İsrail'in yeni hükümeti için 'uzun ömürlü olmaz' iddiası

İsrail'de 8 partiden oluşan yeni koalisyon hükümetinin, siyasi uyumsuzluklar nedeniyle uzun süre görevde kalmasının zor olduğu belirtiliyor.

İsrail'de Gelecek Var Partisi lideri Yair Lapid ve Yamina lideri Naftali Bennett öncülüğünde kurulan koalisyon hükümeti, 13 Haziran'da Meclisten güvenoyu alarak göreve başladı.

Lapid-Bennett koalisyonunun güvenoyu almasıyla Binyamin Netanyahu, 12 yıldır oturduğu başbakanlık koltuğunu kaybetti.

Koalisyondaki partilerin anlaşmasına göre yeni hükümetin ilk başbakanı Yamina lideri Bennett oldu. Bennett, 2 yıl boyunca başbakanlık görevini yürüttükten sonra Ağustos 2023'te koltuğu koalisyon ortağı Gelecek Var Partisi lideri Lapid'e devredecek.

Farklı görüşlerde 8 partiden oluşuyor

Bennett-Lapid koalisyonu, Netanyahu karşıtlığında birleşmiş, farklı görüşlere sahip 8 partiden oluşuyor.

Hem sandalye sayısının kritik eşikte olması hem partilerin bazı konularda tamamen farklı görüşlere sahip olması nedeniyle İsrail'de koalisyonun ömrünün uzun soluklu olup olmayacağı tartışılıyor.

Bennett'in partisi Yamina aşırı sağ görüşleriyle öne çıkıyor ve işgal altındaki Batı Şeria'da yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerini destekliyor.

Filistinlilere düşmanlığını gizlemeyen Bennett, İsrail'in Batı Şeria'nın yaklaşık yüzde 60'ını ilhak etmesini istiyor, Filistin devletinin kurulmasına karşı çıkıyor, Yahudi yerleşim birimlerine ve Gazze'deki tüm savaşlara destek veriyor.

Koalisyonun ortaklarından İsrail vatandaşı Filistinlileri temsil eden Birleşik Arap Listesi (Raam) ise bunlara karşı çıkıyor. Bir diğer koalisyon ortağı Meretz ise sol blokta yer alan bir parti.

Bu nedenle koalisyon hükümetinin uzun soluklu olmayacağı ve en geç bir yıl içinde düşeceği yorumları yapılıyor.

"Uzun ömürlü olmayacak"

İsrailli siyasi analist Yoni Ben Menachem, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Farklı görüşlere sahip partilerden oluşması ve siyasi konulardaki anlaşmazlıklar nedeniyle koalisyon hükümeti uzun ömürlü olmayacak." dedi.

Hükümetin önündeki muhtemel sorunları değerlendiren Menachem, şunları ifade etti:

"Naftali Bennett, Yahudi yerleşim birimlerinin güçlü destekçisi. Şu an ona, başbakan olması karşılığında bu tutumundan taviz vermiş gibi bakılıyor. Ama Bennett halk üzerindeki popülerliğini geri kazanmak istiyor bu da ancak yerleşim birimleriyle olur. Bennett, yerleşim birimlerini arttırmayı düşündüğünde ne olacak? Yerleşim birimi karşıtı Meretz partisinin tutumu ne olacak? Peki Gazze'ye askeri operasyon düzenlemek istediğinde Mansur Abbas başkanlığındaki Birleşik Arap Listesi'nin tutumu ne olacak?"

Hamas'ın Filistinlilere herhangi bir saldırı durumunda karşılık vereceğini söylediğini, bu durumda hükümetin de Gazze'yi vuracağını aktaran Menachem, "Gazze'ye herhangi bir saldırı durumunda Birleşik Arap Listesi, hükümete destek vermeye devam edecek mi? Bu durumda Mansur Abbas'ın hükümete verdiği desteği çekme konusunda üzerinde baskı artacak, bu olursa da hükümet düşecek." yorumunu yaptı.

Menachem, "Hükümet 59 muhalif oya karşılık 60 milletvekilinden güvenoyu aldı. Bu da demek oluyor ki hükümet yakında düşecek bu kaçınılmaz." diye konuştu.

İsrailli analist, Lübnan'a karşı askeri operasyon ya da Yahudi yerleşim birimleriyle ilgili kararlar alınması halinde de tehlike altında olan hükümetin, eski Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından da ciddi bir muhalefetle karşılaşacağını söyledi.

Menachem, Netanyahu'nun daha hükümet güvenoyu almadan önce söylediği sözleri hatırlattı.

Koalisyonun güven oylaması öncesi parti liderleri Meclis Genel Kuruluna hitap etmiş, kürsüye gelen Netanyahu, rakibi Bennett'e yüklenerek, kurulacak koalisyonu kısa zamanda yıkacaklarını ileri sürmüş ve o zamana kadar "başı dik" olarak muhalefette kalacaklarını belirtmişti.

Filistinli İsrail uzmanı siyasi analist Vedi Ebu Nassar hükümetin uzun soluklu olmayacağı görüşüne katılırken çok kısa zamanda yıkılmasını beklemediğini söyledi.

Hükümetin bir yıllık ömrü olduğunu ifade eden Ebu Nassar, "Bu hükümet mayın tarlasında dolaşıyor. Dolaşmaya bir süre devam edecek, ta ki bir mayın patlayana dek." dedi.

Hükümetin öncelikle İsrail kamuoyundaki çatlakları gidermeye çalışacağını, Filistinliler için siyasi bir adım atacağını düşünmediğini söyleyen Ebu Nassar, yeni koalisyonun uluslararası kamuoyu tarafından kucaklandığını, ancak bunun hükümetin performansına nasıl yansıyacağını görmek için erken olduğunu ifade etti.

Koalisyona katılanların Netanyahu karşıtlığı dışında ortak bir noktası olmadığına işaret eden Ebu Nassar, Filistin konusunda hükümetin önünde 3 zorluk ve anlaşmazlık noktası olduğunu dile getirdi.

Bunların Şeyh Cerrah ve Silvan mahalleleri ile Mescid-i Aksa başta olmak üzere Kudüs'teki durumlar, Gazze'de ateşkesin sürmesi ve Batı Şeria'daki yerleşim birimi meseleleri olduğunu aktaran Ebu Nassar, "Bu meselelerden herhangi birinde yaşanacak bir patlama, Arap milletvekillerinin öfkesini çekebilir. Bu durum da hükümetin düşmesine neden olur." dedi.

Ebu Nassar, "Yalnızca Birleşik Arap Listesi'ndeki 4 milletvekilinden bahsetmiyorum. Meretz Partisinde de 2 Arap milletvekili var. Hükümete karşı oy kullanabilirler. Bunları göz önüne alarak hükümetin uzun soluklu olacağını düşünmüyorum. Hemen düşmeyecek, krizleri yönetmek için siyasi manevralar olabilir ama benim düşüncem 1 yıl ömrü olduğu yönünde." ifadelerini kullandı.