Irak'a yardım lafta kaldı

Irak'a yönelik savaş öncesi ve sonrasında uluslararası politikalarda ülkeler arasındaki uyuşmazlık, İspanya'nın başkenti Madrid'de yapılan ''Irak'ın Yeniden Yapılanmasına Bağışta Bulunanlar Konferansı''nda da kendini gösterirken, birçok ülke bağışları ya şartlı ya da kredili olarak vaat etti. İspanya'nın önderliğinde düzenlenen konferansa katılan 73 ülkeden birçoğu Irak'ın yeniden yapılanması için yardımda bulunacağını açıklamasına rağmen, konuşmalarda bunların hiçbirinin ''hibe niteliğinde bağış'' olmadığı anlaşılıyor. Konferansa katılanların toplantı dışındaki konuşmalarında en çok, bu bağışların toplanacağı bir fon oluşturulmasına ilişkin belirsizlik ön plana çıkıyor. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) dün Washington'da yaptığı açıklamada, Irak'ın yeniden yapılanma programının oluşturulup hemen bir uluslararası fon oluşturulması ve bunun yönetiminin de IMF, Dünya Bankası ve BM'ye verilmesi istenmişti. Ancak böyle bir fon olmadığı, hatta oluşturulması ciddi olarak ele alınmadığı için Irak'ın yeniden yapılanmasında vaat edilen yardımların ''bağış'' olarak ulaşması da mümkün gözükmüyor. Konferansta yapılan açıklamalarda, Irak'ın 2007 yılına kadar yapılanmasında ABD 55 milyar dolara, Dünya Bankası ise 36 milyar dolara ihtiyaç olduğunu belirtti. Her ülke yapacağı yardımın ne boyutta ve hangi şartlarla olacağını ayrıntılara girmeden konferansta belirtirken, yardımların kredili ya da şartlı olmaları dikkat çekiyor. Örneğin, 20 milyar 300 milyon dolar yardımda bulunacağını, ancak bunun yönetimini kendisinin dışındakilere vermeyeceğini ima eden ABD'nin ardından 2. büyük yardımı yapan Japonya, 2007 yılına kadar 5 milyar dolarlık yardım öngörse de Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hatsuhisa Takashima, bunun 1.5 milyar dolarının gelecek yıl verileceğini, 3.5 milyar dolarının ise kredi olacağını duyurdu. Suudi Arabistan da açıkladığı 1 milyar dolarlık yardımın daha çok Suudi Arabistan-Irak ticaretinin geliştirilmesinde kullanılacağını bildirdi. 50 milyon dolar yardım yapacak Türkiye'nin de aralarında olduğu birçok ülkenin yardımlarının hükümetlerden hükümete yapılacağı belirtilirken, İran 300 milyon dolarlık ticari işbirliği kredisi önerdi. Avrupa Birliği'nin yapacağı yardım 200 milyon dolar olarak onaylansa da konferansa katılan AB dönem başkanı İtalya'nın Dışişleri Bakanı Franco Frattini, bunun 700 milyon dolara çıkartılması temennisinde bulunmakla yetindi. ABD'nin Irak politikasına karşı çıkan Almanya, Fransa ve Rusya ise Irak'ın yeniden yapılanmasına verecekleri yardımın sadece üyesi oldukları uluslararası kuruluşların vasıtasıyla olacağını belirtti.