İşçi talebine bürokrasi engeli

Almanya her yıl 5 bin işçi istiyor Türkiye sadece yarısını gönderiyor. Resmi işsiz sayısı 2,5 milyonu bulan Türkiye, Almanya’nın her yıl için tanıdığı ortalama 5 bin işçi kontenjanını dolduramıyor. Türkiye, geçen yıl 5 bin 520 olan kotaya karşılık sadece 2 bin 85 işçi gönderebildi. Aynı rakam 2003’te 3 bin 367’de kaldı. Bazı firmaların suiistimal girişimleri üzerine harekete geçen Almanya ise geri adım atabileceği sinyalini verdi. Sosyal güvenlik uzmanı Ali Tezel, iş dünyasının konunun önemini fark edemediğini belirterek, “İşsizler için önemli bir fırsat heba ediliyor. Bu konuda devlet ve özel sektör işbirliği yapmalı.” dedi. Bir başka kaynağın şu sözleri konuya yeni bir boyut kazandırdı: “Böyle bir anlaşmadan haberi olmayan firmalar bile var. Yeteri kadar tanıtımı yapılsaydı yıllık limitler dolar taşardı.” Aynı kaynağa göre bazı şirketler de bürokratik işlemlerle uğraşmak yerine ihtiyaç duyduğu personeli Almanya’dan temin etme yoluna gidiyor. Türkiye İş Kurumu Genel Müdür Vekili Namık Ata, kontenjanın doldurulmasında kilit rolün özel sektöre düştüğü görüşünde. Ata, aksaklığın giderilmesi amacıyla Müteahhitler Birliği başta olmak üzere ticaret, sanayi ve esnaf odaları gibi meslek kuruluşlarına her yıl yazı yazdıklarını söyledi. 1991’de imzalanan anlaşmaya göre Türk şirketleri Almanya’da yapacakları yatırım karşılığında Türkiye’den işçi götürme hakkına sahip olmuştu. Uygulama ile ilgili ayrıntılı bilgi ise İş Kurumu Genel Müdürlüğü ve il teşkilatlarından alınabiliyor. Genel Müdür Vekili Ata, iş dünyası ve meslek kuruluşlarından destek isterken, kotanın Almanya’da ticari faaliyette bulunan Türk firmalarına tanındığına dikkat çekti. Ata, “Her yıl yeniden belirlenen ve yüz binlerce işsiz için altın değerinde olan fırsattan yararlanamıyoruz.” diye konuştu. Uygulamanın devamı için büyük mücadele sergilediklerini ifade eden Ata, Almanya kontenjanını doldurma çabalarının yanı sıra diğer ülkeler nezdinde de benzer bir girişim başlattıklarını kaydetti. Ata şunları söyledi: “Türk firmaları Almanya’da daha çok iş almalı ve beraberinde Türk işçisi götürmeli. Bunun yanında ba-zı firmalar sıkıntıya yol açan yanlış uygulamalardan vazgeçmeli.” Almanya, Berlin’de Aralık 2003’te yapılan toplantıda suiistimallerden duyduğu rahatsızlığı Türk tarafına iletti. Bazı Türk firmalarının adeta paravan firma gibi çalışırken, birçoğunun Türkiye’de bile hiçbir proje tamamlamadığı ortaya çıktı. Yatırımı kâğıt üstünde kalan şirketlere kota tahsis edilmemesini isteyen Almanya, aksi takdirde İstisna Akdi’nin askıya alınabileceği uyarısında bulundu. İş Kurumu tarafından hazırlanan Bilgi Notu’nda da kotanın doldurulabilmesi için iş dünyası ile kurum arasında irtibat kurulması gerektiği belirtiliyor. Almanya’ya işçi gönderme, Türkiye ile Almanya arasında 1991’de yapılan ‘Türk Firmaları İşçilerin İstisna Akdi Çerçevesinde İstihdamına İlişkin Anlaşma’nın imzalanması ile yürürlüğe girdi. Böylece şirketler, Alman pazarına serbestçe girme imkanına kavuşacak ve Türk işgücüne istihdam imkânı sunulacaktı. Türk müteşebbisler sağlık, tarım-ziraat ve gastronomi hariç her alanda faaliyet gösterebilecekti. Bu firmalara her yıl belirlenen kota çerçevesinde işçi götürme hakkı verilmişti. Ancak; aradan geçen zaman içerisinde Türkiye kotaları ancak yüzde 50 oranında doldurabildi. İnşaat sektörü kotaları en iyi kullanan sektör oldu. Kontenjanın doldurulamamasını değerlendiren Trabzon Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği Başkanı Halil İbrahim Kalfaoğlu, "Bu sonuçta özel sektörün ilgisizliği ve bilgisizliği etkili oldu." derken, üyelerini bilgilendirme toplantısı düzenleyeceklerini söyledi. Almanya’ya işçi götürmek isteyen Türk şirketlerinin, bu ülkede ihale almaları ya da kendi tesislerini kurmaları gerekiyor. Bunu belgeleyen şirket, en yakın İş Kurumu il müdürlüğüne başvurarak iki ülke arasında yapılan sözleşme gereği Almanya’ya işçi götürmek istediğini beyan ediyor. İşkur yönlendirmesi ile gerekli belgeleri her iki ülke için ayrı ayrı hazırlayan şirketin ihtiyaç duyduğu personeli Almanya’ya götürmesine izin veriliyor. 2003’e kadar işçi götürmek için sadece Almanya’da iş yapma şartı aranırken, suiistimaller üzerine Türkiye’de de yerleşik-iş yapmış olma şartı getirildi. Haber:İsmail Altunsoy Kaynak: Zaman