İran: İki kritik isim seçimlerde yarışamayacak

Anayasayı Koruma Konseyi'nin cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 10 aday adayından, reformcuların ve Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın adayları olarak görülen ikisine onay vermediği bildirildi.

Yarı resmi Mehr haber ajansı, rejimin reformcu kanadının başlıca adayı Ekber Haşimi Rafsancani ve Ahmedinejad'ın desteğini alan İsfendiyar Rahim Meşai'nin liste dışı kaldığını duyuruyor.

Rafsancani daha önce iki dönem cumhurbşakanlığı yapmış, reformcu olarak görülen bir isim.

14 Haziran'da yapılacak seçimde reformcuların desteğini alabilmesi olası başka adaylar da var. Fakat Rafsancani bu adaylar arasında en çok öne çıkanıydı.

Geçen hafta İran parlamentosunun yüzden fazla üyesi, Anayasayı Koruma Konseyi'ne dilekçe vererek her iki ismin de elenmesini istemişti.

Son karar Hamaney'in

Anayasayı Koruma Konseyi (Şura-i Nagehban) Ayetullah Ali Hamaney'e bağlı 12 kişiden oluşuyor ve konsey milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yarışabileceklere onayı da elinde tutuyor.

Tüm konularda nihai yetki sahibi Hamaney Anayasayı Koruma Konseyi'nin kararını da bozabilir.

Dini lider geçmişte, elenen bazı adayların listeye geri konmasını istemişti.

İran'da hizipler siyasi parti gibi faaliyet yürütemeyen ancak kurumsal ve finansal çıkarları temsil eden etkili unsurlardan oluşan gevşek yapılar durumunda.

Anayasayı Koruma Konseyi aday adaylarını bugün bilgilendirse de, konseyin cumhurbaşkanları aday listesini resmi olarak açıklanması için iki günü var.

Devrim Koruma Konseyi'nin eski başkanı Muhsin Rızai muhafazakârlarla, muhalifler arasında bir çizgide görülüyor.

İktidardaki muhafazakârlar

Dini lidere bağlılık yemini eden muhafazakâr ve sağcı unsurlar, hemen hemen bütün devlet kurumlarının kontrolünü elinde tutuyor.

Diğer hiziplere rejimi meşrulaştıracak ama ona tehdit oluşturmayacak derecede özgürlük tanıyarak siyasi statükoyu korumak istiyorlar.

Muhafazakârlar rekabet, demokrasi ve seçmene tercih imkanı verme görüntüsü yaratmak için ilk anda 20 aday kaydettirmişlerdi.

Seçimde yarışacak adaylar arasında en çok Hamaney'in desteğini aldığı söylenen Said Celili öne çıkıyor.

Halihazırda İran'ın nükleer görüşmelerini yürüten Celili, dini lider Hamaney'e sadakati ile tanınıyor.

Tahran Belediye Başkanı Muhammed Bekir Kalibaf da Hamaney'in desteğini aldığı söylenen adaylar arasında.

Adaylar arasında Hamaney'in danışmanı ve eski dışişleri bakanı Ali Ekber Velayeti de bulunuyor.

Bunlardan hangisinin nihai adayları olacağı henüz belli değil; ama Celili ile Kalibaf en fazla ilgi çeken adaylar durumunda.

Celili dini lidere sadık, dışarıda saldırgan bir politika izleyen, içeride ise sınırlı politik şeffaflıktan yana bir bürokrat.

Kalibaf ise daha bağımsız, modernleşme yanlısı bir teknokrat.

Reformcuların orta sınıf hedefi

Reform yanlısı politikacılar, rejimin otoriter uygulamalarına karşı fiili bir ittifak halinde bulunuyor.

Bu kanadı, aday olmaması yönünde hükümetin büyük baskı uyguladığı Rafsancani temsil ediyordu.

Hükümeti eleştirerek daha ılımlı bir iç ve dış politika uygulanması çağrısı yapıyor.

İran'ın İsrail ile savaşa girmek istemediğini söylemesi muhafazakârların tepkisini çekti.

Bu kanat, orta sınıf, küçük esnaf ve tüccar oylarının yanı sıra protesto oylarını da almayı umuyor.

Ahmedinejad çizgisinin sonu mu?

Cumhurbaşkanı Ahmedinejad özellikle ikinci döneminde ülkede kontrolü asıl olarak elinde bulunduran Dini Lider Ali Khamanei ve ruhban sınıfı ile gerilimler yaşanmıştı.

Karar Cumhurbaşkanı Ahmedinejad'a sadık sağcı unsurlar cumhurbaşkanlığı seçiminde yarışamayacakları anlamına geliyor.

Bu kanadı, eksantrik dini ve mistik görüşleri ile geleneksel din adamlarının tepkisini çeken ve ideolojik olarak yalnızlaşan Meşai temsil ediyordu.