İran'de seçim için geri sayım

290 üyeli İran Meclisi için 20 Şubat Cuma günü genel seçimler yapılacak. Seçim kampanyası boyunca, Muhammed Hatemi yandaşı reformcularla, ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney taraftarı muhafazakarlar arasında siyasi tartışmalar yaşandı. Seçim sonuçları, İslam Devrimi'nin üzerinden 25 yıl geçtikten sonra kritik dönemece gelen İran için olduğu kadar Batı açısından da önemli. İran'ın 'şer ekseninin parçası' olduğunu söyleyen ABD Başkanı George Bush, ülkede bir tutum değişikliği olması gerektiğinde ısrarlı. Sandıktan çıkacak sonuç, tüm dünyadaki Müslüman toplum için de önemli. Çünkü İran, İslam ve demokrasinin birlikte işleyebileceği iddiasının deneme platformu. 11 Şubat'ta İslam Devrimi'nin 25'inci yıldönümünü kutlayan İran, 12-18 Şubat tarihleri arasında yapılacak seçim kampanyalarının ardından 20 Şubat'ta seçimlere sahne olacak. 15 yaşını geçmiş her İranlı, seçimlerde oy kullanabiliyor. Seçime katılacak adayların, İran vatandaşı, 30-75 yaşları arasında inançlı ve İslam'ın kurallarına ve İran İslam Cumhuriyeti'ne bağlı olmaları şartı aranıyor. İran Parlamentosu'nda şu anda 11 kadın milletvekili var. Reformcu partiler, 20 Şubat'taki genel seçimlere katılımın yüksek olacağını umuyor. Katılımın az olması ise muhafazakarların işine yarayacak gibi görünüyor. İlk işaretler, İran halkının, reformcu kanadın verdiği sözlerin yerine getirilememiş olmasından hoşnut olmadığını gösteriyor. Reformcular, 11 Ocak günü büyük darbe aldılar. Anayasayı Koruyucular Konseyi, seçimlerde aday olmak isteyen 8 bin adayın hemen hemen yarısının seçime katılamayacağına karar verdi. Konsey'in bu kararından etkilenenlerin büyük bölümü, reformcu kanadın aday adaylarıydı. Başvurusu reddedilenler arasında, şu andaki parlamentonun 80 üyesi de bulunuyor. Aday olmalarına izin verilmeyen milletvekilleri, "seçim öncesi darbe" diye niteledikleri kararı protesto etmek için Meclis'te oturma eylemi yaptılar. Ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in müdahalesinin ardından, Koruyucular Konseyi, başvurusu reddedilen bazı adayların seçimlere katılmasına izin verdi. Ancak, aralarında önde gelen reformcuların da bulunduğu yüzlerce kişinin seçime girmeleri engellendi. Bu durum, reformcu kamp içinde, belki de planlandığı şekilde, çatlaklara sebep oldu. Başında Cumhurbaşkanı Hatemi'nin kardeşinin bulunduğu ülkenin en büyük reformcu partisi İslami Katılım Cephesi, seçimleri boykot ettiğini bildirdi. Ancak Cumhurbaşkanı Hatemi ve partisi, seçimlere gireceklerini açıkladı. Muhafazakarlar, parlamentonun kontrolünü, 2000'de yapılan seçimlerde kaptırdıkları reformculardan geri alabileceklerine inanıyor. Muhafazakarların temel amacı, reformcu hareketi ortadan kaldırarak yönetimde tek güç olabilmek. Muhammed Hatemi'nin 1997'de cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından oluşan reformcu kanat, İran halkı için demokrasi ve ilerleme yolunda umut olmuştu. Ancak bu hareket şimdi hızını kesmiş ve etkisini kaybetmiş durumda. Reformcu kanat, Cumhurbaşkanı Hatemi'den, muhafazakarlara karşı daha katı tutum izlemesini, gerekirse hükümetin toplu halde istifa etmesini istese de; daha önce yaşanan krizlerde olduğu gibi Cumhurbaşkanı Hatemi bu kez de sabır ve temkinli olma çağrısında bulundu. Cumhurbaşkanı Hatemi'nin ikinci dönem görev süresi ise gelecek yıl doluyor. Muhafazakarlar, yeni cumhurbaşkanının kendilerinden, yani muhafazakar kanattan olmasını istiyor.