İş ölümlerinde Avrupa birincisiyiz

Türkiye son dönemde maden ocaklarında meydana gelen patlamalar ve ölüm haberleriyle sarsılıyor. Son olarak Zonguldak Karadon'da göçük altında bulunan işçilerden de kara haber geldi. Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) hazırladığı rakamlar ise Türkiye'deki maden ocaklarında yaşanan dramı gözler önüne seriyor. ILO rakamlarına göre maden ocaklarındaki kazalarda Türkiye Avrupa birincisi, dünya üçüncüsü!

Habertürk'ten Bülent Günal ve Alper Uruş'un haberine göre DİSK'e bağlı Sosyal-İş Sendikası'nın 4-10 Mayıs tarihlerinde düzenlenen 'İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası'nda açıklamak üzere hazırladığı 'Türkiye'de İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Raporu'nda da çarpıcı rakamlar bulunuyor. Raporu hazırlayanlardan Sosyal-İş Sendikası danışmanı Onur Bakır, ''ILO kayıtlarında yer alan, bizim de temel aldığımız tüm veriler resmi rakamlardan oluşuyor. Oysa gerçek rakamlar resmi rakamların çok üstünde! Türkiye'deki bir olayın iş kazası olarak kayıtlara geçmesi için o işçinin sigortalı olması gerekir. Oysa özel maden ocaklarında çalışan her üç işçiden biri sigortasız. Onların başına gelen ölümler kayıtlara bile geçmiyor'' dedi.

ILO kayıtlarına göre
yüz bin işçiden 92'si ölüyor

2008 rakamlarına göre Türkiye'de kömür madenlerinde 49 bin 487 işçinin çalıştığını vurgulayan Bakır şu çarpıcı rakamları verdi: ''Türkiye'de 2004-2008 yılları arasında 30 bin 224 iş kazası meydana geldi. Bu kazalarda 228 işçi yaşamını yitirdi; 330 işçi ise sürekli iş göremeyecek hale geldi. ILO'nun son verilerine göre ise, 2004-2006 yılları arasında Avrupa Birliği ülkelerindeki maden ocaklarında yaşamını yitiren işçi oranı yüz binde 20.15'dir. Yani 100 bin işçi başına yaklaşık 20 işçi yaşamını yitirmiş. Kanada'da bu oran yüz binde 35, ABD'de yüz binde 27,33, Avustralya'da yüz binde 13.07. Türkiye'de ise yüz binde 92.47! Bu rakamlara göre Türkiye maden ocaklarındaki ölümlere göre Avrupa birincisi. Çin ve Güney Afrika'dan sonra ise dünya üçüncüsü...''


2004-2006

Ölüm oranı (yüz binde)

Ülke

İsviçre1.80

İrlanda2.24

İsveç4.43

Avustralya13.07

AB ülkeleri20.15

Hırvatistan25.47

ABD27.33

Kanada35.0

Türkiye92.47


KT
ÖLÜM ORANLARINDA ÇİN'İ BİLE SOLLADIK

Türkiye Maden İşçileri Sendikası Teknik Danışmanı Kenan Dikbıyık dünya kömür üretiminde Çin'in lider olduğunu söyledi: ''2009 yılında Çin'de 2 bin 600 maden işçisi hayatını yitirdi. 2003'teki rakamlara göre ise Çin'de ölen işçi sayısı 7 bin 300'tü. Türkiye'de ise 2009'da 92 işçi yaşamını yitirdi. Bu rakamlardan şu anlam da çıkıyor: Çin'de 1 milyon ton kömür için 1 işçi yaşamını yitiriyor. Türkiye'de ise 815 bin ton kömür için 1 can veriyoruz! ABD'ye baktığımızda bizdeki ölüm oranlarının ne kadar sarsıcı olduğu bir kez daha ortaya çıkıyor. ABD'de geçen yıl 1007 milyon ton kömür üretildi. Aynı dönemde ABD'de kazalarda ölen işçi sayısı ise 18'di''

2009 yılı 2009'da ölen işçi sayısı

kömür üretimi

Çin2 bin 536 milyon ton2 bin 600

ABD1007 milyon ton18

(...)

Türkiye75 milyon ton 92


KT
Madenciler sistem kurbanı
Yılmaz Kızılırmak(Dev Maden-Sen Yöneticisi) : ''Sadece kasaya giren paraya bakıyorlar''

Maden kazaları ve madenci ölümleri en fazla Çin'de. Dünyada maden üretilen diğer ülkelerde de kazalar ve ölümler oluyor. Ancak Türkiye'deki maden kazaları ihmaller zincirinden kaynaklanıyor. Örneğin Türkiye'deki özel madenlerde sendika yok. Kayıt dışı işçilik var, yasa, yönetmelik ve tüzüklere uyulmuyor. Dolayısıyla işçi sağlığı güvencesi de yok. Son 6 ay içinde Türkiye'deki maden kazalarında 27 kişi öldü, 20 kişi yaralandı. Hepsi özel sektör ve hiçbirinde sendika yok. Zonguldak'ta ise kömür üretimi hazırlama işini taşeron firmalara veriyorlar. Firmalarla yapılan sözleşmelere sağlıklı çalışma ortamının devamı için hiçbir madde konmuyor. Kasaya giren paraya bakılıyor. Çalışma Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı'nın işyerlerinin tamamı denetlemesi mümkün değil. Yakın bir zamanda yapılan araştırmaya göre sadece yüzde 14'ü denetlenebiliyor. İncelemeye giden müfettiş raporunda madenin faaliyetinin durdurulmasını önerse bile il bölge çalışma müdürlükleri, il özel idareleri ve valilikler bu raporları dikkate almıyor. İşçilerin hayatını riske sokan ciddi eksiklikler olmasına rağmen, işin acilen durdurulması gerekirken madendeki faaliyet devam ediyor. En son Tavşanlı'da 2-3 gün önceki kazada ortaya çıktı. 2,5 ay önce işin durdurulması önerilmiş. Nevşehir-Gülşehir'de aynı şey önerilmiş. Diğer taraftan cezelar caydırıcı olmaktan çok uzak. Son olarak da Türkiye'deki iş yasaları yetersiz. Tüm bu nedenler, sistem baştan sona değişmeden maden kazalarının önlenemeyeceğini gösteriyor. Madencileri madenler değil, sistem öldürüyor.

Erdoğan Kaymakçı
(Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şube Başkanı): "Maden ölümlerinde Avrupa'nın 4 katıyız"

2009 yılında maden ocaklarında 92 işçinin yaşamını yitirdiğini, her yıl ise Türkiye'de ortalama 80 kişinin hayatını kaybettiğini söyleyen Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi Başkanı Erdoğan Kaymakçı, "Avrupa ile kıyaslandığında Türkiye'deki ölüm oranı, 25 ülkenin ortalamasının dört katıdır" dedi. Kaymakçı, şöyle devam etti:

"Dünya kömür üretiminde ilk sıralarda yer almasak da ölüm sıralamasında Avrupa'nın da Amerika'nın da önündeyiz. Örneğin, Türkiye'nin 135 katı kömür üretimi olan Amerika'da, maden kazalarında hayatını kaybedenlerin sayısı Türkiye'dekinin üçte biri kadardır. Yine dünya kömür üretiminde dördüncü sırasında yer alan Türkiye'nin beş katı kömür üretimine sahip Avustralya'daki ölüm oranı bizdeki ölümlerin yedide biri düzeyindedir. Yani dünya ikincisi Amerika ve Avustralya bizden çok daha fazla kömür üretse de can kaybı bizim yarımız kadar bile değildir. Bunun nedeni de ülkelerin gelişmişlik düzeyi, iş güvenliğidir. Türkiye'de her hafta ortalama 2 kişi maden ocaklarında hayatını kaybetmekte bu ölümlerin çok büyük bir bölümü basına yansımamaktadır. Benzer durum Çin için de söz konusudur. Dünya kömür üretiminin yarıya yakınını, 2.5 milyar tondan fazlasını karşılayan Çin'de de maden ocaklarındaki kazalar basında yer bulmamaktadır."

Mehmet Torun
(Maden Mühendisleri Odası Genel Başkanı): "Kazaların yüzde 98'i önlenebilir"

Milyon ton kömür üretimi ve hayatını kaybeden işçi sayısına bakıldığında Türkiye'nin dünyada Çin ve Güney Afrika ile birlikte ilk üçte yer aldığını söylememiz gerekir. Bunun nedeni de taşeronlaşma ve maden ocaklarındaki esnek üretim ilişkileridir. Maalesef özel maden ocakları sokakta 5 milyon işsiz vardır düşüncesiyle sadece üretim ve kârı hesaplamakta, güvenliği dikkate almamaktadır. Başbakan Erdoğan'ın, Zonguldaklıların bu tür felaketlere alışık olduğunu söylemesi, bunu işin doğası gibi ifade etmesi üzücüdür. Çünkü bilimsel olarak maden kazalarının yüzde 98'i önlenebilir. Biz bu yüzde 98'i önlenebilir kazaların önüne geçersek, can kaybı oranımız da AB düzeyine inecektir. Bugün kömür üretimi bizim üç katımız olan Polonya'da can kaybı bizim üçte birimiz kadar, yaklaşık yılda 25-30 kişidir.