İmsaktan sonra adeti biten kadın oruç tutabilir mi?
Abone olMübarek Ramazan'da merak edilen konulardan biri de Orucu bozan ve bozmayan şeyler nelerdir? Diyanet işlerine orucu bozan şeyler konusunda en çok sorulan soruların yanıtladı. İmsaktan sonra adet olunca orucu bozulur mu? Kefaret hangi durumlarda vardır.
Mübarek Ramzan ayının başlaması ile birlikte merak edilen
konulardan biri de Orucu bozan ve bozmayan şeyler nelerdir? Diyanet
işlerine orucu bozan şeyler konusunda en çok sorulan soruların
yanıtladı. Öpüşmek ya da eşine sarılmak orucu bozar mı? Kefaret
hangi durumlarda vardır.
Orucu bozan ve bozmayan durumlar ince çizgilerle birbirinden
ayrılıyor. Öpüşmek ya da eşinize sarılmak şayet nefsinize
hakimseniz orucu bozmuyor. Ancak bekarların sevgilisine sarılıp
öpmesi yada elini tutması orucun bozulmasına sebep oluyor.
Diyanet işleri başkanlığı orucu bozan şeyler ve bozmayan durumlar hakkında fetvalar verdi.
İşte Diyanete sorulan konulardaki fetvalar;
EŞİNİZE SARILIP ÖPMEK ORUCU BOZAR MI?
CEVAP: Kişinin hanımını öpmek, elle tutmak, okşamak gibi
durumları orucu bozmaz. Bu durumda meni gelmedikçe oruç bozulmaz.
Nefsine güvenemeyen kimsenin hanımını öpüp okşaması da mekruhtur.
Zira meni gelerek orucun bozulma ihtimali vardır. Fâhiş olmamak ve
kendinden emin bulunmak şartı ile, hanımını öpüp kucaklamakta
kerâhet yoktur. Karı ile kocanın çıplak halde birbirlerine
sarılmaları, nefislerinden emîn bile olsalar, mekruhtur. Buna fâhiş
mübâşeret denir. Erkeğin hanımının dudaklarını emmesi de
mekruhtur.
MERHEM , KREM VEYA İLAÇLI BANT KULLANMAK ORUCU BOZAR
MI?
Deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar
yoluyla vücuda sürülen yağ, merhem ve benzeri şeyler emilerek kana
karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi, çok az ve yavaş olmaktadır.
Diğer taraftan bu yeme içme anlamına da gelmemektedir. Bu itibarla,
deri üzerine sürülen merhem, yapıştırılan ilaçlı bantlar orucu
bozmaz.
KAN ALDIRMAK ORUCU BOZAR MI?
Kan aldırmak orucu bozmaz. Nitekim Hz. Peygamber, ihramlı iken ve
oruçlu bulunduğu sırada kan aldırmıştır. Ayrıca Hz.
Peygamber: “Üç şey vardır orucu bozmaz: Kan aldırmak, kusmak,
ihtilam olmak” buyurmuştur.
AKAPUNKTUR ORUCU BOZAR MI?
Akupunktur; vücutta belirli noktalara iğne batırmak suretiyle
çeşitli hastalıkları tedavi etme metodudur. Akupunktur uygulanması
hâlinde, vücudun beslenmesi, gıda alması söz konusu olmadığından,
akupunktur yaptırmak orucu bozmaz.
ORUÇLUYKEN MORFİNLİ DİŞ TEDAVİSİ ORUCU BOZAR
MI?
Oruçlu bir kimsenin morfinli veya morfinsiz olarak dişlerini tedavi
ettirmesi veya çektirmesi orucu bozmaz. Ancak tedavi esnasında, kan
veya tedavide kullanılan maddelerden herhangi bir şeyin yutulması
orucu bozar.
SERUM , İĞNE YAPTIRMAK VE KAN VERMEK ORUCU BOZAR
MI?
İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanılış amacına göre
değerlendirilebilir. Ağrıyı dindirmek, tedavi etmek, vücudun
direncini artırmak, gıda vermek gibi amaçlarla enjeksiyon
yapılmaktadır. Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve
içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar. Ancak gıda ve/veya
keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar. Hastaya serum veya kan
verilmesi de, aynı hükme tabidir.
DİYALİZE GİRMEK ORUCU BOZAR MI?
Böbrek yetmezliği hastalarına uygulanan diyaliz, periton diyalizi,
hemodiyaliz olmak üzere iki çeşittir. Periton diyalizi, karın
boşluğuna verilen özel bir solüsyon aracılığı ile, hastanın kendi
karın zarı kullanılarak, kanın zararlı maddelerden arındırılması ve
sıvı dengesinin sağlanması işlemidir. Hemodiyaliz ise, kanın vücut
dışında bir makina yardımı ile temizlenip vücuda geri verilmesi
işlemidir. Kan, bir iğne aracılığı ile hastanın kolundan alınır.
Hemodiyaliz makinası, diyalizör denen bir filtreden kanı sürekli
geçirerek zararlı maddeleri ve fazla suyu filtre eder. Filtre
edilen temiz kan, ikinci bir iğne ile hastanın damarına geri
verilir. Bu işlem yapılırken bazen gıda içerikli sıvı verilmesi
gerekmektedir. Buna göre hastaya herhangi bir sıvı maddesi
verilmeden gerçekleştirilen hemodiyalizde oruç bozulmaz. Diğer
diyaliz çeşitlerinde ise, vücuda gıda içerikli sıvı verildiği için
oruç bozulur.
ANJİYO YAPILMASI ORUCU BOZAR MI?
Halk arasında anjiyo (anjiyografi) olarak bilinen operasyon,
teşhise veya tedaviye yönelik olarak uygulanmaktadır. Anjiyografi,
vücut damarlarının görüntülenmesi demektir. Damar içine, damarların
görünür hâle gelmesini sağlayan ve kontrast madde olarak tanımlanan
ilaç verilerek, anjiyogram adı verilen filmler elde edilir.
Anjiyografi sayesinde organları besleyen damarlar görüntülenerek
damar hastalıkları veya bu damarlardan beslenen organlara ait tanı
koydurucu bilgiler edinilir. Tedaviye yönelik olarak uygulanan
anjiyonun klasik yöntemi, anjiyoplastidir. Bu ise, dar veya tam
tıkalı damarların balon ya da stent denilen özel araçlarla tekrar
açılması için yapılır. Bu bilgiler ışığında gerek anjiyografi,
gerekse anjiyoplasti operasyonlarında yemek ve içmek anlamı
bulunmadığından, oruç bozulmaz.
BİYOPSİ YAPTIRMAK ORUCU BOZAR MI?
Tahlil amacıyla vücudun herhangi bir organından parça alınması
(biyopsi), orucu bozmaz.
SUSUZ OLARAK HAP YUTMAK ORUCU BOZAR MI?
Oruçlu bir kimse meşru mazeret olmaksızın gıda veya ilaç cinsinden
bir şeyi ister su ile, ister susuz olarak yer veya içerse orucu
bozulur ve kefaret gerekir. Ancak oruç bozmayı mübah kılacak ölçüde
bir rahatsızlık sebebiyle ilaç alınmış ise oruç bozulur ve
kendisine yalnız kaza gerekir, kefaret gerekmez.
DİŞ FIRÇALAMAK ORUCU BOZAR MI?
Diş fırçalamakla oruç bozulmaz. Bununla birlikte, diş macununun
veya suyun boğaza kaçması hâlinde oruç bozulur ve kazası ge- rekir.
Orucun bozulma ihtimali dikkate alınarak, dişlerin imsaktan önce ve
iftardan sonra fırçalanması uygun olur.
KULAK DAMLASI VEYA KULAK YIKATTIRMAK ORUCU BOZAR
MI?
Kulak ile boğaz arasında da bir kanal bulunmaktadır. Ancak kulak
zarı bu kanalı tıkadığından, su veya ilaç boğaza ulaşmaz. Bu
nedenle kulağa damlatılan ilaç veya kulağın yıkattırılması orucu
bozmaz. Kulak zarında delik bulunsa bile, kulağa damlatılan ilaç,
kulak içerisinde emileceği için, ilaç ya hiç mi- deye ulaşmayacak
ya da çok azı ulaşacaktır. Daha önce de belirtildiği gibi, bu
miktar oruç-ta affedilmiştir. Ancak kulak zarının delik olması
durumunda, kulak yıkattırılırken suyun mideye ulaşması mümkündür.
Bu itibarla, orucu bozacak kadar suyun mideye ulaşması hâlinde oruç
bozulur.
ORUCU BOZAN ŞEYLER
-Yolculuk, hastalık, ileri derecede yaşlılık gibi meşru bir
mazerete dayalı olarak bozulan orucun, sadece kaza edilmesi
gerekir. Ayrıca, kasıt olmaksızın yemek-içmek; beslenme amacı ve
anlamı taşımayan, yenilip içilmesi mutat olmayan şeylerin
tüketilmesi orucu bozar ve durum kazayı gerektirir.
Ramazanda bir mazeret olmaksızın tutulmayan oruçlar, günü gününe kaza edilir. Ancak mazeretsiz olarak Ramazan orucunu tutmamak büyük günah olup ayrıca bundan dolayı tövbe istigfarda bulunmak gerekir.
KEFARET ORUCU GEREKTİREN DURUMLAR
Oruç kefareti , Ramazan orucunun, mazeretsiz olarak bozulması
sebebi ile bir ceza olarak, Ramazan dışında iki kameri ay veya
altmış gün oruç tutmaktır. Meşru bir mazeret bulunmaksızın yemek
içmek , cinsel ilişkide bulunmak orucu bozar ve bu şekilde bozulan
orucun kaza edilmesi gerekir. Eğer bu şekilde bozulan oruç Ramazan
orucuysa kefaret orucu tutmayı gerektirir. Kefaret orucu tutmayan
kişi bunun yerine 60 fakiri bir gün ya da bir fakiri 60 gün boyunca
doyurmalıdır.
Kefaret orucu sırasında adet gören kadırlar oruca ara verirler. Adet dönemi biter bitmez ise kefaret orucuna devam ederek 60 günü tamamlamalıdırlar.
Şafii mezhebine göre mazeretsiz olarak Ramazan orucunun yeme-içme ile bozulması durumunda kefaret değil, sadece kaza gerekir.
UNUTURAK YEMEK YA DA İÇMEK ORUCU BOZAR MI?
Unutarak yemek, içmek orucu bozmaz. Peygamber Efendimiz, “Bir
kimse oruçlu olduğunu unutarak yer, icerse orucunu tamamlasın,
bozmasın. Çünkü onu, Allah yedirmiş içirmiştir' buyurmuştur.
Unutarak yiyen içen kişi oruçlu olduğunu hatırladığı anda hemen
ağzındakileri çıkarıp yıkar ve orucuna devam eder. Oruçlu olduğunu
hatırladıktan sonra yiyip içmeye devam etmek kişinin orucunu
bozar.
KUSMAK ORUCU BOZAR MI?
Kendiliğinden kusmakla oruç bozulmaz. Ancak kişinin kendi isteği ve
müdahalesiyle meydana gelen kusma, “ağız dolusu” olması hâlinde,
orucu bozar.
SAĞLIK SORUNLARINDA HANGİ DURUMLARDA ORUÇ
BOZULUR
Tıbbın gelişmesi ile günümüzde pek çok yeni muayene ve tedavi
yöntemleri ortaya çıkmıştır. Bunların bir kısmı orucu bozmakta, bir
kısmı ise bozmamaktadır. Bu yöntemlerle ilgili belli başlı sorular
ve cevapları şöyledir:
ASTIM HASTALARINDA OKSİJEN SPREYİ ORUCU BOZAR
MI?
Akciğer hastalarının kullandıkları spreyden, bir kullanımda 1/20
ml. gibi çok az bir miktar ağıza sıkılmaktadır. Bunun da önemli bir
kısmı ağız ve nefes boruları cidarında emilerek yok olmaktadır.
Bundan geriye bir miktarın kalıp tükrük ile mideye ulaştığı
konusunda kesin bir bilgi de yoktur. Abdest alırken ağızda kalan su
ile kıyaslandığında, bu miktarın çok az olduğu görülmektedir.
Hâlbuki oruçlu, abdest alırken ağzına verdiği sudan geri kalan
miktarın mideye ulaşması hâlinde orucun bozulmayacağı konusunda
hadis (Dârimî, “Savm”, 21) ve İslâm bilginlerinin icmaı vardır. Hz.
Peygamber’in oruçlu iken misvak kullandığı, sahih hadis
kaynaklarında yer almaktadır (Buharî, “Savm”, 27). Diğer taraftan,
“kesin olarak bilinen, şüphe ile bozulmaz” kaidesi gereğince,
mideye ulaşıp ulaşmadığı konusunda şüphe bulunan söz konusu madde
ile oruç bozulmaz.
Bu itibarla astımlı hastaların, rahat nefes almalarını sağlamak amacıyla ağza püskürtülen oksijenli ilaç, orucu bozmaz.
GÖZ DAMLASI KULLANMAK ORUCU BOZAR MI?
Uzman göz doktorlarından alınan bilgilere göre, göze
damlatılan ilaç miktar olarak çok az (1 mili- litrenin
1/20’si olan 50 mikrolitre) olup, bunun bir kısmı gözün
kırpılmasıyla dışarıya atılmakta, bir kısmı gözde, göz ile burun
boşluğunu birleştiren kanallarda ve mukozasında mesamat yolu ile
emilerek vücuda alınmaktadır. Damlanın yok denilebilecek kadar çok
az bir kısmının, sindirim kanalına ulaşma ihtimali bulunmaktadır.
Bu bilgiler, yukarıdaki bilgilerle birlikte değerlendirildiğinde,
göz damlası orucu bozmaz.
BURUN DAMLASI KULLANMAK ORUCU BOZAR MI?
Tedavî amacıyla burna damlatılan ilacın bir damlası, yaklaşık 0,06
cm ’tür. Bunun bir kısmı da burun çeperleri tarafından emil- mekte
olup, çok az bir kısmı ise mideye ulaşmaktadır. Bu da, dinî açıdan
abdestte ağza su vermede olduğu gibi af kapsamında
değerlendirildiğinden orucu bozmaz.
KALP HASTALARI DİLALTI HAPI ALMASI ORUCU BOZAR
MI?
Bazı kalp rahatsızlıklarında dilaltına konulan ilaç, doğrudan ağız
dokusu tarafından emilip kana karışarak kalp krizini önlemektedir.
Söz konusu ilaç, ağız içinde emilip yok olduğundan mideye bir şey
ulaşmamaktadır. Bu itibarla, dilaltı hapı kullanmak orucu
bozmaz.
HER GÜN İLAÇ KULLANAN HASTALARIN ORUÇ TUTMASI GEREKİR
Mİ?
Hastalık, Ramazan’da oruç tutmamayı mubah kılan özürlerdendir. Bir
kimsenin oruç tuttuğu takdirde hastalanacağı, hasta ise
hastalığının artacağı tıbben veya tecrübe ile sabit olursa oruç
tutmayabilir. İyi olunca da yalnız yediği günler sayısınca kaza
etmesi gerekir. Âyet-i Kerime’ de “Sizden her kim hasta yahut yolcu
olursa tutamadığı günler sayısınca diğer günlerde oruç tutar”
buyrulmuştur (Bakara, 2/184).
Ömrü boyunca bu durumda hasta olan kişiler ise, her gün için bir fidye verirler. Yoksul ve muhtaç kişilerin fidye vermeleri de gerekmez. Zira dinimizde hiç kimse, gücünün üstünde bir sorumlulukla yükümlü tutulmamıştır.
ENDOSKOPİ , KONOLONOSKOPİ YAPTIRMAK ULTRASON ÇEKTİRMEK
ORUCU BOZAR MI?
Mideyi görüntülemek veya mideden parça almak için yaptırılan
endoskopide, ağız yoluyla mideye tıbbî bir cihaz sarkıtılmakta ve
işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır. Kolonlardaki hastalığı
teşhis etmek amacıyla, bağırsak içini görüntülemek veya parça almak
için yapılan kolonoskopide, makattan bağırsaklara cihaz
gönderilmekte ve işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır.
Kolonoskopide, hemen daima, endoskopide de genellikle, incelenecek
alanın temizliğini sağlamak amacıyla cihaz içinden su
verilmektedir.
Endoskopi veya kolonoskopi yaptırmak; makat veya ferçten ultrason çektirmek; yeme, içme anlamına gelmemekle birlikte, çoğunlukla cihaz içinden su verildiği için oruç bozulur. Ancak söz konusu işlemlerde cihazların kullanımı sırasında sindirim sistemine su, yağ ve benzeri gıda özelliği taşıyan bir madde girmemesi durumunda endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat veya ferçten ultrason çektirmek orucu bozmaz.
ANESTEZİ YAPILMASI ORUCU BOZAR MI?
Anestezi, nefes yolu veya iğne ile vücuda ilaç verilerek
oluşturulmaktadır. Nefes yolu veya iğne ile yapılan anestezi,
mideye ulaşmadığı gibi, yeme-içme anlamı da taşımamaktadır. Ancak
bölgesel ve genel anestezide, acil durumlarda ilaç ve sıvı vermek
amacıyla damar yolu açılarak, bu açıklık, işlem süresince serum
vermek suretiyle sağlanmaktadır. Bu itibarla, lokal anestezi,
orucun sıhhatine engel değildir. Bölgesel ve genel anestezide serum
verildiği için oruç bozulur.
FİTİL KULLANMAK LAVMAN YAPTIRMAK ORUCU BOZAR
MI?
Makattan tedavi amaçlı kullanılan fitiller, her ne kadar sindirim
sistemine dahil olmakta ise de, sindirim ince bağırsaklarda
tamamlandığı, fitillerde gıda verme özelliği bulunmadığı için orucu
bozmaz. Aynı şekilde kadının da tedavi amaçlı
vajinasından/fercinden kullanılan fitiller de orucu bozmaz.
Lavman yaptırmak konusunda ise, iki durum söz konusudur; kalın bağırsaklarda su, glikoz ve bazı tuzlar emildiği için, gıda içe- ren sıvının bağırsaklara verilmesi veya orucu bozacak kadar su emilecek şekilde verilen suyun bağırsakta kalması durumunda oruç bozulur. Ancak, suyun bağırsaklara veril- mesinden sonra bekletilmeyip bağırsakların hemen temizlenmesi durumunda, verilen su ile birlikte bağırsaklarda bulunan dışkının dışarıya çıkarıldığı ve bu esnada emilen su da çok az olduğu için oruç bozulmaz.
ADET DÖNEMLERİNDE KADINLAR VE ORUÇ TUTABİLİR
Mİ?
Kadınlar hayız (adet) ve nifas hâllerinde oruç tutabilirler mi?
Kadınlar hayız ve nifas hâllerinde oruç tutmazlar. Daha sonra
tutamadıkları oruçlarını kaza ederler. Bu konuda müçtehitler görüş
birliği içindedirler.
ADET GECİKTİRİCİ İLAÇ KULLANARAK ORUÇ TUTULABİLİR
Mİ?
Ay hâli oruç tutmaya mânidir. Bu hâlde iken tutulan oruç geçerli
olmaz. İlaç etkisi ile de olsa, akıntı olmadıkça ay hâli vuku
bulmuş olmayacağından tutulan oruç geçerlidir. Ancak hayız kanı ile
vücutta biriken zararlı maddeler dışarı atıldığından, vücudun
sıhhati bakımından ay hâlini önlemek için ilaç kullanılması tavsiye
edilmez.
ORUÇLU İKEN ADET GÖREN KADININ ORUCU BOZULUR
MU?
Oruçlu iken hayız olan/âdet gören kadının orucu bozulmuş olduğundan
yiyip içer. Şu kadar var ki, böyle bir kadın, yiyip içebileceği
gibi edeben oruçlu gibi davranmaya devam etmesi uygun olur.
İMSAKTAN SONRA ADETİ BİTEN KADIN ORUÇ TUTABİLİR
Mİ?
İmsak vaktinden sonra âdet hali sona eren bir kadın, o gün hiçbir
şey yiyip içmemiş olsa bile, oruç tutmuş sayılmaz.
ORUCU BOZMAYAN ŞEYLERİN LİSTESİ
1- Oruçlu olduğunu unutarak yiyip içmek,
2- Ağza gelen kusuntunun geri gitmesi,
3- Oksijen tüpüyle ilaçsız suni hava vermek,
4- Orucu bozmaya niyet edip de bozmamak,
5- İstemeyerek ağız dolusu kusmak,
6- İsteyerek, zorlayarak biraz kusmak,
7- Sahurda tokluk veren ilaçlar kullanmak,
8- Göze katı veya sıvı ilaç koymak veya ıslak lens takmak,
9- Gıybet etmek,
10- Rüyada ihtilam olmak,
11- Diş çukuruna ilaç koymak,
12- Çiçek, kolonya veya parfüm koklamak,
13- Morfinsiz, iğnesiz diş çektirmek,
14- Yutmadan yemeğin tadına bakmak,
15- Sakındığı halde toz ve dumanın boğazdan veya burundan içeri girmesi,
16- Diş çektirince gelen tükürükten az kanı yutmak,
17- Ağzını yıkadıktan sonra kalan yaşlığı tükürükle yutmak,
18- Dişler arasında kalan, nohuttan küçük olan şeyi yutmak,
19- Hacamat olmak, kan aldırmak, akupunktur kullanmak,
20- Kulağa su kaçması,
21- Misvak kullanmak, macunsuz diş fırçalamak (Macunlu fırçalamakla da oruç bozulmaz fakat mekruh olur. Macun yutulursa oruç bozulur, kaza gerekir.),
22- Gusletmek, banyo yapmak,
23- İdrar yoluna pamuk koymak (Şâfiî’de bozar.),
24- Sağlam deriye ilaç, krem sürmek, her çeşit yakı, sigara bandı, tokluk bandı koymak,
25- Yaraya imsak vaktinden önce konan sıvı ilacın, imsak vaktinden sonra emilmesi,
26- Yaradan çıkan kan, irin ve benzerlerinin tekrar içeri girmesi,
27- Arı sokması,
28- Dudaktaki yaşlığı yutmak,
29- Banyoda oluşan su buharını teneffüs etmek,
30- Ele iğne batıp kırığının içinde kalması,
31- Kulağa pamuklu çubuk sokmak (Şâfiî’de bozar.),
32- Kanayan yere, kanın durması için kan taşı sürmek,
33- Ağza gelen yemeği, balgamı, kusmuğu veya baştan buruna gelen akıntıyı yutmak,
34- Bel soğukluğu hastalığından dolayı akıntı gelmesi,
35- Evi haşere için ilaçlayan, ister istemez ilacı teneffüs etse de orucu bozulmuş olmaz; çünkü sakınmak zordur,
36- Kulağa sabunlu su kaçırması,
37- Ağza su alıp çalkalamak veya ağzı yıkadıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürükle yutmak,
38- Hanımını öpenin orucu, meni gelse de bozulmaz. Öperken şehvetlenip cünüp olursa bozulur (Cünüp olma ihtimali varsa, hanımını öpmesi mekruh olur. Orucu bozacak derecede çok öperse haram işlemiş olur. Çünkü orucu mazeretsiz bozmak haramdır. Ama öperek cünüp olunca kaza gerekir, kefaret gerekmez.),
39- Akupunktur kullanmak orucu bozmaz. Akupunkturun sadece iğnesi giriyor, vücudun içine bir şey zerk edilmiyor,
40- Çatlak dudağa veya eldeki yarığa krem, tentürdiyot, kolonya veya oksijenli su sürmek (Açık yaraya sürülen merhemin, içeri sızdığı iyi bilinmedikçe orucu bozmadığı, S. Ebediyye'de bildirilmektedir. İyi bilmek, zanla olmaz. Kesin bilmek gerekir. Kesin bilinmeyince bozar denilemez.),
41- İğneli epilasyon yaptırmak orucu bozmaz. İçeriye ilaç gibi bir şey girmedikçe, vücuda iğne batırmak orucu bozmaz. İğneli epilasyonda içeriye ilaç girmiyor. Sadece iğne, kıl folikülüne sokularak akım veriliyor,
42- Kaş, bıyık aldırmak, etek tıraşı olmak ve epilasyon orucu bozmaz,
43- Oruçlunun ağzına gözyaşı veya ter girerse, bir iki damla gibi azsa, orucunu bozmaz, çünkü bundan korunmak zordur. Çok olur da tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tükürürse bozulmaz,