İsrail'den Mavi Marmara itirafı

İsrail ordusunun raporundaki, “Mavi Marmara olayında sadece operasyonel hatalar” yapıldı ifadesine tepki gösteren uluslarararası gözlemcilerin oluşturduğu Turkel Komisyonu, “Bu olayı siviller araştırsın” dedi.

Mavi Marmara baskınını araştırmak için İsrail hükümetinin kurduğu resmi araştırma komisyonu Turkel, İsrail ordusunun kendi iç soruşturmasının yeterli olmadığını tespit ederek, ordunun sivil denetime açılmasını istedi.

Turkel Komisyonu raporunun ilk kısmının açıklanmasından 18 ay sonra hazırlanan ikinci kısmı “askerlerin savaş suçları ya da insan hakları ihlallerine karıştığı durumlarda sivil yargıçların soruşturmanın gerektiğine” vurgu yapıyor. Tavsiye niteliğindeki rapor Başbakan Binyamin Netanyahu’ya sunulduktan sonra halka açıklanacak.

İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesinin haberine göre komite; ordunun, istihbarat servisi Shin Bet, polis ve hapishane görevlilerin Mavi Marmara baskını ve sonrasındaki tutumlarına ağır eleştiriler getiriyor. 23 Ocak 2011’de açıklanan raporunun birinci kısmında Mayıs 2010’da 9 Türk’ün ölümüyle sonuçlanan operasyonu “meşru” ilan etmekle birlikte yanlış yürütüldüğünü bildiren komisyon, bu defa ordunun gerçekleştirdiği iç soruşturmayı eleştirecek. Raporun ikinci bölümünde yer verilecek başlıca tavsiyenin “ordu tarafından gerçekleştirilen soruşturmaların daha iyi denetlenmesi” olacağını kaydeden gazete, raporun bu açıdan hem İsrail’de, hem de yurt dışında yankı bulması beklendiğini de kaydetti. Haaretz, komisyonun tavsiyesinin Filistinlilere muamele konusunda da emsal oluşturacağını öne sürdü.  Rapor sivil makamların denetim yetkisini artırırken; ordu, iç istihbarat servisi Shin Bet, polis ve cezaevi yönetimlerince işlenen savaş suçlarının halen nasıl soruşturulduğunu incelediğini kaydetti.

Rapordaki savaş suçu iddiaları

Komisyon çalışmaları sırasında da sivil Filistinlilerin yaralandığı veya öldürüldüğü 60’dan fazla olayla, filo baskınından sonra yapılan şikayetler konusunda bilgi talebinde bulunduğunu yazdı. Ordunun Eiland soruşturmasının, filonun gelişi öncesi ve sırasında deniz kuvvetleri, istihbarat ve genelkurmayın hatalarını tespit ettiğini anımsatan Haaretz, “Turkel soruşturmasının da, genel olarak Eiland’ın raporunu ve ordunun soruşturmalarını eleştirmesi bekleniyor” dedi. Haaretz, sert eleştirilere karşın Netanyahu hükümeti ve güvenlik kurumlarının raporu kabul etmelerinin beklendiğini de belirterek “farklı bir tutum, güvenlik kurumlarının ve genel olarak İsrail’in inandırıcılığına ciddi zarar verir” uyarısına yer verdi.

Turkel’in üyeleri

-  Başkan: Jacob Turkel - Eski Yüksek Mahkeme Başkanı
-  Amos Horev - Emekli Genelkurmay Başkanı
-  Miguel Deutch - Tel Aviv Üniversitesi’nde hukuk profesörü
-  Reuven Merhav - eski Dışişleri Bakanlığı müsteşarı
-  Uluslararası Gözlemciler:
-  David Trimble (Britanya) - Eski Kuzey İrlanda Başbakanı
-  Ken Watkin Q.C. (Kanada) - Kanada Askeri Mahkemesi’nin eski başsavcısı