İngilizler seçim sistemi için oy vermeye 'ilgisiz'

İngiltere'de milyonlarca seçmen, bugün seçim sisteminin değiştirilmesi konusunda düzenlenen referandumda oy kullanıyor.

Referandumda, halka birden fazla aday için tercih yapılmasını sağlayan Alternatif Oy sistemine geçmek isteyip istemedikleri soruluyor.

Mevcut sistemde ise, bir bölgede en fazla oy alan aday otomatik olarak seçilmiş sayılıyor.

Seçim sisteminin değiştirilmesi, koalisyonun küçük ortağı Liberal Demokratlar'ın en önemli siyasi hedeflerinin başında geliyordu.

Ancak kamuoyu yoklamaları, en büyük parti olan Muhafazakarların desteklemediği önerinin, sandıkta da yeterli destek alamayabileceğine işaret ediyor.

Referandum, seçmenleri de fazla heyecanlandırmışa benzemiyor.

Sönük geçen kampanya dönemi ardından, katılım zaten genelde düşük olan genel seçim ve Avrupa seçimleri oranlarının da altında kalacağa benziyor.

İngiltere'de diğer tüm seçimler gibi, bu referandum da bir perşembe günü düzenlendi.

Ülkede yerel saatle sabah 07.00'de açılan sandıklar, akşam 22.00'ye (TSİ 24.00) dek açık kalacak.

Sayımlara geçilmesi ardından ilk sonuçların gece geç saatlerde alınmaya başlanması bekleniyor.

Ne öneriliyor?

İngiltere'de halihazırda geçerli olan seçim sistemine göre, oyların oranı ne kadar olursa olsun, rakibinden fazla oy kazanan göreve seçiliyor.

Küçük partilerin temsil şansını artıracağı savunulan Alternatif Oy önerisi, seçmene birden çok tercih yapma olanağı veriyor.

Ancak Tercihli Oy sisteminden farklı olarak, tüm oylarda yer alan tercihler göz önüne alınmıyor.

Önerilen sistem, öncelikle kullanılan oyların yüzde 50'sini kazanma şartı aranmasını öngörüyor. Bu orana ulaşan aday o bölgede seçimi kazanacak.

Ancak yüzde 50'ye ulaşılamazsa, en az oy alan adayı destekleyenlerin ikinci tercihlerine bakılacak.

Bu uygulama turlar halinde, adaylardan biri yüzde 50 çıtasını tutturana dek sürecek.

Yani, tercihlerin etkili olabilmesi için öncelikle ilgili seçim bölgesinde oyların iyice bölünmüş olması gerekiyor.

Ayrıca beş adaylı bir seçimde, tercihlerini ikinci ve üçüncü sıradaki partiler arasında kullanan bir seçmenin sonuç üzerinde etki şansı fazla yüksek değil.

Bunun yerine önce, beşinci sıradaki adaya oy verenlerin alternatif tercihi sonucu etkileyecek.

Diğer seçimler

Referandumun yanı sıra, bazı bölgelerde seçmenler farklı seçimler için de oy veriyor.

İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda parlamentolarının yeni üyeleri belirlenirken; 279 belediye meclisinde de seçim yapılıyor.

Leicester kentinde bir bölgede milletvekilliği için ara seçim yapılırken, Leicester, Mansfield, Middlesbrough, Torbay ve Bedford belediye başkanlarını da seçiyor.

Dolayısıyla bu bölgelerde katılım, sadece referandum için sandık başına gidilen Londra gibi kentlere göre daha yüksek olabilir.

İngiltere'de seçimlerde oy kullanmak ise zorunlu değil.

Koalisyon için buruk yaşgünü mü?

Siyasi parti liderleri sabah saatlerinde seçim bölgelerinde oy kullandılar.

Seçim, geçen yılki genel seçim sonrası kurulan koalisyon hükümeti açısından da önemli bir sınav niteliğinde.

Seçim sisteminde değişiklik, İngiltere'nin üçüncü partisi konumuna sıkışan Liberal Demokratlar'ın en önemli siyasi hedeflerinden biriydi.

Parti, bu değişikliğin referanduma sunulması karşılığında Muhafazakar Parti ile koalisyonu kabul etmişti.

Liberal Demokratlar mevcut sistemde birçok oyun boşa gittiğini, küçük partilerin cezalandırıldığını ve partilerin aldıkları oy oranın çıkardıkları milletvekili sayısına yansımadığını söylüyor ve yeni sistemin seçimleri adil kılacağını savunuyor.

Ancak önerge reddedilirse, parti üyeleri 'neden koalisyona girdik?' sorusunu gündeme taşıyabilir.

Dahası, kemer sıkma önlemleri konusunda hoşnut olmayan parti tabanının, yerel seçimlerde Liberalleri geleneksel çizgileri ile uyuşmayan bir koalisyona girdikleri için tepki oyları ile cezalandırabileceği endişesi var.

Bu durum partinin lideri Nick Clegg'i zor bir durumda bırakabilir.

"Hayır" sonucunun koalisyonda çatlak yaratabileceği öngörülerine rağmen, İngiltere'nin 65 yıldır sahip olduğu ilk koalisyon hükümetinin yola devam edeceğini düşünenler de var.

Bu kesim, koalisyonu dağıtıp erken seçime gitmenin varolan ekonomik ortamda 'sorumsuzluk' olarak algılanıp seçmenin tepkisini çekeceğini savunuyor.

Koaliyonun büyük ortağı Muhafazakar Parti, mevcut sistemin denenmiş bir sistem olduğunu, genellikle istikrarlı hükümetler çıkardığını; milletvekilleriyle, seçmenler arasında doğrudan bağ kurulmasını sağladığını belirtiyor ve yeni sistemin daimi koalisyonlar dönemini başlatacağını öne sürüyor.

Bu nedenle koalisyonun iki ortağı, farklı sonuçlar için kampanya düzenledi.

Ana muhalefetteki İşçi Partisi ise bu konuda bölünmüş durumda. Partinin lideri Ed Miliband önerilen sistemi savunuyor ama partinin önde gelen bazı isimleri mevcut sistemin devamından yana.