İşsizlik nelere kadirmiş!...

Üniversiteyi bitirdikleri halde işsiz gezen gençlerin yeni umut kapısı çıraklık eğitimi merkezleri oldu.

Ahmet Aldemir, Konya Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi mezunu. Büyük hayallerle okuduğu kimya bölümünden sonra 2 yıl iş aramış. Pedagojik formasyon almasına rağmen öğretmen olma arzusunu da gerçekleştirememiş. Son çare olarak çıraklık eğitim merkezine başvurmuş. Giyim aksesuarları ve satış elemanlığı üzerine ustalık belgesi almış. Şimdi mezun olduğu fakülte ile hiç ilgisi olmayan bir alanda çalışıyor. Aldemir, “Ben eğitim sisteminin binlerce kurbanından biriyim.” diyor.

Zafer Çağlayan, Türkiye’nin sayılı işadamlarından. Ankara Sanayi Odası başkanı. Aldemir’in sözünü ettiği eğitim sisteminin çarpıklığını Çağlayan açıklıyor: “Ben kendi fabrikamda alüminyum kalfası arıyorum, bulamıyorum. Eleman bulsam, bir fabrika daha kuracağım.” Zafer Çağlayan, bir yandan işsiz gezen milyonlar, bir yandan da vasıflı eleman arayan sanayiciler olduğuna işaret ederek şu kritik soruyu soruyor: “Bu işte bir terslik yok mu?” Cevabını da yine kendisi veriyor: “Terslik eğitim sisteminde. Sistem vasıfsız işçi yetiştiriyor. Üniversite mezunları işsiz. Meslek sahibi olan ise mumla aranıyor.”

Yeni adıyla ‘meslek eğitim merkezleri’ üniversite mezunu işsizlerin umut kapısı oldu. Eğitimli işsizler, kalfalık veya ustalık belgesi alarak meslek sahibi oluyor. Sanayiye çırak yetiştiren okullara işsiz üniversitelilerin akın etmesi, Türkiye’de işsizliğin yapısını ortaya koyuyor. 500 üniversite mezunu çırak olmak için çıraklık eğitimi merkezlerine devam ediyor. En çok ilgi gören kurslar ise kuaförlük, satış elemanlığı ve güzellik uzmanlığı.

Devlet İstatistik Enstitüsü’nün verilerine göre 2 milyon 428 bin kişi işsiz. Özellikle üniversite mezunları arasında işsizliğin oranı yüzde 30’lara dayanıyor. Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürü Esat Sağcan, son zamanlarda üniversite mezunlarının meslek eğitim merkezlerine başvurularında artış yaşandığına dikkat çekiyor. Sağcan, 4702 sayılı yasa değişikliği ile çıraklık eğitiminde 19 yaş sınırının 2004 yılının Haziran ayında kaldırıldığına işaret ediyor ve bu tarihten sonra üniversite mezunu çok sayıda kişinin kurslara kayıt yaptırdığını belirtiyor.

Türkiye genelinde 500 üniversite mezununun meslek eğitim merkezlerinde kurs gördüğünü kaydeden Sağcan, yasadaki değişikliğin yeni olması nedeniyle birçok üniversite mezununun da bu imkandan haberinin olmadığını vurguluyor. Sağcan, beyaz yakalı işsizlere şu çağrıyı yapıyor: “Üniversitenin herhangi bir bölümünden mezun olmuş olabilirsiniz. İş bulamamış veya üniversitenin kapısında bekliyor olabilirsiniz. Yapabileceğiniz bir meslek olursa hiç çekinmeden mesleki eğitim merkezlerimize başvurun.”

Fatih Meslek Eğitim Merkezi Müdürü Ali Günbek, bazı makine mühendislerinin de ders vermek için meslek eğitim merkezlerine müracaatta bulunduğuna dikkat çekiyor. Antalya Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürü Mahmut Çakır, okula başvuranların genellikle kendi alanında iş bulamayanlardan oluştuğunu belirtiyor. Çakır, “Artık çırak yetiştirme yerine üniversiteli işsizleri eğitiyoruz.” diyor. Ernst & Young İnsan Kaynakları Müdürü Engin Turan da istihdamı kısıtlı bölümlerden mezun olanların işsizlikle karşı karşıya kaldığını dile getirerek, sorunun çözümü için ara kadroları tavsiye ediyor. Turan'ın araştırmasına göre, üniversiteyi bitirenlerin yüzde 30'u son iki yıldır herhangi bir işte çalışmıyor.

Çıraklık eğitimi merkezleri, son düzenlemelerle eğitim seviyesi farklı kişilere hitap edecek şekilde yapılandırıldı. Bu çerçevede 4702 sayılı yasa işsizlere yeni kapı açmak için değiştirildi. Üniversitelerin herhangi bir bölümünden mezun olup iş bulamayanlar ve yeni meslek edinmek isteyenler, meslek eğitim merkezlerine başvurabiliyor. Yaklaşık bir yıllık kursu başarıyla bitirenler kalfalık belgesi almaya hak kazanıyor. Kısa süre sonra da ustalık belgesi alınıyor. Üniversite mezunlarının eğitim süreleri ilkokul ve lise mezunlarının yarısı kadar. Eğitim boyunca asgari ücretin yüzde 30'u kadar ücret veriliyor. Devlet tarafından iş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı sigorta yaptırılıyor.

Çıraklık kursuna başvuran üniversite mezunları ise eğitim sisteminin çarpıklığından yakınıyor. Selçuk Üniversitesi mezunu Ahmet Aldemir, 2 yıl boyunca iş aradığını; ancak bulamadığını belirtiyor. Çıraklık eğitimi merkezine başvuran Aldemir, “Eğitim sisteminin kurbanıyım.” diyor. Maşuka Erdem, bir bankanın üst yönetiminde çalışırken BDDK tarafından bankalarına el konulunca 2002 yılında işsiz kalmış. 15 yıl bankacılık yaptığını belirten Erdem, bir süre sigortacı olarak çalışmış. Meslek değiştirerek işsizliğe çözüm arıyor. Şimdi kuaförlük ve cilt bakım elemanlığı için Fatih Meslek Eğitim Merkezi'nde kurs görüyor. Pınar Gürler, turizm otelcilik mezunu. Kuaförlük yapıyor. Turizmde beklentilerinin aksiyle karşılaşınca kuaförlüğe yönelmiş. Gürler, “Üniversite bitirmişsin, kariyer yapmışsın hiç fark etmiyor. Artık üniversite bitirmek lise bitmekle eşdeğer sayılıyor.” şeklinde konuşuyor.

Haber: Şaban Gündüz

Kaynak: