İnsanın en büyük rakibi kendisi

ABD’li ve Hollandalı ekonomistler, 260 bin yıl boyunca Avrupa’da varlıklarını güçlü bir şekilde sürdüren Neandertallerin 30 bin yıl önce birden bire ortadan kaybolmasını, modern insanın ticareti keşfederek uygarlık yarışında ilerlemesine bağlıyor. NEDEN BİRDEN BİRE YOK OLDULAR? ABD’li ve Hollandalı bir grup ekonomist Neandertallerin yokolmasını, onlarla aynı zamanlarda yeryüzünü paylaşan insanoğlunun üstün ticaret yeteneği ile açıklıyor. Ticaret, ilk etapta iş bölüşümü yarattı, bu ise bireylere yeteneklerini geliştirme şansı verdi ve uzmanlık ortaya çıktı. Örneğin insanlar, avcı, balıkçı, çömlekçi gibi mesleklere ayrıldılar. Uzmanlık ise uzun vadede ticaretin, ticaret ise kentlerin ve uygarlığın önünü açtı. LİBERALİZM ANTROPOLOJİYE UYARLANDI Uzmanlaşmanın insan uygarlığına katkısı, ilk olarak 18’inci yüzyılda liberal filozoflar tarafından ortaya atılmıştı. Neden bazı toplumların diğerlerinden daha gelişmiş olduklarını sorgulayan Adam Smith gibi ekonomi kökenli düşünürler, insan topluluklarının uzmanlaşma oranında geliştiklerini ve bunun da ölçüsünün kentlileşme olduğunu savunmuştu. University of Wyoming’den Jason Shogren, Tilburg Üniversitesi’nden Erwin Bulte ve Michigan State University’den Richard Horan’ın ortaya attığı tez ise, klasik liberal teoriyi tarihin derinliklerinde kalan Neandertallere uyguluyor. Bilim insanları, 40 bin yıl önce Neandertaller ile Avrupa’da aynı toprakları paylaşan modern insanın atasının ticareti öğrendiğini vurguluyor. Modern insanın atası bu tarihlerde, Neandertallere oranla doğayla etkileşiminde uzmanlaşmaya başlamış, görevler yetenekler ölçüsünde toplum içinde bireylere dağıtılmış ve toplum, kentli düzeyde bir yerleşmişliğe erişmişti. Neandertaller ise, düzensiz ve göçebe toplum yapısı içinde yaşıyorlardı. UYGARLIĞIN YOLU TİCARET Dr. Shogren teorisini nüfus simülasyonları ile test etti. İlkel yaşamdan uygar yaşam geçiş modellerinin sınandığı bilgisayar programında, Neandertal ve Homo sapien türleri aynı gelişmişlik düzeyinde hayata başlıyor. Hatta Dr. Shogren, Neandertallerin Homo sapien’lerden daha cüsseli olduklarına istinaden, yuvalarına daha fazla et ve yiyecek getirdiklerini varsaydı. Simülasyonun ilerleyen yıllarında ticareti öğrenen insan soyu, avcılığı ve alet yapımını öğrendi, daha iyi silahlarla avlanmada ileri gitti. Bilgisayar programının ilerleyen yüzyıllarında, insanoğlu ticareti öğrenerek Neandertalleri uygarlık yarışında 7 bin yıl sonra geçmeyi başardı. İNSANOĞLU İTHALATI ÖĞRENDİ Dr. Shogren, tarihte modern insanın atasının ticarette ileri gittiği, uzak mesafelerle ihracat ve ithalat işine girdiğini de savunuyor. Örneğin, Gravet kavmi olarak bilinen bir topluluk fildişi, değerli taş, denizkabuğu ve benzeri eşyaları başka bölgelerden ithal ediyordu. Dr. Shogren, ticarete dayalı yaşam tarzının insanoğlunun becerilerinin gelişmesine ve kentlileşmesine katkıda bulunduğunu savunuyor. YOKOLUŞLARI AÇIKLANAMIYOR Antropologlar, Neandertallerin birden bire ortadan kaybolmasının nedenlerini araştırıyor. Biyolojik, iklimsel ve kültürel nedenleri sorgulayan bilim insanları, Neandertallerin Buz Çağı’na uyum sağlayamadıkları ya da ilkel zihin fonksiyonlarından dolayı avcılıkta ileri gidemedikleri için açlıktan öldükleri gibi fikirleri ortaya atıyor. Neandertallerin yeryüzünden silinmesini açıklamaya çalışan teorilerin tümü, binlerce yıl varlıklarını sürdürmeyi başaran bu canlıların neden birden bire yok oldukları açmazını açıklamaya yetmiyor. Not: University of Wyoming’den Jason Shogren, Tilburg Üniversitesi’nden Erwin Bulte ve Michigan State University’den Richard Horan imzalı çalışma Journal of Economic Behaviour and Organization adlı dergide yayımlanacak. Kaynak: www.ntvmsnbc.com