İstanbul'lu halk müziği dinliyor

İstanbul Büyükşehir Belediyesi APK Daire Başkanlığı Araştırma Müdürlüğü’nün gerçekleştirdiği “Sosyal Doku Projesi İstanbullu Olma Bilinci Araştırması” ilginç ve çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Projenin yönetimini APK Daire Başkanı ve Araştırma Müdürü Dr. Nihat Karainci’nin üstlendiği proje, GENAR Araştırma Şirketi tarafından gerçekleştirildi. Çalışmaya; 2490 deneğe yönelik olarak 64 ana soru kapsamında yapılan anket temel teşkil etti ve başta Prof. Dr. Şerif Mardin, Prof. Dr. İlber Ortaylı, Prof. Dr. Ümit Meriç, Prof. Dr. M. Fikret Sezgin, Prof. Dr. Aziz Bener, Prof. Dr. Korkut Tuna ve Doç. Dr. Osman Özsoy başta olmak üzere, çok sayıda akademisyen de bilimsel destek sağladı. Araştırmaya katılan vatandaşlara sorulan ‘Daha çok ne tür müzik dinliyorsunuz?’ sorusuna verilen cevaplar, İstanbulluların büyük çoğunluğunun Türk Halk Müziği dinlediğini ortaya koydu. Çalışmayı gerçekleştiren bilim adamları; birden fazla şıkkın işaretlenebildiği bu soruda İstanbullulların ençok ortak dinlediği müziğin Türk Halk Müziği olduğuna dikkat çekerek, şu ifadelere yer verdiler; 'Araştırmamıza katılan denekler en fazla ortak dinledikleri müzik olarak halk müziğine tercih koymuşlardır. Bunda son yıllarda THM’nin yükselen trendinin ve kent sakinlerinin bunu tüketebilecek kültür kodlarına sahip olacak şekilde Anadolu kökenli olmasının etkisi vardır. Muzaffer Sarısözen’den bu yana süregelen THM çalışmaları derlemeden, arşivlemeye kadar çok önemli aşamalar kaydetmiştir. Son on beş yılda Arif Sağ, Musa Eroğlu, Neşet Ertaş gibi virtüözler ve bazı diğer sanatçılar halk müziğinin geniş kitleler tarafından beğenilerek dinlenmesini sağlamışlardır.' Toplumsal değişimin en önemli göstergelerinden birinin de 'tüketilen müzik' olduğunun altını çizen araştırmacılar, toplum ve toplumsal ürünlerden biri olan müzik arasında birebir bir korelasyon olduğunu ifade ettiler. Araştırmayı gerçekleştiren bilim adamları, dinlenilen müzik konusundaki değerlendirmelerini şöyle sürdürdü; 'Büyük şehirlere göçün artması ve arabeskin yükselen trendi arasındaki ilişki ve gelenlerin yavaş yavaş adaptasyon ve entegrasyon süreçlerine katılmaları ile arabeskin popülaritesini kaybetmesi rastgele bir ilişki değildir. Oluşan boşluk ağırlıklı olarak Türk Halk Müziği ve Türk popla doldurulmuştur. Türk pop içerisinde arabesk ve halk müziği motifleri vardır. Türk arabesk müziğinde ve fantezi müzikte de halk müziği motifleri vardır. Dolayısıyla bu topraklarda yapılan her tür müzikte toprağın asıl renginin tonları vardır. Halk müziğinin çok dinleniyor olması veri bu açıdan sağlıklı bir sosyo kültürel zemine oturmaktadır. İstanbul’da sayıları her gün artan türkü barlar ve özel müzik okulları, bağlama kursları, radyolardaki türkü kanalları ve diğer kanallardaki türkü yayınları da ampirik olarak tabloyu doğrular mahiyettedir.' Dinlenen müzikteki Anadolu Kültürü etkisinin kuvvetli memleket bağlarına dayandığını vurgulayan araştırmacılar, bu soruyla ilgili değerlendirmelerini şu sözlerle noktaladı; 'Tersinden bakarsak bu tablodaki veriler de diğer ilgili sorulardaki verileri teyit etmektedir. Halk müziği, arabesk, fantezi müzik, özgün müzik, Kürtçe müzik, Karadeniz müziği toplamı kent sakinlerinin memleket bağları, kökenleri, sosyo kültürel düzeyleri, kente katılımları, dışa ve diğer kültürlere açık olup olmadıkları hakkında önemli ipuçları vermektedir. İkinci en fazla tercih toplayan müzik türü Türk Sanat Müziği’dir. TSM’nin geliştiği ve yaygınlaştığı yer olan İstanbul’da bu seviyede dinleniyor olması anlaşılabilir bir şeydir ki TSM bir şehir müziğidir.'