İran'ın tek seçeneği Türkiye

Dünya'nın en büyük ikinci doğalgaz rezervlerine sahip İran'ın petrol bakan yardımcısı Hadi Nejad Hüseyinyan hafta başında yaptığı açıklamada, İran doğalgazının Avrupa'ya Türkiye üzerinden taşınması konusunda yürütülen görüşmelerde sorunlar yaşanması üzerine, ihracat stratejilerini genişleterek, bu konuda Ukrayna ile anlaşmaya vardıklarını açıklamıştı. Nejad-Hüseyinyan, İran'ın Ukrayna'ya yılda 20-30 milyar metreküp doğalgaz ihraç etmek konusunda ön anlaşmaya vardıklarını bildirmişti. Reuters'e değerlendirmede bulunan bir yetkili, "İran'ın Ukrayna üzerinden doğalgaz satacağına ilişkin açıklama çok gerçekçi değil. Öncelikli olarak böyle bir hat yok ve karasularından geçecek hiç bir ülke de, Rusya ya da Türkiye gibi, bu hatta izin vermez" dedi. Türkiye uzun süredir İran'dan doğalgazın kalitesini artırması, akışın taahhütlerin altına inmemesi ve gazın kesilmemesi, ayrıca fiyatın "makul" bir seviyeye çekilmesinin yanı sıra aldığı gazı üçüncü ülkeler satmak (re-export) için görüşmelerde bulunuyor. Ancak bu konuda olumlu bir adım atılamadı. İran'ın Türkiye'nin talepleri yerine öncelikle doğalgazını Avrupa'ya satışı konusunda uzlaşmaya varma isteği, görüşmelerde ilerleme sağlanamamasına neden oldu. İran'ın Ukrayna ile görüştüğünü bir süredir bildiklerini ve bu seçeneğin Türkiye'yi ikna etmek için gündeme getirildiğini kaydeden aynı yetkili, "İran doğalgazının Avrupa'ya satışı için tek seçenek hala Türkiye. Bu konuda başlayan müzakerelere ara verilmeyecek" şeklinde konuştu. Nabucco 2006 başında Yetkili, İran'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından, bu ülkenin enerji kaynaklarını diğer ülkelere aktarmak için yeni seçenek arayışına girdiğine dikkat çekerek, "Ukrayna üzerinden yılda verilecek 20-30 milyar metreküplük doğalgaz, ki bu çok zor, hiç bir amaca hizmet etmez. 2006 yılında çalışmaya başlayacak Nabucco hattı ile İran da zaten bu güzergahı kullanmak durumunda kalacak" dedi. Uluslararası Türkiye-Avusturya (nabucco) doğalgaz boru hattı projesi'nin beş ortağı botaş, bulgargaz, transgaz, mol ve omv gas haziran ayı sonlarında "ortak girişim anlaşması"nı imzalamışlardı. Öte yandan, Türkiye, doğalgaz fiyatının gözden geçirilerek diğer ülkelere yakın bir fiyata çekilmesi konusunda bir yılı aşkın süredir sürdürdüğü müzakerelerden sonuç alamayınca sorunun çözümü için tercih ettiği tahkimde dosya hazırlığında son aşamaya geldi. Konunun önümüzdeki günlerde Uluslararası Ticaret Odası (icc) tarafından hakemlerin belirlenmesi ile görüşülmeye başlanması bekleniyor.