IMF emekli maaşlarına göz dikti

IMF'nin, 7'nci gözden geçirmeye dayalı "Türkiye Ülke Raporu"nda, ekonomide kaydedilen iyileşme ve olumlu performansa işaret edilirken, asgari ücret artışı, sosyal güvenlik, bankacılık, kamu borçlarının sürdürülebilirliği gibi konularda hükümete uyarılar yapıldı. IMF yönetiminin stand-by kapsamında 8'inci gözden geçirmeyi görüşmesi beklenirken, IMF'nin 7'nci gözden geçirme kapsamında Türkiye'ye ilişkin ülke raporu yayınlandı. Raporda, başarılı makroekonomik yönetiminin 2003 yılında "etkileyici" bir ekonomik performansı sağladığı ancak bu yılın başlarında bütçedeki kaymaların o başarının sürmesini engelleyerek 7. Gözden Geçirme'nin tamamlanmasını geciktirdiğini belirtti. Buna karşın geçen yıl sağlanan kredibilite, olumlu siyasi gelişmeler ve olumlu küresel mali piyasalar koşullarının Türkiye'yi koruduğunu kaydeden IMF, Türkiye'deki son gelişmelerle ilişkin olarak şu noktalara dikkat çekti: "-Olumlu ekonomik ve siyasi gelişmeler sayesinde finansal piyasa göstergeler iyileşmeye devam etti. Hazine'nin finanmans olanakları daha da iyileşti. Türk kağıdına olan talep güçlenmeyi sürdürdü. Faiz oranları düşerken kredideki büyüme hızlandı. Siyasi gelişmeler olumlu katkı yapıyor. -Makroekonomik gelişmeler de olumludur. Özel tüketim ve yatırımlar güçlü bir canlama gösterdi. Canlamaya karşın işgücü piyasalar hala zayıftır. Türkiye orta vadede büyük büyüme potansiyeli bulunuyor. 2003 yılında yüzde 20'nin altına düşen enflasyon bu yıl düşmeye devam etti." 2004 BÜYÜME, ENFLASYON IMF raporunda yetkililerin bu yıldaki makroekonomik hedeflere ulaşılacağına güvendikleri belirtildi. Bu çerçevede, büyümenin yine yüzde 5 hedefine varmasının beklendiği, güven gösterlerinin güçlenmekte olduğu, daha düşük faiz oranları ve kredinin kolaylaştırılması ekonomiyi teşvik ettiği vurgulandı. ASGARİ ÜCRET UYARISI Enflasyonun da projeksiyonların altında seyrettiğine dikkat çekilen raporda Aralık ayında asgari ücrette yapılan artışın enflasyon beklentilerinde bir artışa neden olduğuna ilişkin pek bir kanıt bulunmamakla birlikte bu yılda yapılabilecek yeni bir artışın enflasyon hedefini baltayabileceği uyarısında yapıldı. Raporda "asgari ücret, yoksullukla mücadelenin en iyi yollarından biri olarak değerlendirilmiyor" görüşü savunuldu. CARİ İŞLEMLER ÜZERİNDEKİ BASKI İDARE EDİLEBİLİR IMF, cari işlemler açığı konusunda iyimser bir yaklaşım sergiliyor. Raporda iyileşmiş ticaret hadleri, yükselen dış talebi ve verimlilikte devam eden güçlü artışın, güçlü ithalat talebinin etkilerini gidereceği düşünülüyor. IMF ve Türk yetkililerinin cari açığının 2004 yılında GSMH'sının yüzde 3'ü düzeyinde stabilize edileceği konusunda mutabık oldukları belirtilen raporda yine "Yetkililer, projeksiyonların, iç talep ve özel sermaye girişlerindeki değişikliklere duyarlı olduğu konusunda görüş birliği içerisinde" denildi. 2004 bütçesinin yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla ile tutarlı olmakla birlikte bütçenin onaylanmasından birkaç hafta sonra Türk hükümetinin asgari ücret ve emekli maaşları konusunda aldığı kararların faiz dışı fazlayı azaltırken sosyal güvenlik açığını körüklediğine dikkat çekildi. Bunun üzerine Türk hükümetinin faiz dışı fazla hedefini tutturmak için bazı adımlar attığı anımsatılan raporda bu önlemlerin yapısıyla ilgili olarak IMF'nin bazı itirazları dile getirilirken "cari harcamalardaki sürekli artışların etkisini gidermek amacıyla sermaye harcamalarında kesinti yapılması üzücü idi" denildi. Yapılan ayarlamalara karşın mali hedeflerin hala riskte olduğuna işaret edildiği raporda mali ayarlamanın sürekli kılınması için mali yapısal reformların esas olduğu yönünde güçlü bir konsensüs bulunduğu ifade edildi. EMEKLİ MAAŞLARINA VERGİLENDİRME ÖNERİSİ Türk hükümetinin 2005 yılı başında yürürlüğe girmek üzere kapsamlı bir sosyal güvenlik reformuna gitmekte olduğuna işaret edilen raporda, öngörülen reformun ana unsurları anlatılırken 1999 yılında yapılan önemli reforma karşın mevcut emeklilik sisteminin sürdürülemeyeceği savunularak sistemin açıkça "cömert" olduğu öne sürüldü. IMF, öngörülen reform önerilerinin emekli maaş bağlama oranının düşürülmesi sorunu ile "etkin" bir biçimde ele aldığını ancak başka reformların da gerekeceğini vurguladı. Bu çerçevede, IMF, uzun vadede sürdürebilirliği sağlamak için zorunlu prim süreleri ve emeklilik yaşı gibi unsurlarda ayarlama yapılmasını isterken kısa vadede emekli maaşların vergilenmesini de önerdi. FİNANSAL SEKTÖR REFORMU Bankacılık sisteminin finansal durumunun 2003 yılında kayda değer bir iyileşme gösterdiği kaydedilen raporda kamu bankalarında gözlenen karlılığın kamu borçlanma kağıtlarından kaynaklandığına dikkat çekildi. Halkbank ve Ziraat Bankası'nın ancak bulundurdukları kamu kağıtlarının toplam varlıklarına oranının önemli ölçüde azaltılması halinde özelleştirilebileceği uyarısını yapan IMF, Halkbank'ın Haziran 2005'den önce satışa konulmasının olasılığının az olduğunu belirtti. Açılan davaların bankacılık reformu için tehdit oluşturduğunu öne süren IMF, eski bank sahiplerinin davalarını kazanması halinde bankacılık reformundaki ilerlemenin ciddi bir biçimde baltalanacağı uyarısında yaptı. "BORÇ YAPISI ŞOKLARA HALA DUYARLI" IMF raporunda Hazine'nin borç yapısının iyileşmekte olduğuna dikkat çekilirken kısa vadeki borç sürdürebilirliğinin güçlü olmayı sürdüğü keydedildi. Sağlanan iyileşmelere karşın "risk" devam ettiğini savunan IMF "Son dönemde sağlanan iyileşmelere karşın Türkiye'nin kamu borç yükü yüksek olmayı sürdürüyor (...) Türkiye'nin borç sürdürülebirliği görünümü önemli ölçüde iyileşti ancak hala şoklara duyarlı olmaya devam ediyor" denildi. Standart borç sürdürülebirliği analizinin, sürdürülebirliğin "bireysel şoklar"a dayanıklı olmakla birlikte "bir büyük şokların bileşimi" ile zedelenebileceğini göstermeye devam ettiğine dikkat çekilen raporda "Ancak dış finansman ihtiyaçları ve buna bağlı olan kırılganlıklar, yüksek cari açıkları ve beklenenden yüksek kısa vadeli girişler nedeniyle artıyor" değerlendirmesi yapıldı. IMF YETKİLİLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ "Türkiye Ülke Raporu"nda ayrıca IMF yetkililerinin 7. Gözden Geçirmesi ile ilgili değerlendirmesine de yer veriliyor. Bu değerlendirmede vurgulanan noktalar şöyle: -Makroekonomik performansı çok etkileyici oldu ve görünüm olumludur. Ekonomi hızlı büyüyor ve enflasyonun bir kuşağın en düşük düzeyine indi. Türk lirası değerlendi. AB hedefi reform sürecine katkıda bulunuyor. -Asgari ücret ve emekli maşlarının yükseltilmesi programda önemli bir sapma oluşturdu. Bu önlemlerin Türkiye'nin bütçelendirme sürecini zayıflattı. -Mali politika yine yolda görünmekle birlikte butçe komposizyonu daha da bozuldu. Tüketimdeki sürekli artışları finanse etmek için yatırımlarda kesintiye gidilmesi uzun vadeli büyümeyi sağlamaz. Tüm harcamalarda kesinti yapılması ise emekli maaşlarda genel bir artışın finansmanı için doğrudan gelir, sağlık ve eğitim gibi daha iyi hedeflenen sosyal harcamaların feda edilmesi demektir. -Mali görünümde, gelecek gözden geçirmede ele alınması gereken riskler var. Geçen yılın sonunda gelirlerde meydana gelen kötüleşme olayının çok iyi izlenmesi gerekir. -Enflasyonun düşürülmesi, açık bir başarı oldu ancak sürdürülmesi daha esnek bir parasal çerçeveyi gerektirebilir.