Irancell'de ABD teknolojisi

İran'ın ikinci en büyük cep telefonu operatörü Irancell'in ABD'nin tüm engellemerine rağmen Amerikan teknolojileri kullandığı iddia edildi.

Reuters Haber Ajansı'nın haberine göre Irancell, Sun Microsystems, Hewlett-Packard ve Cisco Systems'in ürettiği teknolojilere ulaştı.

Her üç şirket de İran'ın kendi ürünlerini kullandığından haberleri olmadığını iddia ediyor.

Amerikalı firmalar özel izin almadıkları sürece İran'a satış yapamıyor.

Irancell, Güney Amerika merkezli MTN ile İran Devleti'nin ortaklaşa sahip olduğu bir kuruluş.

Irancell'in ambargoya dahil olan ürünleri almak için büyük çaba sarf ettiği duyuruldu.

Reuters'in eline geçen 2008 tarihli Irancell belgeleri operatörün network ekipmanı bulmak için ABD'li firmalara yöneldiğini gösteriyor.

ABD teknolojilerinin İran şirketine ortadoğudaki diğer ülkelerden aktarılmış olabileceğine inanılıyor.

Uluslararası hukuk

İranlı operatörün teknolojilerini kullandığı iddia edilen Cisco ve Sun Microsystems'in sahibi olan Oracle şirketi sözcüsü ''Cisco her zaman ABD ihracat yasalarına uyar ve ortaklarının da aynı şekilde hareket etmesini bekler. ABD ihracat yasalarını görmezden gelmek oldukça ciddi bir konudur'' dedi.

Bu yaşananlar ticaret ve bankacılık alanlarında uygulanan yaptırımların aracı kullanılarak nasıl görmezden gelinebildiğinin önemli bir örneği.

ABD'den gelen bilgisayar parçaları İran'a ulaşmadan önce bir çok elden geçmiş.

Bir izleme cihazı kullanılmadığı sürece bu parçaların hangi limanlardan ve gümrük kontrollerinden geçtiklerini bilmek imkansız.

Bir tüccarlar milleti olan İran çok uzun zamandır kendisine uygulanan yaptırımlardan kurtulmak için aracı şirketleri kullanıyor. Bu aracı kurumlar İran'ın yapması yasak olan ticareti yapıyor ve malları İran'a ulaştırıyor.

Bu aracı şirketler afişe olduğunda yenileri kuruluyor. Zaten böyle bir şirketin yaptıklarını kanıtlayıp onu kara listeye almak oldukça uzun sürüyor.

HP adına konuşan bir sözcü ise ''ABD yasaları ve Uluslararası hukuğa uymak HP'nin önceliklerinden biridir'' dedi.

2004 yılından 2007'ye kadar MTN'nin İran'daki en yüksek yöneticisi olan Chris Kilowan Reauters'e MTN grubunun 2006 yılından beri Irancell'e teknoloji sağladığını söyledi.

Kilowan MTN'nin ve İrancell yetkililerinin ABD'nin İran'a uyguladığı ticaret yaptırımını atlatabilmek için aracı bir firma kurulması konusunda anlaştıklarını söyledi.

Reuters'in haberinin ardından bir açıklama yayınlayan MTN grubu ABD yaptırımlarını kesinlikle görmezden gelmediklerini söyledi.

Şirket sözcüsü ''Bildiğimiz kadarıyla MTN personeli doğrudan ya da dolaylı olarak ABD yaptırımlarını delecek bir harekette bulunmamış ve Irancell'e satış yapmamıştır'' dedi.

Ancak Tahran Üniversitesi siyaset profesörü Sadegh Zibakalam ''son on yılda İran yaptırımları etkisi hale getiren bir çok yöntem keşfetti'' dedi.

Prog Zibakalam'a göre İranlı şirketler Avrupa ve ABD ürünlerini uluslararası pazarda kolaylıkla satın alıyor.

Özellikle Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri ve Irak bu gibi alışverişler için uygun.

Profesör ayrıca batılı şirketlerin de İran'a ihtiyaçlarını vermek konusunda oldukça hevesli olduğunu söylüyor.

Mayıs ayında ABD senatosu İran'a olan yaptırımları sıkılaştırmış ve tüm ABD şirketlerine İran'la yaptıkları tüm işleri açıklama zorunluluğu getirmişti.