İlk kez bir devlet başkanı UCM önünde

Fildişi Sahili'nin eski lideri Laurent Gbagbo, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) önüne çıkarılan ilk devlet başkanı oldu.

Geçen yılki tartışmalı seçimler ardından yaşanan şiddet olayları sırasında insanlığa karşı suç işlemekle suçlanan Gbagbo'nun ilk duruşmasında kimlik tespiti yapıldı.

Gbagbo, mahkeme heyetine başkanlık sarayının Fransa askerlerince bombardımana tutulduğunu anlatarak, gözaltına alınma şekline tepki gösterdi.

Lahey'deki UCM'ye nakledilme sürecinin de yasadışı olduğunu kaydetti.

Yandaşları Fransa'yı suçladı

25 dakika süren duruşmada, Gbagbo nakil sırasında aldatıldığını, bir yargıçla görüşmeye gittiğini sandığını, durumu ancak havaalanına varınca öğrendiğini söyledi.

Gbagbo'nun destekçileri yönetimin devrilmesinden ve devrik liderin UCM'ye teslim edilmesinden doğrudan Fransa'yı sorumlu tutuyor.

Danışmanı Toussaint Alain, UCM'nin Fransa'nın maşası haline geldiğini savunarak "bu neosömürgeci bir mahkeme" dedi.

Nisan ayından bu yana ev hapsinde tutulan devrik liderin geçen hafta Lahey'e götürülmesi, yandaşlarınca 'siyasi adam kaçırma' olarak niteleniyor.

Lideri olduğu Fildişi Halk Cephesi bu nedenle 11 Aralık'ta yapılacak genel seçimi boykot etme kararı aldı. Bu durumun ülkede gerilimi yeniden tırmandırmasından endişe ediliyor.

Gbagbo'nun 2010'daki başkanlık seçimlerinde yenilgiye uğradığını reddetmesi ardından başlayan ve dört ay süren şiddet olaylarında üç bin kadar kişi ölmüştü.

66 yaşındaki Gbagbo şimdi, olaylardaki sorumluluğu dolayısıyla aralarında cinayet ve tecavüzün de olduğu dört ayrı suçlama ile karşı karşıya.

Gbagbo'ya ilk duruşmada henüz suçlamaları kabul edip etmediği sorulmadı, ancak kendisi olaylarda bir sorumluluğu olmadığını kaydetti.

Yargılama için karar Haziran'da

Gbagbo'nun çıkarıldığı duruşma, uzun bir hukuki sürecin ilk adımı.

UCM iddianameyi görüp görmemeyi 18 Haziran 2012'de açıklayacak.

UCM Başsavcısı Louis Moreno-Ocampo, ellerinde sivilleri hedef alan yaygın ve sistematik saldırılara ilişkin kanıtlar olduğunu söylüyor.

Ancak, seçimin galibi ilan edilen şimdiki başkan Alassane Ouattara'ya bağlı güçlerin de hak ihlallerinde bulunduğu kaydediliyor, insan hakları savunucusu gruplar, bu konuda soruşturma açılmasını istiyor.

Moreno-Ocampo ise Gbagbo'nun adalet önüne çıkarılanların ilki olduğunu, bu sürecin devamının geleceğini söyledi.

Gbagbo, Fildişi Sahili'nden nakledilmesi ardından Lahey'in Scheveningen semtindeki gözaltı merkezine yerleştirildi.

Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'nce yargılanan Bosnalı Sırpların askeri lideri Ratko Mladiç ile siyasi lideri Radovan Karaciç'in yanı sıra, BM'nin Sierra Leone Özel Mahkemesi'nce yargılanan eski Liberya lideri Charles Taylor ve Kongolu silahlı çete lideri Thomas Lubanga da aynı merkezde kalıyor.

UCM 2002 yılında, nerede olursa olsun tüm savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar için hesap sormak amacıyla kuruldu.

Halihazırda devam eden altı davanın hepsi Afrika'da işlenen suçlarla ilgili.

Afrika Birliği bu nedenle UCM'nin sadece Afrika'ya odaklanıp dünyanın başka yerlerinde yaşanan vakaları görmezden geldiği eleştirisinde bulunuyor. Moreno Ocampo ise bu suçlamaları reddetti.