İlk zararsız kola ve limonatayı ürettik

Türkiye'nin, şekersiz, yapay tatlandırıcı kullanılmayan, insan sağlığına zararlı madde içermeyen ilk kola ve limonatası, bir grup bilim insanının araştırmaları ve deneme çalışmaları sonucu Burhaniye ilçesinde üretildi.

Anavatanı Paraguay olan ve Türkiye'de ilk kez emekli subay Selahattin Gülenç tarafından Burhaniye'de üretimine başlanan şeker otu, Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (BTÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümünce 2008 yılından bu yana sürdürülen çalışmalar sonrası kola ve limonatada şeker yerine kullanıldı.

Bölümde görevli Doç. Dr. Osman Kola, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şeker otu tohumunu yurt dışından getirip sera ortamında ürettiklerini ve tatlandırıcı elde ettiklerini söyledi.

Bitkiyle ilgili 2008'de bir akademisyen arkadaşıyla yüksek lisans tezi hazırladıklarını ve projeyi 2010'da tamamladıklarını belirten Kola, şöyle devam etti:

"Pazara baktığımızda kola, içecek sektöründe çok kolaylıkla kullanılan bir ürün. Tatlılık bilindiği üzere çekici ama kalorisini düşündüğümüzde de yüksek kaldığı için kalori değeri düşük, glisemik indeksi gerçekten çok çok düşük olan bu ürünü bu içeceklere kazandırmaya çalıştık. İlk kullanım alanlarımız alkolsüz gazlı içeceklerdi. Çalışmalarımızı kurabiye ve kekle sürdürdük. Yakın zamanda da muhallebi gibi sütlü tatlılarda şeker otundan elde edilen tatlandırıcıyı kullanma çalışmalarımız olacak."

"İçeceklerin fiyatları da ucuz olacak"

Bitkisel ekstraksiyon (kimyasal ayırma yöntemi) teknolojisiyle ilgili Ar-Ge çalışmaları yapan bir firmanın genel müdürü Mehmet Kenar da projeyi, Adana BTÜ uzmanlarıyla yürüttüklerini dile getirdi.

Türkiye için yeni sayılan tatlandırıcı türünün ilk kez kullanılmasıyla tarihi bir gün yaşandığını vurgulayan Kenar, şunları kaydetti:

"Türkiye'de bu işle ilgili ilk çalışan ekibiz. Laboratuvar ortamında bunlar daha önce üretildi, çalışmalar yapıldı fakat bir öte ölçekte ürün bazında olmadı. Normalde üniversitelerde laboratuvar ölçeğinde birçok çalışma yapılıyor ancak Türkiye'de bir ürün geliştirme yönünde herhangi bir çalışma yapılmadı. Bunu Sayın Doç. Dr. Osman Kola ve firmamız eşliğinde Adana'da geliştirdik. Gelecek yıl ocak ya da şubat ayı gibi bu ürünü tam bazda üreterek piyasaya kola ve limonata olarak sunmayı planlıyoruz. Stevia ekstreleri (bitki özü) normal bir şekere göre 200-250 kat daha fazla tada sahip olduğundan çok az miktarlarda kullanılabiliyor. Dolayısıyla bu da fiyat olarak diğer şekerlere göre avantaj sağlıyor."

Balıkesir Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Bayram Ali Alanlı ise şeker otunun, Türkiye için yeni bir bitki olduğunu anlattı. Ülkede geçen yıl 20 dekar alanda ekilen bitkinin 4'te birinin Burhaniye'de üretildiği bilgisini veren Alanlı, "Körfez bölgesi içinde potansiyel. alternatif ürün değeri taşıyor. Edremit Körfezi'nde bu bitki zeytin aralarında da yetiştirilerek zeytin üreticisine ek gelir getirebilir. Ara ziraat olarak yapılabilecek bir ürün" ifadesini kullandı.

"Kalori oranı sıfır"

Emekli subay Gülenç, Japonya'ya gönderdiği zeytin yaprağı çayı ve zeytinyağı şişesiyle ilgili yazılanları merak edip internette araştırma yaparken şeker otu reklamlarını gördüğünü belirtti.

Reklamda, bitkinin sıfır kalorili olduğunun yazıldığına işaret eden Gülenç, şöyle konuştu:

"Bitkiyi araştırdım. Tohumlarını getirtip Türkiye'de üretmeyi denedim ancak başarılı olamadım. Daha sonra üniversite ile iş birliği yaptık. Bu bitkiyi ilk olarak Burhaniye'de diktim. Daha sonra Ayvalık Altınova, Samsun Bafra, Kütahya Simav'a ve bu sene de Burhaniye'nin Çoruk köyü ile Yalova'da dikimler yaptık. Bir yandan bitkinin yetiştirilmesini tarlada anlatırken diğer yandan da akademik çalışmalarımız devam etti. Şu anda çok geniş bir talep var. Çay fabrikasından kolalı içecek firmalarına kadar birçok yerden istek var."

Bir tutamı, bir litre içeceği tatlandırabiliyor

Şeker otu, Paraguay ve Brezilya'da yüzyıllardan bu yana tatlandırıcı ve tedavi edici özelliklerinden dolayı kullanılıyor. Japonya'da da 30 yılı aşkın süredir milyonlarca kişi tarafından tatlandırıcı ve gıda katkısı olarak tercih ediliyor.

Bu bitkiden elde edilen özütün, kan şekerini düzenleyici etkileri olduğu kabul ediliyor.

İnsülin duyarlılığını ve hatta salınımını artırıcı etkilerinin olduğunu gösteren bazı araştırmaların varlığı, diyabet tedavisinde de kullanımını destekliyor.

Bitkinin içerdiği steviosid maddesi, insan vücudundaki tat duyuları tarafından normal şekerin 250-300 katı daha şekerli olarak algılanıyor. Bundan dolayı bir tutam şeker bitkisi tozu, bir litre çay, kahve veya diğer içecekleri tatlandırmaya yetiyor.