İran'la nükleer görüşmelerde son gün

Dünyanın önde gelen altı ülkesinin dışişleri bakanları bugün İranlı mevkidaşları ile buluşarak ülkenin nükleer programını görüşecek.

Lozan'da devam eden görüşmelerde varılmak istenen anlaşmanın ana hatlarını belirleyebilmek için konulan son tarih 31 Mart Salı.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi temsilcisi ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin'in yanı sıra Almanya'dan oluşan ve kısaca P5+1 olarak adlandırılan grup, İran'ın nükleer programının kontrol altına alınması karşılığında Tahran'a uygulanan yaptırımları azaltmayı öngören bir plan üzerinde çalışıyor.

Günlerdir süren görüşmelerde dün, ülkelerin dışişleri bakanları önceden belirlenen programlarını iptal ederek Lozan'da kalmaya karar vermişti.

Ortaya çıkmakta olan anlaşmanın, temelde İran'ı tek bir nükleer silah için gereken nükleer yakıtı üretecek seviyeden bir yıl geride tutmak üzerine yoğunlaşıyor.

Taraflar, uranyum zenginleştirmede kullanılan santrifüjlerin sayısı ve tıbbi araştırmalar için nükleer zenginleştirme çalışmalarının da aralarında olduğu alanlarda ödün verip veremeyeceklerini görüşüyor.

Lozan'da görüşmeleri takip eden BBC muhabiri Barbara Plett Usher, İran'ın nükleer çalışmaları üzerindeki kısıtlamanın en az 10 yıl daha sürmesi ve katı denetimlerin olması karşılığında ülke üzerindeki kısıtlayıcı yaptırımların kaldırılmasının konuşulduğunu söylüyor.

Her ne kadar ilerleme sağlansa da, İran'ın kısıtlamalara ne kadar uymak zorunda olacağı ve yaptırımların kalkış hızı konusunda anlaşmazlıklar sürüyor.

ABD'li yetkililer, görüşmelerde yer alan tüm tarafların anlaşmaya varmak için "adım adım bir yaklaşım" geliştirmek konusunda anlaştığını, ancak halen halledilmesi gereken bazı konular olduğunu söyledi.

Alman Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier "son saatlerde bazı ilerleme ve gerilemelerin olduğunu" söyledi.

Basına konuşan bakan "Bu müzakerelerde başka krizlerin çıkma olasılığını göz ardı edemem " dedi.

Kim, ne istiyor?

• ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin; İran'ın en hassas nükleer çalışmasının 10 yıldan fazla bir süre ile durdurulmasını istiyor.
• İran'ın müzakerecisi Hamid Baydinejad "15 yıllık sürenin tartışma dışı olduğunu" ancak "10 yılın tartışıldığını" söyledi.
• İran yaklaşık 10 bin santrifüjü çalışır şekilde tutmak istiyor.
• Kasım ayında ABD 6 bin sayısının kabul edilebilir olduğunu söyledi.
• İranlı yetkilier 6500- 7000 sayısında ısrar ediyor.