kurucu Devletlerin dış dünya ile ticari ve kültürel ilişki kurabilecekleri, anlaşma imzalayabileceği.

21. Federal yasalara karşı işlenen suçlar üzerinde Kurucu Devletlerin öncelikli adli işlem yetkisine sahip olması.

22. Kurucu Devletlerin ayrı polis teşkilatlarının olması.

Ortaklık ve eşitlik

1. Kıbrıs'ın, Kıbrıs Türkleri ve Kıbrıs Rumlarının 'ortak yurdu' olduğu.

2. Kıbrıs Türkleri ve Kıbrıs Rumları'nın 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti'nin
'ortak kurucuları' olduğunun kaydedilmesi.

3. Kıbrıslı Türklerin ve Kıbrıslı Rumların yeni sistemi, ayrı ayrı sahip oldukları kurucu yetkilerini kullanarak oluşturacağı.

4. İki Kurucu Devletin 'Kıbrıs Türk Devleti' ve 'Kıbrıs Rum Devleti' olduğu.

5. İki taraf arasındaki ilişkinin bir azınlıkçoğunluk değil, siyasi eşitlik ilişkisi olduğu.

6. Kurucu Devletlerin birbirinin eşiti olduklarının anayasada açıkça belirtilmiş olması.

7. Geçiş dönemi süresince Federal Devlet Başkanlığının iki eşbaşkandan oluşması; Federal Hükümetin eşit sayıda üyeden oluşması (3+3).

8. Geçiş dönemi Parlamentosunda Kurucu Devlet Parlamentolarından eşit sayıda parlamenterin (24+24) görev alması.

9. 13 Haziran 2004 tarihinde Kurucu Devletler, Federal Parlamento ve Avrupa Parlamentosu için düzenlenecek seçimlerden sonra Başkanlık Konseyi'nin ilk iki görev dönemi boyunca başkan ve yardımcısı arasındaki rotasyonun 10'ar aylık eşit sürelerle gerçekleşmesi.

10. İki Kurucu Devletin yekdiğeri ile İşbirliği Anlaşması yapabileceği.

11. Kurucu Devletlerin Dış İlişkiler ve AB politikalarının belirlenmesine katılacağı.

12. Federal Parlamento'nun Senato kanadında Kurucu Devletlerin eşit sayıda temsil edilecekleri (24+24 sandalye).

13. Senatonun karar alabilmesi için mutlak surette bir Kurucu Devletten gelen Senatörlerin 1/4'ünün oyunun (altı) aranacak olması, bu asgari gerekliliğin özel konularda (federal bütçenin onaylanması, Başkanlık Konseyi üyelerinin seçimi gibi) alınacak kararlar için en az 2/5 olması (10).

14. Temsilciler Meclisi'nin kurucu devletlerden nispi temsil oranına göre belirleneceği, ancak bir kurucu devletin asgari 1/4 oranında (12 Milletvekili) temsilinin zorunlu olduğu.

15. Parlamento'nun ancak her iki meclisin de onayıyla karar alabileceği.

16. Temsilciler Meclisi ve Senato'nun Başkan ve Başkan Yardımcılarının aynı Kurucu Devlete mensup olamayacağı.

17. Toplam 9 üyeli (3'ü oy hakkı olmayan üye) Başkanlık Konseyinde, Kurucu Devletlerin en az 1/3 oy hakkı sahibi (2); ve en az 1/3 oy hakkı bulunmayan üyeyle (1) temsil edilmeleri zorunluluğu.

18. Başkanlık Konseyi'nin kararlarını konsensüs ile almaya çaba göstereceği, bunun elde edilemediği hallerde oylama ile karar alınması, ancak her bir Kurucu Devletten en az bir olumlu oy aranması.

19. Dışişleri Bakanı ile Avrupa Bakanının mutlak surette ayrı Kurucu Devletlerden gelmesi.

20. Başkanlık Konseyi Başkanı ile Yardımcısının ayrı Kurucu Devletten gelmesi ve Başkanlığı aralarında rotasyonla üstlenmesi.

21. Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanlarının 10 yıl süreyle Başkanlık Konseyi toplantılarına katılabilmesi.

22. Yeni devletin Anayasasını korumakla da görevlendirilen Yüksek Mahkemenin iki Kurucu Devletten eşit sayıda yargıca sahip olması.

23. Türkçenin de, Rumca ile birlikte yeni devletin resmi dili sayılacağı.

24. Ramazan ve Kurban bayramları gibi Türk tarafı için önem taşıyan günlerin de, diğer bayramlarla birlikte adanın tümünde resmi bayram sayılacağı.

25. Federal polis teşkilatında eşit sayıda Türk ve Rum polisin görev alması.

26. Kamu görevlilerinin atamalarından sorumlu komisyonda eşit sayıda Türk ve Rum üyenin görev alması.

27. Tüm kamu yönetiminde çalışanların en az 1/3'nin Kıbrıs Türk Kurucu Devletinden gelmesi.

28. Merkez Bankası Başkan ve Yardımcısının aynı devletten gelemeyeceği; bir Kurucu Devletin, beş üyeli Yönetim Kurulunda en az iki, yedi üyeli Para Politikaları komitesinde ise en az üç temsilciye sahip olacağı.

29. Başsavcı ve Sayıştay Başkanları ile bunların yardımcılarının aynı Kurucu Devlete mensup olamayacakları.

30. İki Kurucu devlet arasında yeni sınırı belirleyecek komitede eşit sayıda Türk ve Rum'un görev alması.

31. Anayasanın Temel Maddelerinin değiştirilemeyeceği; diğer maddelerinin ise ancak iki Kurucu devletle istişare içinde parlamento onayı ile değiştirilebileceği ve bunun her iki tarafta ayrı referandumlara sunulacağı.

32. Kişilere, sahip oldukları Kurucu Devlet vatandaşlığı, etnik orijin veya dini temelde ayrımcılık yapılamayacağı.

Güvenlik ve garantiler

1. Kıbrıs'ın tümünün veya bir parçasının bir başka ülke ile birleşemeyeceği (enosis yasağı).

2. 1960 Garanti ve İttifak anlaşmalarının yeni düzene de uygulanmak üzere geçerli olacağı.

3. 1960 Garanti Anlaşması'nın bundan böyle sadece Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin değil, aynı zamanda Kurucu Devletlerin de toprak bütünlüğünü, güvenliğini ve anayasal düzenlerini garanti etmesi.

4. Adadaki Türk askeri varlığının 2011 yılına kadar 6 bin asker, 2018 yılına veya daha erken gerçekleşirse Türkiye'nin AB üyeliğine kadar 3 bin asker düzeyinde kalması; ve herhalükârda Türk askeri varlığının, Türkiye gözden geçirme aşamalarında tamamen kaldırılmasına rızasını vermediği müddetçe, İttifak Anlaşması seviyesinde (650 asker) adada kalmaya devam etmesi.

5. Adada konuşlanacak BM Barış Gücü'nün adadaki görev süresinin ancak Kurucu Devletlerin rızasıyla sona erebileceği.

6. Kurucu Anlaşma'nın uygulanmasını izleyecek komitede Garantör Ülkelerin temsilcilerinin de bulunması.

7. Kurucu Devletlerin, yekdiğeri ve Garantör ülkelere karşı şiddeti ve şiddete teşviki önleme yükümlülüğü altına girmesi.

8. Kıbrıs'ın topraklarını uluslararası askeri operasyonlara iki Kurucu Devletin ortak rızası olmaksızın tahsis edemeyeceği; ayrıca Türkiye AB üyesi olana kadar Türkiye ve Yunanistan'ın da rızalarının aranacağı.

9. Güvenlikle ilgili hükümlerin 1959-60 Garanti ve İttifak anlaşmaları hükümlerine halel getirmeyeceği.

10. Rum tarafına devredilecek ve esasen Anlaşma yürürlüğe girdiği tarihte hukuken Rum devletinin sayılacak toprakların geçici bir süreyle Türk devletinin yönetiminde kalması.

Türkiye'nin rolü

1. Türkiye ve Yunanistan ile özel ilişkilerin devam edeceği, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bu iki ülkeye en ziyade mü-saadeye mazhar ülke statüsü bahşedeceği.

2. Tarafların Türkiye ile Yunanistan arasındaki dengeye saygı göstereceği.
3. Yeni Kıbrıs'ın, Türkiye'nin AB'ye katılımını destekleyeceği.

4. Kurucu Anlaşma'nın yürürlüğe girebilmesi için sadece referandumlarda onaylanmasının değil, aynı zamanda garantör ülkelerce yeni düzene dair antlaşmanın imzalanmasının da gerekeceği.

Ortaklığın yeniliği ve uluslararası güvenceler

1. Anlaşma ile Kıbrıs'ta yeni bir düzenin kurulacağı.

2. Tarafların ortaklıklarını yenilemeye karar verdiklerini ilan etmesi.

3. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin (BKC) yeni marşının olması.

4. BKC'nin yeni bir bayrağının olması.

5. Kurucu Anlaşma'nın BM Güvenlik Konseyi tarafından onaylanacak olması.

6. Kıbrıs'ın BM üyeliğinin adada kurulacak yeni düzen çerçevesinde olacağı ve bu kapsamda, BM'de yeni BKC bayrağının göndere çekileceği.

7. Avrupa Konseyi'nin Kurucu Anlaşma'yı onaylayacağı.

8. AB'nin de Kurucu Anlaşma'yı onaylayacağı, kendisini çözümün parametrelerine uyarlayacağı.

9. Eşbaşkanların AB'den çözümün parametrelerini AB'nin birincil hukukunun parçası haline getirmesini isteyecek olması.

10. Eşbaşkanların ayrıca, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ni mülkiyete ilişkin yasal başvuruların muhatabının bundan böyle Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti olacağı hususunda bilgilendirmesi ve mahkemeden, önünde bulunan mülke dair davaların düşürülmesini isteyecek olması.

11. İki Kurucu devletten temsilcilerin (4 Rum+2 Türk) Avrupa Parlamentosu'nda görev alması.

12. AB Konseyi toplantılarında yeni Kıbrıs'ı, Konsey Başkanı ve Başkan Yardımcısının birlikte temsil etmesi.

13. Türkçenin, personel ve teknik ihtiyaçların karşılanmasını takiben, AB'nin resmi ve çalışma dillerinden biri olacağı.

Diğer hususlar

1. Geçmişteki acı tecrübelerin tekrarlanmayacağının taraflarca ilanı.

2. Yeni Kurucu Anlaşma'nın yürürlüğe girmesinden önce tarafların yapmış oldukları tüm yasama, yürütme ve adli işlemlerin, Kurucu Anlaşma ile ters düşmemek kaydıyla geçerli olacağı.

3. Anlaşma yürürlüğe girdiği anda, geçiş dönemi boyunca, Kurucu Devlet yasama, yürütme ve yargı organlarının da işler durumda olması.

4. Türkiye'den adaya zaman içinde göç edenlerden 45 bininin vatandaşlık kazanarak adada kalmaya devam edebilmesi.

5. Mülkiyet iddialarının bireyler arasında bir işlem olmaktan çıkarılması ve her iki Kurucu Devletten eşit sayıda temsilcinin yer alacağı bir Mülkiyet Kurulu tarafından ele alınacak olması.

6. 1964 yılından bu yana yapılan dış borçlanmaların geri ödemelerinin, borçtan yararlanmış olan Kurucu Devlet tarafından yapılacağı.

7. Kurucu Anlaşma'nın yürürlüğe girmesinden sonraki ilk yıllarda federal ekonomik politikanın iki Kurucu Devlet ekonomilerinin uyumlulaştırılmasına öncelik vereceği.

8. AB'nin Kıbrıs Türk Devleti'nin AB müktesabatı ile uyumlulaştırılması kapsamında mali yardımda bulunacak olması.

9. Rum tarafına devredilecek toprakların mevcut sakinleri için, alternatif ikamet ve yaşam imkanı hazırlanması, mali durumu kötü olanların yer değiştirmesi için tanınan sürenin uzatımı gibi özel düzenlemelerin öngörülmüş olması, 2005 federal bütçesine bunun için tahsisat konulması.

10. Bu topraklarda en az beş yıl süreyle oturmuş ve Kıbrıs vatandaşlığı bulunmayanların kendi ülkelerine dönüşleri için mali teşvik verilmesi.

11. Rum tarafına toprak devrinin 3.5 yıllık bir döneme yayılmış olması.

12. Mülk iadesinin, halen boş olanlar için üç, dolu olanlar için ise beş yıldan önce başlamayacağı.

13. Mülkün kullanılmamasından kaynaklanan tazminat taleplerinin, talebi yapanın vatandaşı olduğu Kurucu Devlete yöneltileceği.