İsrail Türkiye anlaşması imzalar atıldı

DIŞİŞLERİ Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu'nun İsrail ile mütabakat metnini imzaladığı bildirildi. Gelen bir son dakika habere göre de, İsrail Dışişleri Bakanlığı Direktörü Dore Gold, Tel Aviv'de mütabakat metnini imzaladı.

Başbakan Binali Yıldırım dün İsrailli mevkidaşı Binyamin Netanyahu ile eş zamanlı olarak Tel Aviv yönetimi ile Ankara arasında varılan mutabakata ilişkin bilgilendirme yapmıştı.

TÜRKİYE-İSRAİL ANLAŞMASI

İsrail’in Gazze’ye yardım götürmek üzere yola çıkan Mavi Marmara gemisine 31 Mayıs 2010’da yaptığı ve 9 kişinin ölümüne neden olan baskınla bozulan iki ülke ilişkileri, dün Roma’da varılan uzlaşmayla 6 yıl aradan sonra yeniden rayına giriyor.

Gazze'ye yönelik hem abluka hem de ambargo var. İsrail ambargoyu Türkiye'ye özel bir şekilde kaldırıyor. Ambargonun kaldırılıyor olması, İsrail için bir kırmızı çizgi olan Gazze ablukasının da bir bakıma delindiğini gösteriyor. Gazze hem karadan hem denizden abluka altında. Türkiye'nin yardımları, İsrail'in Aşdot limanı üzerinden Gazze'ye ulaştırılacak. Deniz ablukası bu anlamda kırılıyor ama tabi ki genel olarak devam etmiş oluyor. Bir de ilerleyen süreçte Gazze açıklarına yeni bir liman inşa edilmesi yönünde proje var. Bu gerçekleşirse o zaman deniz ablukası kaldırılmış olacak.

ANLAŞMANIN KAZANIMLARI NELER?

Özür, tazminat, Gazze'de yaşam mücadelesi veren 2 milyon Filistinlinin biraz daha rahat nefes alacak olması, Filistin davasının uluslararası arenada ses getirmesi, Türkiye'nin İsrail'e Filistin konusunda geri adımlar attırabilmesi, tüm bunlar anlaşmanın kazanımları.

FİLİSTİNLİLER NE DÜŞÜNÜYOR?

Gazze'de Hamas yönetimi tarafından memnuniyetle karşılanan bir gelişme bu. Türkiye, ekmeğin bile sayıyla girdiği Gazze'ye su arıtma tesisi, elektrik santrali ve hastane inşa edecek. Bununla birlikte Gazze'ye limitsiz yardım girişi yapabilecek. Hamas bundan dolayı müteşekkir olduğunu açıklamıştı.

İSRAİLLİLER NE DÜŞÜNÜYOR?

İsrail'de gazetelere bakınca ciddi bir kesimin İsrail hükümetini eleştirdiğini görüyoruz. Özellikle Hamas'ın bu anlaşmadan kazançlı olduğu yönünde yorumlar ve eleştiriler çok fazla. İsrailli asker aileleri de İsrail başbakanı Netanyahu'ya tepkili çünkü şu an Hamas'ın elinde iki askerin cenazesi var ve anlaşmaya bu madde dahil edilmedi. O nedenle İsraillilerin bir kısmı, bu anlaşmayla Hamas'a ödül verildiğini düşünüyor.

BUNDAN SONRA NE OLACAK?

Türkiye-İsrail normalleşmesi, akabinde Türkiye-Rusya ilişkilerinin de düzelmesini getirebilir. Sonuçta dünyada yeni bir denge kuruluyor, AB dağılma sürecinde, kartlar yeniden karılıyor ve bu süreçte Türkiye de diğer ülkeler gibi yeni saflar belirliyor. Tabi bunu yaparken her zaman söylediğimiz Türkiye'nin çok yönlü dış politikası ve altenatifli politika uygulamasının büyük payı var.

NELER YAŞANMIŞTI?

31 Mayıs 2010: İsrail komandoları Mavi Marmara gemisine yapılan baskınla biri ABD vatandaşı 9 Türk’ün ölümüne neden oldu.

1 Eylül 2011: BM, Mavi Marmara raporunda İsrail komandolarının “aşırı güç kullandığı” sonucuna vardı.

2 Eylül 2011: Türkiye, İsrail’le diplomatik ilişkileri ikinci katip düzeyine düşürdü, İsrail’in Ankara Büyükelçisi Gabby Levy, Türkiye’yi terk ederek ülkesine gitmek zorunda kaldı.

Kasım 2012: Türkiye ve İsrail, ilişkilerin düzeltilmesi için görüşmelere başladı.

22 Mart 2013: İsrail Başbakanı Netanyahu, ABD Başkanı Obama’nın arabuluculuğunda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı telefonla arayarak özür mesajını iletti.

Aralık 2015: Türkiye ve İsrail heyetleri ikili ilişkileri onarmak için İsviçre’de bir araya geldi. İsrail basını, görüşmede beş maddelik bir yol haritasının kabul edildiğini öne sürmüştü.

19 Mart 2016: IŞİD’in Beyoğlu’nda İsrailli turistleri hedef alan saldırısından sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail’e taziye mesajı gönderdi.

20 Mart 2016: Dışişleri Bakanı Genel Sekreteri Dore Gold, terör saldırısı sonrası İstanbul’u ziyaret etti.