İstanbul'da onlardan habersiz kuş uçmuyor

İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü, TBMM Yasadışı Dinlemeleri Araştırma bünyesinde kurulan Teknik Alt Komisyon üyelerinin sorularını yazılı cevapladı.

'' MOBESE sistemleri hangi mevzuat ve, kanun ya da genelge doğrultusunda işletilmektedir? Kamera görüntüleri nasıl verilmektedir?'' sorusuna, ''MOBESE sistemleri için henüz yürürlükte olan özel bir kanun veya yönetmelik bulunmamaktadır. Konuyla ilgili yetkili daire başkanlığınca çalışmalar yürütülmektedir'' yanıtı verildi.

Cevapta, kameraların, 37 ilçe MOBESE Birimi ile MOBESE Ana Hizmet Binası'nda bulunan yetkili kamera operatörleri tarafından izlenildiği, bu yetkilerin, programlar üzerinden takip edildiği ve resmi yazışmalar ile verildiği belirtildi.

Tüm kameraların online izlenmesinin kamera sayısına bakıldığında mümkün olmadığı vurgulanan cevapta, önemli noktalar ve bu noktalarda gelişen olaylar ile 155 Polis imdat hattına gelen ihbarlarla ilgili kameralar takip edilerek, izlemelerin yapıldığı ifade edildi.

Kamera görüntülerinin saklanma süresiyle ilgili kurumu bağlayıcı bir yasal düzenleme bulunmadığına dikkati çekilen cevapta, kamera kayıt sürelerinin teknolojilere bağlı olarak değiştiği, eski analog teknolojiye sahip kameralarda ortalama 10 gün kayıt saklanabilirken, yeni full HD kameralarda ise bu sürenin 30 güne kadar çıkabildiği kaydedildi.

Cevapta, kurumdan resmi yazı ile savcılık makamları, ilgili mahkemeler ve soruşturma birimlerinin talep etmiş oldukları görüntü kayıtlarının, Arşiv Yönetmenliği Aidiyet numarasına göre, DVD ve CD ortamında kilitli dolaplarda 5 yıl saklandığı bildirildi.

SADECE SORUMLULUK ALANLARINI İZLEYEBİLİYORLAR

Kamera görüntü kayıtlarına ilçe MOBESE merkezlerinde görev alan yetkili personel ile MOBESE Ana Hizmet Binası'nda görev yapan kamera izleme operatörlerinin erişebildiği, her ilçenin sadece kendi sorumluluk sahasında bulunan kameraları izleyip, görüntülerini alabildiği belirtildi.

Kamera görüntü kayıtlarının kiralık olarak kullanılan iletişim hatlarının maliyetleri, İstanbul'un çok geniş bir yerleşim coğrafyasına sahip olması ve teknik imkanlar nedeniyle MOBESE kabinlerinde bulunan kayıt cihazlarına kaydedildiği ifade edilen cevapta, 5 bin 549 kameraya ait kayıtların, merkezi ve sistematik olarak depolanabilmesi için büyük ölçekte depolama cihazlarına ihtiyaç duyulacağı, tahsis edilen ödeneklerin ise büyük ölçekte kayıt cihazlarının temin edilmesi yerine, mevcut sistemlerin bakım, onarım ve idamesinde kullanıldığı kaydedildi.

Kamera görüntülerinin Emniyet Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği'nin görüşleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin vermiş olduğu örnek karar ve görüşleri doğrultusunda resmi prosedürlerle verildiği ifade edildi.

RESMİ PROSEDÜR TAKİP EDİLİYOR

MOBESE görüntülerinin izinsiz verilmesine ilişkin soruya verilen cevapta, kurum olarak görüntü paylaşımında çok hassas davranıldığı, görüntülerin tümünün resmi prosedürle takip edildiği, bu nedenle izinsiz görüntü paylaşımına ilişkin bugüne kadar açılan bir soruşturma bulunmadığı vurgulandı.

MOBESE kameralarının halkın yoğun olarak bulunduğu kamuya açık alanlarda kurulduğu anımsatılarak, bu noktalarda şahısların özel hayatına bir müdahale yapılmadığı, bireylerin insan hakları sözleşmesi ile korunan hak ve özgürlüklerinin kamuya açık alanlardan da etkilenmemesi için azami hassasiyet gösterildiği belirtildi. Bu açıdan MOBESE kameralarından yapılan izlemelerin belli çevre veya bireylere yönelik olmayıp, genel izleme yapıldığı, bu kameraların tamamının canlı olarak takip edilemeyip, suç sonrası faillerin tespiti için güvenlik güçlerine yardımcı olduğu anlatıldı.

Cevapta, bu kameralarda ses kaydı da yapılmadığı, sistematik bir şekilde kaydın arşivlenmesinin söz konusu olmadığı ifade edilerek, kayıtların teknolojik yapıya göre 10-30 gün arasında otomatik olarak silinerek, önceki verilerin üzerine yazıldığı bildirildi.

MOBESE kameralarında mahremiyete ilişkin görüntülerin, kamera ve yazılımlar üzerinden ve mozaikleştirme (perdeleme) yöntemleri ile kapatıldığı kaydedilen cevapta, ''Kameraların kurulumunda veya kurulduktan sonra kamera bölgesinde meydana gelen fiziki değişimlere bağlı olarak kameranın devriye olarak döndüğü noktalarda bulunan ikamet, cam, balkon gibi özel yaşam alanları kamera ayarları üzerinden mozaiklenme suretiyle kapatılmaktadır. Kameralar kapatılan noktalara döndüğünde bu şekilde kayıt yapmaktadır. Bu kayıt daha sonra incelendiği takdirde ise yine mozaiklenmiş olarak çıkartılmaktadır'' denildi.

Cevapta, MOBESE Projesi'nin, Polis İntranet İletişim Hattı (Pol-Net) üzerinden kapalı ve güvenli hatlarda çalıştığı, bu hatların iletiminde ayrı sistem cihazları, ayrı sunucu ve güvenlik cihazları kullanıldığı ifade edildi.

PLAKA ALGILAMA SİSTEMİ

MOBESE Plaka Algılama Sistemi'nin devrede olmadığı belirtilen cevapta, sistemin 2005'te MOBESE Projesi'nin faaliyete geçmesiyle karayolları giriş turnikelerinde devreye girdiğini, ancak sistemlerin analog tabanlı olarak ihtiyaçları karşılamaması, teknolojik ömürlerini tamamlayan cihazların piyasada yedek parçasının bulunmaması nedeniyle 2009'dan itibaren yapılan yazışmalarla sistemin kullanım dışı olduğunun bildirildiği kaydedildi.

Bu nedenlerle yeni teknolojilere uygun, trafik güvenliğini aksatmadan TAG direkleri üzerinde tesis edilecek Plaka Algılama Sistemleri kurulması için araştırmalar yapıldığı, ödenek talep edildiği vurgulanan cevapta, İstanbul İl Özel İdaresi Genel Meclisi'nin de talebi olumlu karşıladığı, 2012'de açık ihale ile proje yapım sürecine başlandığı ve halen sistemlerin altyapı, kurulum işlemlerinin devam ettiği bildirildi.

Cevapta, MOBESE sistemlerinde yüz tanıma işlevi bulunmadığı, yüz tanıma sistemlerinin dünya üzerinde farklı ülke ve firmalar tarafından halen araştırıldığı ve geliştirildiği ifade edildi. MOBESE güvenlik kameralarında belirli bir program ya da teknoloji ile düzenli, sistemli bir takip, arama işlevleri yapılamadığına dikkat çekildi.

Yüz tanıma, kişi takip sistemleri teknik ve donanım altyapı durumunun, teknolojik imkanlar ve genel izleme temelinde kurulmuş olan MOBESE sisteminin yapısına uymadığına işaret edilen cevapta, MOBESE kameralarında termal (ısı duyarlı) ya da kızıl ötesi gece görüş özelliklerinin bulunmadığı bildirildi.