İsrail Başbakanı Netenyanu tutuklanacak mı? Roma Statüsü gerçeği

Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) başsavcısı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Hamas'ın Gazze Şeridi’ndeki lideri Yahya Sinvar hakkında savaş suçu işledikleri gerekçesiyle tutuklama emri çıkarılmasını istedi.

ICC Başsavcısı Karim Khan, bu kişilerin en az 7 Ekim 2023 tarihinden itibaren savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan cezai sorumluluk taşıdığına inanmak için makul gerekçeler olduğunu söyledi.

Filistin, Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taraf olduğu için, mahkemenin burada yaşanan olayları soruşturmak yetkisi bulunuyor.
Başsavcı Khan’a göre, mahkeme, ICC’ye taraf olmayan İsrail vatandaşlarının taraf bir devlet olan Filistin topraklarında işledikleri suçları yargılama yetkisi bulunuyor.

Bundan sonra süreç nasıl işleyecek?

Başsavcı Khan, İsrailli yetkililer ile Hamas liderleri hakkındaki tutuklama talebi için ICC'nin Ön Yargılama Dairesi’ne resmen başvurdu.
Khan, başvuru dilekçesinde, şüphelilerin kaçmasını, delilleri yok etmesini veya daha fazla suç işlemesini önlemek için tutuklama emrinin gerekli olduğunu ayrıntılı biçimde açıkladı.
Ön Yargılama Dairesi, savcılık tarafından sunulan kanıtlar ışığında, Netanyahu ve Gallant ile üç Hamas liderinin tutuklanıp tutuklanmayacağına karar verecek.
Daire, Khan’ın, Filistin’de işlenen suçlar konusunda eşiğin aşıldığı görüşüne katılırsa, Netanyahu ve diğer isimler hakkında tutuklama emri çıkaracak.
Ön Yargılama Dairesi daha sonra savcının delillerini ve iddialarını değerlendirecek. Ön Yargılama Dairesi eşiğe ulaşıldığını ve etkili alternatiflerin bulunmadığını düşünürse tutuklama emri çıkaracaktır.

Başsavcı, İsrail’in Gazze halkına yönelik uyguladığı “kasıtlı açlığa ve zalimce muameleye” işaret etti.

Mahkemenin tutuklama kararı vermesi durumunda neler yaşanabilir?

Ön Yargılama Dairesi’nin tutuklama emri vermesi durumunda, bu karar ICC tarafından Roma Statüsü'ne taraf olan devletlere bildirilecek.
Sözleşmeye taraf olan devletler, uluslararası mahkeme ile işbirliği yapmak zorunda. Bu nedenle hakkında tutuklama emri verilen Netanyahu veya diğer isimler, herhangi bir taraf ülkeye topraklarına adım attıklarında, tutuklanıp Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne iade edilecek.
İsrail, Roma Statüsü’ne taraf değil. Bu nedenle İsrail makamlarının işbirliği olmadan Netanyahu’nun tutuklanması pek mümkün görünmüyor.
Filistin ise birçok ülke tarafından devlet olarak tanınmasa da 2015 yılında ICC’ye taraf olmuştu.
Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne 123 ülke taraf. Türkiye, Avrupa Konseyi üyesi 46 ülke arasında Roma Statüsü’ne taraf olmayan tek ülke.
ICC, Ukrayna’nın işgali nedeniyle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında da tutuklama kararı çıkarmıştı.