İran ile bugün anlaşma sağlanabilir

İran ile dünya güçleri arasındaki nükleer program pazarlıklarında bugün bir anlaşmaya varılabileceği belirtiliyor.

ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya dışişleri bakanları bugün programlarını yarıda keserek Cenevre'de devam eden görüşmelere katılmak üzere yola çıktı.

Ayrıntılar henüz açıklanmadı ama İran'ın, kendisine uygulanan ambargoda sınırlı bir hafifletme karşılığında uranyum zenginleştirme faaliyetini durdurmayı kabul etmesi bekleniyor.

İsrail hemen anlaşma ihtimalinden rahatsızlığını bildirdi ve Başbakan Benyamin Netanyahu böyle bir anlaşmanın "hata" olacağını söyledi.

Batılı ülkeler, İran'ın uranyum zenginleştirme programının nükleer silah üretme amaçlı olduğunu savunuyor.

İddiaları reddeden Tahran ise nükleer programının elektrik enerjisi üretmeye yönelik olduğunu söylüyor.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Zarif dün CNN televizyonuna yaptığı açıklamada, Cuma akşamına kadar tarafların bir anlaşmaya varmasını umduğunu söyledi.

İran'ın Cenevre'deki muhatapları dün başlayan ve bugün sona erecek görüşmelerde ilerleme sağlanıp sağlanmadığı konusunda yorum yapmadılar.

Ancak İsrail'i ziyaret etmekte olan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, planlarını değiştirerek Cenevre'ye geçme kararı aldı.

Kerry ile seyahat eden BBC muhabiri Kim Ghattas, bu beklenmedik değişikliğin anlaşmaya çok yaklaşıldığının işareti olduğunu söylüyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Jen Psaki, BBC'ye, Kerry'nin "görüş ayrılıklarını gidermekte yardımcı olmak üzere" Cenevre'ye gittiğini söyledi.

Üç unsur ve ortak açıklama

Cenevre'deki görüşmeler, kısaca P5+1 diye adlandırılan ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya ile İran arasında yürütülüyor.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius ve Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle de yoldalar.

CNN'e konuşan İran Dışişleri Bakanı Muhammed Zarif, ülkesinin uranyum zenginleştirmeyi tamamen durdurmayacağını ama müzakere masasındaki farklı kaygıları giderebileceğini söyledi.

Zarif tarafların Cuma günü bir ortak açıklama üzerinde çalışacaklarını, bunun üç unsur içereceğini söyledi:

• Ortak bir amaç,
• 1 yıl içinde varılmak istenen nokta,
• Karşılıklı güven artırıcı önlemler

Ancak bu konuda P5+1 diye anılan diğer ülkelerden bir açıklama gelmiş değil.

Ama ABD "somut, denetlenebilir adımlar karşılığında" bir kısım yaptırımın kaldırılabileceğinin işaretini verdi.

Başkan Barack Obama, NBC televizyonuna "Yaptırım yapısını koruyabilir ama bir kısım küçük hafifletmeler getirebiliriz" diye konuştu ve şöyle devam etti:

"Böylece eğer daha büyük sorunları çözmeye çalışacağımız altı aylık süre içerisinde anlaşmaya uymadıkları ya da bize nükleer silah geliştirmedikleri konusunda güvence verme konusunda ilerlemeye niyetli olmadıkları anlaşılırsa, biz de geriye döner ve yaptırımları eski şekliyle uygularız."

ABD ve AB tarafından uygulanan yaptırımlar İran'ın enerji ve bankacılık sektörlerini hedefliyor ve petrole dayalı ekonomisini iyice köşeye sıkıştırmış bulunuyor.

İsrail öfkeli

İlk olumsuz tepki ise İsrail'den geldi.

Bu sabah ABD Dışişleri Bakanı ile görüşmesi öncesinde konuşan Başbakan Benyamin Netanyahu, olası anlaşmayı "ciddi bir hata" diye niteledi.

Netanyahu "Anladığım kadarıyla İranlılar Cenevre'de kendilerinden gayet memnun bir şekilde dolaşıyorlar. Haklılar da, çünkü her istediklerini aldılar ve karşılığında hiç bir şey vermediler" diye konuştu.

İran'ın "asrın anlaşması"nı yaptığını ama uluslararası toplum için bunun kötü bir anlaşma olduğunu ileri süren İsrail başbakanı, "Bu anlaşma İsrail'i bağlamaz ve İsrail kendisini ve halkının güvenliğini korumak için ne gerekiyorsa onu yapacaktır" diye ekledi.