İstanbullu'nun sosyal davranışı

İstanbul Büyükşehir Belediyesi APK Daire Başkanlığı Araştırma Müdürlüğü’nün gerçekleştirdiği “Sosyal Doku Projesi İstanbullu Olma Bilinci Araştırması” ilginç ve çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Araştırmaya katılan vatandaşlara şehir sakinlerinin toplum içindeki davranışlarını belirlemek amacıyla sorulan çeşitli sorulara verilen cevaplar, İstanbulluların sosyal davranış profilinin olumlu olduğunu ortaya koydu. İstanbulluların çoğu mecbur kalsa da yerlere çöp atmıyor Ankette sorulan, 'Mecbur kaldığınızda yerlere çöp atarmısınız, tükürürmüsünüz, şehir mobilyalarına zarar verirmisinz?' gibi sorulara, deneklerin yüzde 83.2'si 'Hayır' cevabını verirken, bu soruya 'Evet' diyenlerin oranı yüzde 16.8'de kaldı. Araştırmayı gerçekleştiren bilim adamları, mecbur kaldığında bu tür davranışları sergileyebileceklerini belirten denekler hakkında şu yorumda bulundu; 'Yüzde 16.8'lik oran asgari kent kültürü bir tarafa, asgari köy kültürünün bile altında kalmaktadır. Lakin unutulmaması gereken husus, bu cevapları veren vatandaşlarımızın halen İstanbul’da yaşamakta olduğudur. Söz konusu vatandaşlarımızın İstanbul’a adapte olamamaları bir yana henüz kentli – hatta, sosyolojik olarak yerleşik düzene geçmiş- olamadıkları anlaşılmaktadır.' İstanbulluların 'Trafik Kültürü' de olumlu... Aynı ankette sorulan 'Ulaşım araçlarına binerken yada birşey satın alırken 'hayırlı sabahlar', 'günaydın', 'iyi günler', 'iyi akşamlar', 'teşekkür ederim' gibi şeyler dermisiniz?' sorusuna, deneklerin yüzde 59.1'i 'Evet' cevabını verirken, 'Toplu taşıma araçlarında sıraya dikkat edermesiniz?' sorusuna yüzde 83.6 oranında olumlu cevap verildi. Öte yandan; 'Toplu taşıma araçlarında yaşlılara, hamile kadınlara veya sakatlara yer verirmisiniz?' sorusuna yüzde 74.9'u 'Evet' cevabı çıkarken, 'Trafik kurallarına uyuyormusunuz?' sorusuna ise, araştırmaya katılan vatandaşların yüzde 60.7'si 'Her zaman uyarım' cevabını verdi. Sorulara verilen cevapları değerlendiren bilim adamları, selamlaşmanın bir Anadolu kültürü olduğunu belirterek, 'Elde edilen verilerin oranı formal ilişkilerden ziyade birincil ilişkilere daha yakın ve yatkın olan bizim gibi toplumlarda beklenen bir seviyededir' yorumunda bulundu. Toplu taşıma araçlarında sıraya uyulması ve gerekli kişilere yer verilmesi konusunda da çok olumlu bir tablo olduğuna dikkat çeken araştırmacılar, bu konuyu şöyle değerlendirdi; 'Toplu taşıma araçlarını kullanmayanları toplam değerden çıkardığımızda yüzde yüze yakın bir olumlu değerle karşılaşmaktayız. Kaos yada aksi davranıştan her zaman zarar görme ihtimalinin varlığı bu alanda bir kolektif şuur oluşturmuş olabileceği gibi normal düzeydeki insani ilişkiler ve ortalama şehir kültürü de bunu gerektirmektedir. İstanbullular bunu tamamen yansıtıyor gibi görünmektedir.' Tablo değerlerinin günlük ampirik bilgilerle uyuştuğunu da vurgulayan bilim adamları, bu konudaki yorumlarını şöyle noktaladı; 'Toplum hala değerlerini koruyor. Özellikle İETT otobüsleri İstanbul halkının birbirine bir ölçüde de olsa anlayış gösterebildiği taşıtlardır. Ortalama insani değerlere sahip bir bireyin bu tür medeniyet göstergelerini sergileyeceği aşikardır. Bu tabloda da toplu taşıma araçlarını kullanmadığını belirten denekler, değerlendirme dışı tutulduğunda geriye kalanların tamamına yakını her zaman olmasa da bu medeniyet göstergesine genellikle riayet etmektedir.'