İşadamlarına turkuaz halı yasası tasarıda neler var?

Başbakan Binali Yıldırım'ın 'yatırımcıya turkuaz halı sereceğiz' vaadinin ayrıntıları netleşti.

Tasarıda varlık barışı ve ihracatçıya yeşil pasaport da var. Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile yatırım ortamı iyileştirilirken şirketler üzerindeki dolaylı vergi yükleri de aşağı çekiliyor.

Paket ile damga vergisi ve harçlara istisna getirilirken, çeke güveni artıracak ‘karekod’ uygulaması zorunlu hale geliyor. İş dünyasının korkulu rüyası haline gelen iflas erteleme zorlaştırılırken, süre 5 yıldan 2 yıla indiriliyor.

Şirket kuruluşu ve tasfiye süreci kısaltılıyor. Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’ ile bölge merkezlerini Türkiye’ye taşıyan global şirketlere vergisel destek sağlanacak. Türkiye’nin önde gelen ihracatçılarına ise ‘yeşil pasaport’ imkanı getiriliyor.

DAMGA VERGİSİ YÜKÜ HAFİFLETİLİYOR

Damga Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle nispi damga vergisine tabi kağıtlarda her bir nüshanın ayrı ayrı vergilendirilmesi uygulamasına son verilecek. Halihazırda bir kağıt üzerine konulan adi kefalet ve garanti taahhüdü şerhleri üçüncü bir kişinin akdi veya işlemi olarak ayrıca damga vergisine tabi olup, aynı kâğıda taraf adi kefil ve garanti taahhüdünde bulunanların (garantörlerin) birden fazla kişi olması durumunda her bir kişi için ayrı ayrı damga vergisi alınmayacak. Okul idareleri ile veliler veya öğrencilerin karşılıklı hak ve menfaatlerini düzenleyen kâğıtların damga vergisinden istisna edilmesi sağlanacak. Gayrimenkul yatırım ortaklıklarında olduğu gibi gayrimenkul yatırım fonlarının münhasıran gayrimenkul portföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerine damga vergisi istisnası sağlanıyor.

İŞADAMINA HUSUSİ DAMGALI PASAPORT

Vize sorunu yaşayan ihracatçının sıkıntıları gideriliyor. Kanunda yapılan düzenleme ile yıllık ortalama ihracat değerlerine göre yapılan sınıflandırmada son üç yılda yıllık ortalama ihracat tutarı Bakanlar Kurulu’nun belirleyeceği değerin üzerinde olan firma yetkililerine, Bakanlar Kurulunca belirlenen esaslara göre iki yıl süreyle hususi damgalı pasaport verilebilmesi öngörülüyor.

VERGİ CEZASI İNDİRİMİ

Maliye Bakanlığı, pişmanlık müessesesini daha aktif hale getiriyor. Vergiye gönüllü uyumun artırılması amacıyla, haklarında henüz vergi incelemesine başlanılmamış veya takdir komisyonuna sevk edilmemiş mükellefler için izaha davet müessesesi getiriliyor. Yapılan izahın yeterli görülmesi halinde vergi ziyaı cezası yüzde 20 oranında kesilecek.

GİRİŞİMCİ VE TÜKETİCİYE BSMV MÜJDESİ

Tasarı ile girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarının para ve sermaye piyasasında yaptıkları işlemler dolayısıyla lehe aldıkları paraların banka ve sigorta muameleleri vergisinden (BSMV) istisna tutulması sağlanıyor. Banka ve finansman şirketlerinin üzerinde yük olarak kalan BSMV’nin de tüketicilere iade edilmesi halinde, hesaplanan vergiden indirilmesine olanak sağlanacak.

BES’E VERGİ İSTİSNASI

Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle, tek primli yıllık gelir sigortalarında sigorta süresinden bağımsız olarak tanınmış olan istisna, sigorta süresi en az on yıl veya ömür boyu olanlar için uygulanacak şekilde değiştirilecek. Zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin, defaten toplu para alınması yerine sigorta süresi on yıl ve üzeri veya ömür boyu olan tek primli yıllık gelir sigortalarına yatırılması durumunda, yatırılan kısma tekabül eden ödemelerin içerdiği irat tutarları gelir vergisinden istisna edilecek.

ÇEK'E KAREKOD ZORUNLULUĞU

Çek hesabı sahibinin gerçek kişi olması durumunda Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası’nın, tüzel kişi ise varsa MERSİS numarasının çek üzerine yazılması öngörülüyor. Karşılıksız çekte, her bir çek için, bin beş yüz güne kadar adli para cezası verilmesi öngörüldü. Karekodlu çek kullanımı da zorunlu hale getiriliyor.

PRİM VE MUHTASAR BEYANNAME BİRLEŞİYOR

Muhtasar beyanname ile aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilerek verilmesine imkan sağlanıyor.

ŞİRKET KURMA VE TASFİYE HIZLANIYOR

Ticaret sicil memurluklarınca tescil işlemleri yapıldığında başvuru evraklarının vergi dairesine elektronik ortamda da gönderilmesine imkan sağlanıyor. Böylece işe başlama işlemleri hızlı bir şekilde sonuçlandırılmış olacak. Yine şirket tasfiye süreçleri de daha hızlı yürütülecek.

FİNANSAL KİRALAMAYA HARÇ İSTİSNASI

Finansal kiralama yöntemi ile finansman temin edilerek konut dahil taşınmaz alınması durumunda, finansal kiralama süresi sonunda söz konusu taşınmazın kiracıya devrinde tapu harcı istisnası getirilecek.

YATIRIMCIYA EMLAK VERGİSİ MUAFİYETİ

Tacirler arasında tesis edilen ipotek işlemlerinde, hesaplanan tapu harcının yüzde 50’sinin alınmaması sağlanacak. Yatırım teşvik belgesi kapsamında inşa edilen binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren beş yıl süre ile emlak vergisinden muaf tutulacak.

FİNANSMAN HİZMETİNE İSTİSNA

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun ilgili maddesinde yapılan değişiklikle elde edilen faiz gelirleriyle sınırlı olmak üzere tahvil satın almak suretiyle verilen finansman hizmetinin istisna kapsamında olduğu hususu açıklığa kavuşturuldu. Taşınırların da sat-kirala-geri al işlemleri kapsamında istisna kapsamına dahil edilmesi sağlandı.

YABANCILARA KURUMLAR VERGİSİ MUAFİYETİ

Tasarı ile bölgesel yönetim merkezlerinin tüm giderlerinin Türkiye’de bulunmayan kurumlar tarafından karşılanması ve bu giderlerin Türkiye’de tam veya dar mükellefiyete tabi herhangi bir kurumun hesaplarına intikal ettirilmemesi veya kârından ayrılmaması kaydıyla, kurumlar vergisinden muaf tutulması öngörüldü.

ENERJİ TASARRUFU

İşletmeye dahil olan gayrimenkullerin iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamaların yapıldığı yılda doğrudan gider yazılmasına imkan sağlanıyor.

YURT DIŞINDAN PARASINI GETİRENDEN VERGİ ALINMAYACAK

Maliye Bakanlığı ‘Varlık Barışı’ adı verilen düzenleme kapsamında Türk vatandaşlarının yurt dışında bulunan birikimlerini ülkeye getirmelerine imkan sağlanıyor. Vatandaşlar ve şirketler yurt dışındaki mevduatları, hisse senetleri, menkul kıymetleri, taşınmazları, alacaklarını Türkiye’ye getirmeleri halinde teşvik edilecek. Birikimini taşıyandan herhangi bir şekilde vergi alınmayacak. 4. Varlık Barışı kapsamında Türkiye’de yaşayan, işletmesi, şirketi olan ama farklı nedenlerle yurt dışında da varlıkları bulunan kişilerin, bu varlıklarını rahatlıkla Türkiye’ye getirip değerlendirmelerini amaçlanıyor. Yeni düzenleme ile gerçek kişi ya da şirketler, yurt dışında bulunan para, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını Türkiye’ye getirmek istediklerini 31 Aralık 2016’ya kadar Türkiye’deki bir banka ya da aracı kuruma bildirecek. Bu tarihe kadar da parasını getirebilecek. Eğer ağustos ayında bildirimde bulundu ise 1 ay süre içerisinde getirmesi gerekiyor. Yıl sonuna kadar yurt dışındaki alacağı ya da taşınmazına ilişkin bildirimde bulunanların ise 1 yıllık dönemde bunun karşılığını Türkiye’ye getirmeleri gerekiyor. Şirketler getirdikleri varlıkları Türkiye’de defterlerine kaydettirecek. Kişiler ise bankaya yatırdıkları para üzerinde istediği gibi tasarrufta bulunabilecek. Yurtdışındaki varlıkların getirilip sermayeye eklenmesi halinde ise gider indirimi de yapılabilecek. Para başka kişi adına da getirilebilecek.’

İFLAS ERTELEME ZORLAŞIYOR

İş dünyasının şikayet ettiği iflas ertelemedeki suistimalin önüne geçilecek adım atılıyor. İflas erteleme almak zorlaşıyor. Tasarı ile uygulamada 5 yıla kadar ertelenen borç ödeme süresi 2 yıl ile sınırlandırılıyor. Buna göre iflas erteleme süresinin 1 yıl olduğuna ilişkin düzenleme tasarı ile korunurken, erteleme süresinin mahkemece uygun görülecek süre uzatılabileceğine ilişkin düzenlemede değişiklik yapılarak ‘bu süre mahkemece uygun görülmesi halinde bir yıl daha uzatılabilir’ ifadesi getirildi. Böylece iflas ertelemenin 4 yıl daha uzatılmasına imkan tanıyan ve toplamda 5 yılı bulan uygulama 2 yıl ile sınırlandırılmış oldu.

YABANCIYA TURKUAZ KART

Yatırımcılar için kapsamlı düzenlemeler hazırlayan hükümet, yabancı istihdamını da kolaylaştırıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Uluslararası İşgücü Kanunu Tasarısı’ TBMM Başkanlığı’na gönderildi. Tasarı herhangi bir alanda öne çıkmış nitelikli yabancı insan gücünün Türkiye’ye kazandırılmasına yönelik, ‘Turkuaz Kart’ adı altında kolaylaştırılmış yeni bir çalışma izin sistemi getiriyor.

İKAMET HAKKI

Buna göre ilk üç yılı geçiş süreci olmak ve daha sonra süresiz nitelik kazanmak üzere talebi olumlu bulunan yabancılara aynı zamanda ikamet hakkı da sağlayan süresiz çalışma izni verilecek. Turkuaz Kart verilmesi uygun bulunan yabancıların eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da Türkiye’de süresiz kalma hakkı tanıyan uzun dönem ikamet izni verilmesi amaçlanıyor. Çalışma izni verilen yabancıya, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren altı ay içerisinde Türkiye’ye giriş yapma zorunluluğu getiriliyor. Çalışma izninin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verileceği hükme bağlanırken, genel kural olarak Kanun kapsamındaki yabancılara çalışmaya başlamadan önce çalışma izni alma yükümlülüğü getirildi. 2003 yılından itibaren Türkiye’ye çalışmak için gelenlerin sayısında ciddi artış yaşandı. Yabancıların çalışma izni başvuru sayılan 2009 yılında yaklaşık olarak 10 bin, 2015 yılı sonunda bu sayı 80 bine yaklaştı.

PUANLAMA SİSTEMİ

Tasarıda yer alan düzenleme ile nitelik ve nicelik yönünden farklı değerlendirme yöntemlerine imkan sağlayan, yabancı yatırımcılara ve nitelikli yabancılara çalışma izni verilmesine ilişkin objektif kriterler getiren ve birçok ülkede uzun yıllardır uygulanmakta olan puanlama sisteminin oluşturulması amaçlanıyor.