İlber Ortaylı'dan cumhurbaşkanlığı seçimleri için sert eleştiri: Bizim kadar aciz...
Abone olTarihçi-Yazar İlber Ortaylı, cumhurbaşkanlığı adaylığındaki tartışmalara dikkat çekerek "Herkes cumhurbaşkanı seçiyor. Ama bizim kadar aciz hale getiren var mı? Ben doğdum doğalı cumhurbaşkanı seçemedi bu memleket. İhtilal çıkarılır, darbe yapılır. Bu durum prensipsizliklerle ilgili bir şeydir. Yani siz asgari müştereklerde anlaşamıyorsunuz." dedi.
Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde, Ayvalık Belediyesi tarafından
düzenlenen Köy Enstitüleri Günleri etkinliğinin ilk gününde
Tarihçi-Yazar İlber Ortaylı, ünlü sunucu İrfan Değirmenci’nin
konuğu oldu.
Köy edebiyatı hareketinin şiirdeki temsilcilerinden biri olan
şair, eğitimci ve yazar Mehmet Ali Başaran anısına ithaf olan "Köy
Enstitüleri Fikir ve Kültür Günleri" programında İlber Ortaylı ve
İrfan Değirmenci’nin “Köy Enstitülerinin Tarihsel Süreci” konulu
söyleşisine ilgi yoğun oldu.
Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, Belediye Meclis Üyesi Tülay
Çankaya, CHP Ayvalık İlçe Başkanı Hüseyin Şalmanlı, İYİ Parti
Ayvalık İlçe Başkanı Gülten Sütçüoğlu ile salonu dolduran kalabalık
bir izleyici grubunun hazır bulunduğu programa Prof. Dr.
Ortaylı’nın açıklamaları damgasını vurdu.
“Köy Enstitülerine, ‘Burası komünist yatağı oldu’ diye
bakanlar değil, aksine sol düşün dünyasından da eleştiriler
gelmişti”
Köy Enstitülerinin birçok yönüyle eleştirildiğini hatırlatan İrfan
Değirmenci, yaptığı açılış sunumunda, “Aslında eleştiri getirenler
sadece Köy Enstitülerine, ‘Burası komünist yatağı oldu’ diye
bakanlar değil, aksine sol düşün dünyasından da bu tür eleştiriler
gelmişti. Eleştirmek elbette mümkün. Ama bu enstitülerin nasıl bir
fedakârlıkla ve nasıl bir şartlarda kurulduğunu da bilmek
gerekiyor. Aksu’daki Köy Enstitüsü’ne müdür olarak gönderilen isim,
‘Orada insan büyüklüğünde sivrisinekler var. Sivrisinekler kemikli
ve insan taşıyorlar neredeyse.” demiş. Oysa o bölgede sıtma var.
Sıtma ile mücadele edilmesi gerekiyor önce. Salgın hastalıklar var.
Çünkü bataklık alanlarda kurulmuştu Köy Enstitüleri” ifadelerini
kullandı.
“CHP çok partili hayata geçince Köy Enstitülerinin sonu
getirilmiştir”
Etkinlikte konuşan Tarihçi-Yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı da, Köy
Enstitülerinin 1940 yılında kurulduğunu hatırlatarak, “Tabi artık
Kemal Atatürk hayatta değildi. Fakat oluşum onun devrindedir. Hasan
Ali Yücel’in teorisidir. Sonradan kurulmuştur. O dönem CHP
devridir. Tek parti dönemidir. CHP çok partili hayata geçince de
Köy Enstitülerinin sonu getirilmiştir” dedi.
“Siyasi partilerin hiçbir şekilde Türkiye’nin yakın
tarihine müspet veya menfi ortak olma hakları yoktur”
Türkiye tarihinin eksik öğretildiğini savunan Ortaylı, “Bu eksik
öğretilme de çok yanlış hedeflerle tespit ediliyor. Şunu
söyleyeyim, mevcut siyasi partilerin hiçbir şekilde Türkiye’nin
yakın tarihine müspet veya menfi ortak olma hakları yoktur. Yani ne
bu zevatın, 'Biz çok iyi şeyler yaptık ve biz bunu belgeliyoruz'
deme hakkı vardır. Ne de, ‘Bunlar çok kötü işler yaptılar. Biz de
onlarla savaştan geliyoruz’ diyebilmeye hakları vardır. Bu biraz
tuhafa gelecek ama normal olarak bu iş böyle yapılır. Köy
Enstitüleri bunun için bir esastır” ifadelerini kullandı.
“Osmanlı İmparatorluğu dağılırken, bu eğitimin
benzerleri Bulgaristan ve Romanya’da kurulmuştur”
Atatürk’ün edebiyat ya da filozofi fakültesini kurmadığını
vurgulayan İlber Ortaylı, “Çünkü böyle bir şey zaten vardı dünyada.
Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi kurmak ise Atatürk’ün icadıdır.
Yani o bir deha meselesidir ve orijinaldir. Köy Enstitüleri bir
ihtiyacı karşılayabilmek için kurulan eğitimdir. Osmanlı
İmparatorluğu dağılırken, bu eğitimin benzerleri Bulgaristan ve
Romanya’da kurulmuştur. Türkiye’de bu sistemi doğrudan doğruya
Kemalizm yaptı. Yani doğrudan doğruya köydeki öğretmeni yetiştirmek
ve köy öğretmenini köy önderi yapmaktı. Fevkalade önemli bir
projeydi” dedi.
“Ben doğdum doğalı cumhurbaşkanı seçemedi bu memleket”
Türk hayatının en büyük sorununun, politikacılarının yalan söylemekten de öte çocuk gibi prensip sahibi olmamaları olduğunu savunan Prof. Dr. Ortaylı, “Prensip sahibi olsalardı zaten, bugün en azından cumhurbaşkanı adayı tespit etmekte daha akıllıca ve daha tertiplice gideriz.
Herkes cumhurbaşkanı seçiyor. Ama bizim kadar aciz hale getiren var mı? Ben doğdum doğalı cumhurbaşkanı seçemedi bu memleket. İhtilal çıkarılır, darbe yapılır. Bu durum prensipsizliklerle ilgili bir şeydir. Yani siz asgari müştereklerde anlaşamıyorsunuz.
Mesela oruç tutan, tutuyor. Tuttuğu kadar. Tutmayan, tutmuyor. Tutanın hoş görülmemesi diye bir şey varsa, o durum Atatürk Lisesi’nde de var. Dil, Tarih Coğrafya Fakültesi’nde de var. Kimseye iftar saatine göre bir şey yapılmıyor. Ama ortada da bir gevşeklik var. Stalinist Rusya değil bunu yapan. Takip edeyim falan, yok böyle bir şey. Şimdi şimdi böyle bir his uyduruyorlar. Adeta Stalin Rusya’sı çiziliyor tek parti döneminde. Böyle bir şey yok. ‘Nereden çıkarıyorsunuz bunu?’ diye soruyorum. ‘Annem anlatıyor’ diyor. Senin annen ne bilir ki? Bunlar işin irfanıyla bağdaşmıyor” ifadelerini kullandı.
“O dönemde hiç kimsenin sağcılarla, ya da solcularla
büyük kavgası yoktu”
Kurtuluş Savaşını yapan komutanların maceraperest adamlar
olmadığını savunan İlber Ortaylı, “İş yapmak isteyenlerdi. Hiç
kimse öyle din savaşına girip, bilmem ne medeniyet savaşı, iktisadi
savaş gibi işleri halletmeye kalkmaz. Mümkün değil. Yani ne İsmet
Paşa böyledir, ne Kemal Atatürk böyledir. Hatta beş vakit namaz
kılan Fevzi Paşa böyledir. Akıl var irfan var. O dönemde hiç
kimsenin sağcılarla ya da solcularla büyük kavgası yoktu” diye
konuştu.
Başkan Ergin ve Meclis Üyesi Çankaya’dan birer buket çiçek
Etkinliğin sonunda Ayvalık Başkanı Mesut Ergin ile Belediye Meclis
Üyesi Tülay Çankaya İrfan Değirmenci ile Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya
birer buket çiçek takdim ettiler.
Etkinliğin sonunda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, "Ülkemizin aydınlanma meşalesini yakan Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun 82. yılında saygıyla hatırlıyor ve hatırlatıyoruz" dedi.