Irak Anayasası bir engele takıldı

Irak'ın Saddam sonrası yoluna devam edebilmesi için en önemli dönemeç olan anayasada görüşmeler kilitlendi. Şii, Kürt ve Sünni temsilcilerden oluşan komisyonun anayasa taslağını hazırlayıp meclise teslim etmeleri için düne kadar süreleri vardı. Ancak kati görüş ayrılıkları patlak verince sürecin 22 Ağustos'a kadar uzatılmasına karar verildi. Önce başlaması 2 saat ertelenen anayasa görüşmelerinde iki konu dışında anlaşmaya varıldığı açıklaması geldi. Uzlaşmazlıkların mecliste görüşüleceği bildirildi. Ancak görüşmelerden tüm tarafların üzerinde anlaşmaya vardığı bir sonuç ortaya çıkmayınca anayasa taslağının hazırlanması için verilen son sürenin bir hafta ertelenmesi karari üzerinde görüş birliğine varıldı. Kürt Bakan Barhem Saleh bir haftalık ek süre içinde de bir anlaşmaya varılamaması durumunda meclisin feshedileceğini ve en geç 10 Ekim'e kadar yeni bir meclis kurulması için genel seçime gidileceğini açıkladı. Devlet Başkanı Talabani ise "Bu erteleme, Irak halkının güvenini sarsmayacak" dedi. Eğer tasarı meclisten geçerse, ekim ayında referanduma gidilecek. Bu kez de ortaya "çoğunluk" krizi çıkabilir. Irak'ın 3 eyaletinde seçmenin üçte ikisi karşı oy kullanırsa tasarı reddedilecek. Tasarıya karşı çıkan Sünniler en az 4 eyalette çoğunluk durumunda... Anayasa taslağında taraflar: İslam'ın yönetimdeki yeri, kadın hakları, petrol geliri paylaşımı, merkezi ve bölgesel yönetim şekil ve yetkileri konusunda anlaşamıyor. Şiiler güneyde 19 eyaletinden 9'undan oluşacak federal yönetim istiyor. Sünniler buna sert şekilde karşı. Kürt ve Şiiler'e kendilerini yönetme hakkı tanınırsa merkez Irak yönetimine "bir şey kalmayacağını" söylüyorlar. İtirazın asıl nedeninin ülkenin petrol yataklarının neredeyse tümünün kuzey ve güneyde dizilmesi olduğu söyleniyor. Petrol gelirinin eyaletlere nüfusları orantısında dağıtılması konusunda uzlaşı sağlanmıştı. Ancak Şiiler daha fazla pay isteyince uzlaşı bozuldu. ABD'nin Irak Büyükelçisi Zalmay Halilzad'ın baskılarıyla Şiiler otonomi taleplerini, anayasada ileride bu hakkın tanınması karşılığında "askıya aldı". Sünniler tüm oylamalarda üçte iki çoğunluk kuralı getirilmesini istiyor.