İngilizler'in edebi tutuculuğu

Okuma oranı ülkemizde yok denecek kadar az seviyede. Fakat Avrupa ülkelerinin çoğunda bu sayı oldukçu fazla. Bu ülkelerden biri de İngiltere. Fakat İngilizler, mümkün olduğunca kendi yazarlarını okumaya çalışıyorlar. Doğan Hızlan, bu konuyu "İngilizler kendi yazarlarını okuyor" yazısıyla bize sundu...

MEMLEKETİN hali best-seller listesinden belli olur başlıklı yazımda (Çarşamba, 13 Ekim 2004) Alman televizyon kurumu ZDF’nin 250 bin okur arasında yaptığı anketten çıkan bestseller listesinden yola çıkarak bir uzmanın yaptığı yorumu aktarmıştım.

Bugün de başka ünlü bir kuruluş olan BBC’nin düzenlediği kitap okuru anketinden çıkan sonuçları tartışacağım.

Önce listeyi okuyalım:

Yüzüklerin Efendisi - JRR Tolkien (Türkçe’ye çevrildi.)

Pride and Prejudice - Jane Austen (Türkçe’ye iki ayrı adla çevrildi; Aşk ve Gurur, Gurur ve Önyargı)

His Dark Materials - Philip Pullman (Türkçe’ye çevrilmedi.)

Hitchhiker’s Guide to the Galaxy - Douglas Adams (Türkçe’ye Otostopçunun Galaksi Rehberi adıyla çevrildi.)

Harry Potter and the Goblet of Fire - JK Rowling (Türkçe’ye Harry Potter ve Ateş Kadehi adıyla çevrildi.)

To Kill a Mockingbird - Harper Lee (Türkçe’ye Bülbülü Öldürmek adıyla çevrildi.)

Winnie the Pooh - AA Milne (Türkçe’ye aynı adla çevrildi.)

1984 - George Orwell (Türkçe’ye aynı adla çevrildi.)

The Lion, the Witch and the Wardrobe - CS Lewis (Türkçe’ye çevrilmedi.)

Jane Eyre - Charlotte Bronte (Türkçe’ye aynı adla çevrildi.)
* * *
ON kitaplık best-seller listesinde Harper Lee dışında hepsinin İngiliz yazarı olduğunu görünce, ADA’nın edebiyat, kitap okuru açısından da Kıta Avrupası’ndan ayrıldığı anlaşılıyor.

Ancak dikkatimi çeken, iki ünlü best-seller kitabının, Yüzüklerin Efendisi ile Harry Potter’ın yazarlarının İngiliz olması. İkisi de bütün ülkelerin best-seller listelerinde var.

Hatta Book Dergisi bir araştırma yapmıştı, sonuçta kişi başına en çok düşen kitabın Harry Potter olduğu saptanmıştı.

ZDF’nin oluşturduğu listede sadece Papa’nın Hayatı dilimize çevrilmemişti, oysa BBC’nin hazırladığı listede; dilimize çevrilmeyenler bulunuyor.

İngilizler kendi edebiyatlarını benimsiyorlar, listede İngiliz klasikleri ya da modern klasikler diye nitelendireceğimiz eserler yer almış.

Bana göre İngiliz okuru kendi yazarını tercih eden, bugünün kitaplarını da es geçmeyen dengeli bir kimliğe sahip.
* * *
TÜRKİYE’deki best-seller listelerinin günübirlik zevkleri, okur eğilimlerini yansıttığını söyleyebilirim.

Edebiyatımızın eski ustalarından hiçbiri burada yer almıyor. Gelgeç bir okur kitlemiz var.

Yukardaki araştırmalar ciddi bir çalışmanın sonucunda oluşan listeler, bizim bugünkü best-seller listemiz bana biraz hormonlanmış sayılardan oluşmuş gibi geliyor.

YAZI:Doğan HIZLAN