'Irak'a ambargo kalkarsa' heyecanı

ABD'nin, Irak'ta Körfez Savaşı'ndan sonra konulan ve 13 yıldır süren ambargonun kaldırılması için Birleşmiş Milletler'e (BM) çağrıda bulunması, ihracatçıları heyecanlandırdı. Savaş öncesi Türkiye'nin en büyük ticaret ortaklarından olan Irak'a amborgonun kalkması, bu ülke ile ticarette eski günlere dönülmesi olasılığını gündeme getirdi. İhracatçı örgütleri, ambargonun kalkması halinde bu ülke ile ticaretin katlanacağını, Irak'ı iyi tanıyan Türk ihracatçıların rekabette öne çıkacaklarını belirtiyor. ABD Başkanı George Bush, önceki gün yaptığı açıklamada, Birleşmiş Milletler'den Irak'a yönelik yaptırımların kaldırılmasını istedi. Bu çağrı ile birlikte konu, BM gündemine de girmiş oldu. Savaş öncesinin çok altında Bilindiği gibi Irak'ın 1990'da Kuveyt'i işgal etmesinin ardından uygulamaya başlanan yaptırımlar, Bağdat ile bütün ticareti yasakladı. Ancak, Irak halkının yaşadığı zorlukları hafifletmek amacıyla 1996 yılında uygulanmaya başlanan BM programı Irak'ın petrol satışına ve gıda ve temel ihtiyaç maddeleri alımına izin verdi. Türkiye de bu kapsamda Irak'a ağırlıkla gıda ve ilaç ihracatı gerçekleştirdi ve bu yolla iki ülke ticareti 500 -600 milyon dolarlar düzeyine çıkmakla birlikte, savaş öncesi düzeyinin çok çok altında kaldı. Bu arada AB makamları ABD'nin önerisine ilişkin ihtiyatlı açıklamalar yaptı. 'Türkiye için iyi olur' Irak'ta yeniden yapılandırma konusunda koordinasyonla görevli olan Dışişleri Bakanlığı, ambargonun kaldırılmasının, Türkiye için çok iyi olacağını belirtti. Bakanlık yetkilileri konuyla ilgili şöyle görüş bildirdi: "Irak'a en yakın ülkelerden biriyiz. Ayrıca ihtiyaç duyunlan malzemenin en iyileri Türkiye'de var. Böylelikle ticaret hacminde bir hareketlenme ve yükselme oluşacaktır. Ancak Güvenlik Konseyi kararı gerekiyor." Dış Ticaret Müsteşarı Tuncer Kayalar da BM kontrolünde Irak ile yapılmış 20 milyar dolarlık kontrat bulunduğunu, bunun 2 milyar dolarlık kısmının da Türk ihracatçılara ait olduğunu hatırlattı. Kayalar daha sonra "Ambargonun kalkması durumunda bu kontratların geçersiz olmaması lazım. Bu kontratlar bitinceye kadar programın sürmesinde yarar var. Tabii Irak'a istikrar gelirse ikili ticaret başlayacak. Ticaretin boyutu değişecek" diye konuştu. 'Eski rakamlar yakalanabilir' TİM Başkanı Oğuz Satıcı, "Türkiye, amborgo kalkarsa bölge ticaretinde daha etkin rol alabilir. Türk ihracatçısının sahip olduğu tecrübe Türkiye'yi bu konuda ön plana taşıyacak. Irak'ta rejim değişse de altyapıdaki kişilerle iyi ilişkilerimiz var. Bu ilişkileri şimdi daha iyi kullanma fırsatı doğdu. Bu nedenle geçmiş yıllara göre ticaretimizi artırabileceğimizi düşünüyorum. Ambargodan önce milyarlarca dolar ihracat gerçekleştiriyorduk. Şimdi yeniden kurulacak bir ülke sözkonusu ve ihtiyaç yelpazesi geniş. Doğru yönetilebilirse geçmişteki bu ihracat rakamlarını yakalabiliriz." Irak pazarındaki rekabetin artacağını söyleyen Satıcı, ayrıca, Irak'ta koordinasyonun Dış Ticaret Müşteşarlığı yerine Dışişleri Müsteşarlığı'na verilmesi konusunda "Bu son derece yanlış olur" dedi. 'Dörde katlanır' Türk - Irak İş Konseyi Başkan Yardımcısı Kemal Büyükdora da Irak'ın ihtiyaçlarının çok arttığına dikkat çekti. Büyükdora, "Eğer ambargo kaldırılırsa bir anda ticaret hacmi üç - dört kat artabilir. 1 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşabiliriz. Büyük bir potansiyel oluşacağını tahmin ediyorum. Oluşacak yapı sağlam olduğu taktirde Türkiye cazip pazar haline gelecek. Gıda, ambalaj malzemeleri, sağlık malzemeleri, elektrik, inşaat sektörlerinde iddialı oluruz" diye konuştu.