İmam hatiplerle ilgili çarpıcı rapor! 'Dindar ve kindar nesil'

İmam Hatipliler Derneği (ÖNDER) Basın Tanıtım Komisyonu Başkanı Demet Tezcan tarafından kaleme alına ve imam hatip okullarına ilişkin 2017 yılında yazılı basında yer alan olumlu ve olumsuz haberlere yer verilen "İmam Hatiplere Bakış Araştırması" raporu yayımlandı.

Raporda, yazılı basının imam hatip haberlerine yaklaşımı konusunda bir fotoğraf çekilmesi hedeflendi. Rapor hazırlanırken, 2017 yılında günlük ulusal yayın yapan 46 gazeteden 28'ine yer alan haberlere incelendi ve bu haberlere ilişkin bir değerlendirme yapıldı.

BAZI YAYIN ORGANLARI İMAM HATİPLİLERİ ÖTEKİLEŞTİRİYOR
Raporda, özellikle bazı yayın organlarında imam hatiplere yönelen ötekileştirici ve ayrımcı dil ile nefret söyleminin haber sunumundan öte bir davranış biçimi haline geldiği tespit edildi. 

İmam hatip okullarının tarihçesine yer verilen raporun giriş kısmında şu ifadeler yer aldı:

"İmam hatipler, Türkiye'de bir eğitim modeli bir okul türü olmaktan öte, ülkenin yaşadığı siyasi iniş çıkışlar ve çalkantıların da göstergesi, onlarla beraber yoluna devam etmeye çalışan kurumlar olmuştur. Türkiye'nin en önemli yapı taşlarından biri olan bu okullar, doğdukları Milli Mücadele yıllarından bugüne kadar, daima gündemdedir ve sosyal bir gerçek olarak varlıklarını muhafaza etmektedir. İmam hatip liseleri, hemen her iktidar döneminde tartışmaların odak noktası olurken, bugün de gündemdeki yerini korumaktadır.

AK PARTİ GELDİKTEN SONRA...
Raporda, 28 Şubat sürecindeki kısıtlamalar sonucunda imam hatip liselerindeki öğrenci sayısının 600 binden 60 bine kadar düştüğü hatırlatılarak, AK Parti'nin 2002'de iktidara gelmesinin ardından bu okulların şartlarında yavaş yavaş iyileştirmelerin başladığı, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Türkiye genelinde 3 bin 142 imam hatip ortaokulunun ve bin 452 imam hatip lisesi bulunduğu ve öğrenci sayısının 1 milyon 346 bin olduğu bilgisine yer verildi.

GAZETELERDEKİ HABERLER İNCELENDİ 
Araştırmaya, Akşam, Aydınlık, Diriliş Postası, Cumhuriyet, Dünya, Güneş, Evrensel, Habertürk, Birgün, Hürriyet, Milat, Milli Gazete, Milliyet, Ortadoğu, Posta, Sabah, Şok, Sözcü, Star, Takvim, Türkiye, Yeni Çağ, Vatan, Yeni Akit, Yeni Asya, Yeni Mesaj, Yeni Şafak, Yurt gazetelerinde çıkan haberlerin konu edildiği aktarılan raporda şu ifadelere yer verildi:

"Gazeteler arasında yaptığımız taramada, 2017 yılında ÖNDER İmam Hatipliler Derneği'yle alakalı olarak, 'Din Öğretimi', 'Genç ÖNDER', 'İmam Hatip Okulları', 'İmam Hatip', 'Okul Aile Birliği', 'Öncü Spor', 'Sade Soda', 'Tohum Dergisi' ve 'Wonder' başlıklarından ulusal ve yerel medyada 44 bin 343 haber ve yazı yayınlandığı görüldü.  Sadece 'İmam hatip' kavramının yer aldığı 5 bin 309 haber ve yazı da ulusal basında yer aldı. Araştırma, söz konusu 5 bin 309 haber üzerinden gerçekleştirildi. Bulgular ise adli olaylar ve rutin haberler dışındaki içerik analizi yapabileceğimiz 683 haber ve yazı üzerinden sağlandı. Araştırmanın sonuçları 9 ayrı kategoride toparlandı. Bu kategoriler arasında en fazla haberin yayınlandığı alanı 211 haber, yazı ve analizle 'siyasi polemik' başlığı oluşturuyor. Onu 143 haber ve yazıyla 'müfredat' başlığı izliyor. Araştırmada, okul sayıları ve sınavlara ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı 'sayılar, sınavlar' kategorisinde 81 haber ve yazı bulunuyor."

AYRIMCI VE ÖTEKİLEŞTİRİCİ DİL
Çalışmada dikkat çeken başlıklardan ve en önemlilerinden birinin ise "ayrımcı dil" üzerine yapılan yayınların oluşturduğu vurgulanan raporda şunlar kaydedildi:

"79 haber, yazı ve analizde imam hatipler hakkında kullanılan ayrımcı ve ötekileştirici dil karşımıza çıkıyor. Kullanılan kavramlar arasında ise en sıklıkla 'kindar ve dindar nesil' kavramı dikkati çekiyor.

İmam hatip okullarında öğrenim gören gençlerin örnek davranışları ve sosyal sorumluluk alanındaki faaliyetlerini içeren “Örnek okul, örnek öğrenci' başlığında 74 yazı, haber, yorum yer alıyor. Bunu 30 haber ve yazıyla 'diğer' kategorisi izliyor. İmam hatiplerin ne olduğundan çok ne olmadığı ve kendini anlatma üzerine kurgulanan yazı, haber ve yorumlar 'Savunma' başlığı altında yer alıyor. Bu alanda da 31 haber ve yazı bulunuyor. Okullardaki 'eğitim kalitesi” hakkında 24 haber, yazı ve yorum yayınlanmış. Öğrencilerin bilimsel başarılarına ise 10 haber, yazı ve yorumda yer veriliyor. "

Raporda, medyadaki nefret söyleminin ve ayrımcı dil kullanımının yıllardır imamhatip okulları ve imam hatiplileri hedef aldığı vurgulanarak,  2017 yılına ilişkin yapılan araştırmada 11 yayın organında bu yönde 79 haber, köşe yazısı, analizin bulunduğu belirtildi.

DİNDAR VE KİNDAR NESİL KAVRAMI ÖNE ÇIKIYOR
"Dindar ve kindar nesil" kavramının imam hatip okullarının anılması ile birlikte 18 kez kullanıldığına dikkat çekilen raporda, "Onu yine 'kindar nesil' olarak kullanım takip ediyor. 6 kez de haber, yazı ve yorumlarda 'kindar nesil' kullanılmış. 5 ayrı yerde imam hatip kavramıyla beraber 'IŞİD' kavramı geçiyor ve kullanımlar genel olarak benzetme içeriyor. 'Arka bahçe' kavramı metinlerde 4 kez kullanılıyor. 'Gerici eğitim', 'gerici müfredat', 'militan', 'mahkum edilmek', 'dininin ve kininin davacısı' kavramları da ikişer kez geçiyor. İmam hatiplilere yönelen ayrımcı dil ve nefret söylemi çerçevesinde metinlere baktığımızda çok geniş yelpazede ve saldırgan bir dil karşımıza çıkıyor. " ifadelerine yer verildi. 

'BAŞARI ÖRNEKLERİNİ İŞLEYEN HABERLER DAHA AZ YER BULUYOR'
Raporda, imam hatip okullarının bilimsel başarı örneklerini işleyen haberlerin ve yazıların diğer kategorilerden daha az yer bulduğu aktarılarak, geleneksel ve ana akım medyanın bu okulların güzel yanlarını görmekten ziyade aksayan yanlarını haber yapmayı ve bunlar üzerinden imam hatiplere yüklenmeyi tercih ettiği aktarıldı.

Raporda, proje okullarla birlikte imam hatip liselerinde hem sporda hem sanatta hem de fen bilimlerinde hem de sosyal bilimlerde başarılı öğrenciler ve başarılı okulların sayısının artış gösterdiği ve bu olumlu gelişmelerin kısmi de olsa medyanın diline haber ve yazılara da yansıyacağı kaydedildi. 

Raporun "Savunma" başlıklı bölümünde ise bu kategorideki haberlerin ayrımcı dil bölümündeki haber ve yazılara benzemekle birlikte bir yönüyle onlardan ayrıldığı ve bu bölümde ele alınan haber ve yazılar daha çok imam hatiplerin ne olduğundan çok ne olmadığı üzerinde durduğu ifade edildi. 

Raporda imam hatiplerin siyasi polemik üzerinden malzeme yapılması kadar bu okulun müfredat konusu üzerinden de siyasi tartışmalar ve polemikler yapıldığı ve 2017 yılının yaz dönemi boyunca tartışmada olan yeni müfredat üzerine çok sayıda haber ve köşe yazısı yer aldığı hatırlatıldı. 

OLUMLU HABERLER DE YAPILIYOR
Gazetelerde olumsuz haberlerin çokluğuna rağmen olumlu haber ve yazıların bulunduğu belirtilen raporda, "Haber ver yazılarda,  kişisel olarak bir başarıya imza atmış veya kişisel olarak bir sosyal sorumluluk meselesinde yer almış öğrenciler ile yine sosyal sorumluluk projelerine öğrencileri teşvik eden okullar yer alıyor. Bu kategoride hepsi olumlu sayılabilecek 74 haber ve yazı yer alıyor." ifadelerine yer verildi

Raporda imam hatip okullarının sayısının ve sınavdaki başarılarının, bu okullara bütçeden ayrılan pay üzerinden yapılan haberler ve yazılan yazıların baz alındığı belirtilerek, şunlar kaydedildi:

"Burada imam hatiplerin üniversiteye girişteki başarısı tartışılırken bazı yayın organlarında diğer liseler ve meslek liseleriyle bir kıyaslama yapılarak bu oran 'başarı' veya normal bir durum olarak görülürken, bazı yayın organlarında yer alan haberlerde ise sadece imam hatipler üzerinden bir değerlendirme yapılarak imam hatiplerin üniversiteye girişte başarısız oldukları işleniyor. Yine imamhatiplere ayrılan bütçe, okul ve öğrenci sayıları da baz alınarak eleştiriliyor."