İlaçta çarpıcı rakamlar

Ankara Ticaret Odası (ATO), Türkiye'de her yıl 500 milyon dolarlık ilacın çöpe gittiğini bildirdi. ATO Başkanı Sinan Aygün de, ilacın kutuyla değil, taneyle verilmesi önerisinde bulundu.

ATO, Sağlık Bakanlığı, Tıp Kurumu Derneği ve Türkiye Eczacılar Birliği verilerinden yararlanarak ''İlaçta İsraf'' konulu bir rapor hazırladı.

Rapora göre, eczanelerdeki ilaçların ortalama yüzde 7'si kullanım süresi dolduğu için çöpe atılıyor. Evlerde ise ilaçların yüzde 60'ının kutusu dahi açılmadan, kullanım tarihi sona eriyor.

Türkiye'de en fazla ilaç israfı antibiyotiklerde yaşanıyor. Antibiyotiklerin yüzde 44'ü çöpe gidiyor. Reçetesiz ilaç kullanımının yaygın olduğu ülkemizde, grip olanlar dahi antibiyotiğe sarılıyor. Antibiyotiğin yanlış kullanımı da, hem sağlığı tehdit ediyor hem de ekonomiye zarar veriyor.

İLAÇ TÜKETİMİ ARTIYOR

ATO'nun raporuna göre, Türkiye'de devletin sağlığa ayırdığı bütçenin yüzde 80'ini, toplam sağlık giderlerinin de yarısını ilaç harcamaları oluşturuyor. Türkiye'de kişi başına ilaç tüketimi de hızla artıyor. 2003'te 60
dolar, 2004'te 79 dolar olan kişi başına yıllık ilaç tüketimi, 2005 yılında 93 dolara yükseldi.

Söz konusu tutar, İtalya, İspanya ve İngiltere'de 250 dolar, Almanya'da 325 dolar, Fransa'da 375 dolar, Japonya'da 480 dolar, Amerika'da ise 670 dolar olarak belirlendi.

Türkiye'de kişi başına ilaç tüketimi bu ülkelere göre düşük de olsa, ilaç harcamalarının milli gelire oranı bakımından Türkiye, dünyada ilk sırada bulunuyor. Türkiye'de ilaç tüketiminin milli gelire oranı, üretici fiyatlarıyla yüzde 1,93 olarak hesaplanıyor. Söz konusu oran, ABD'de 1,46, Japonya'da 1,29, Arjantin'de 1,20, Kanada'da 1,15, Brezilya'da 1,10, Fransa'da 1,06, Meksika'da 1,01, Almanya'da 0,97, İspanya'da 0,95, İtalya'da 0,85, İngiltere'de ise yüzde 0,69 düzeyinde seyrediyor.

12 MİLYAR YTL'LİK İLAÇ TÜKETTİK

2004 yılında üretici fiyatlarıyla 6 milyar YTL olan ilaç pazarının, 2005 yılında 9 milyar YTL'ye çıktığı da belirtilen rapora göre, eczane pazarının tüketici fiyatlarıyla toplam cirosu ise 12 milyar YTL'ye ulaşıyor. Hastanelerin ilaç harcamaları da, bu rakamın içinde yer almıyor. Tıp Kurumu, toplam ilaç harcamalarının, içinde bulunduğumuz yıl daha da artmasını bekliyor.

Rapora göre, Türkiye'nin 2005 yılı ilaç ve eczacılık ürünleri ithalatı 3 milyar doları buldu. İlaç ihracatının ithalatı karşılama oranı ise yüzde 8,5 olarak gerçekleşti. İhracat kapasitesinin artırılması için gayri safi milli hasılanın yüzde 1 veya 1,5'u oranında Ar-Ge yatırımı yapılması gerekiyor. Ancak Türkiye'de ilaç için Ar-Ge'ye ayrılan miktar 100 milyon doları geçmiyor.

Üretici fiyatlarıyla ilaç sektörünün yıllık cirosu 6,6 milyar dolara ulaşıyor. Yılda yaklaşık 1,2 milyar kutu ilaç satılan Türkiye, ilacın yüzde 40'ı ithal ediyor, yüzde 60'ını ise kendisi üretiyor.

EN ÇOK TÜKETİLEN İLAÇ ANTİBİYOTİK

Ülkemizde, en fazla antibiyotik, romatizma ilacı ve ağrı  kesicilere başvuruluyor. 2005 yılında antibiyotiklerin pazar payı yüzde 17,8 olarak belirlenirken, bunu yüzde 12,4 ile romatizma ilaçları, yüzde 9,5 ile ağrı kesiciler, yüzde 8,5 ile soğuk algınlığı ve öksürük ilaçları takip ediyor.

ATO BAŞKANI AYGÜN

Bu arada ATO Başkanı Aygün, rapora ilişkin değerlendirmesinde, ülkemizde ilaç tüketimiyle birlikte israfın da her geçen yıl arttığını belirtti. Gelişmiş pek çok ülkede, ilaçların kutuyla değil, hastanın kullanacağı miktarda ''taneyle'' reçetelendirildiğini kaydeden Aygün, ''Ama bizde doktor, hastaya 5 gün kullanması tavsiyesiyle ilaç yazıyor. Kutunun içinden 20 günlük ya da bir aylık ilaç çıkıyor. Hastanın kullanmadığı ilaç çöpe gidiyor'' dedi.

Gelişmiş ülkelerde doktorların reçeteye ilacın piyasa adı  (markası) yerine etken maddesini yazdığını da kaydeden Aygün, eczanelerin de, reçetedeki tarife uygun şekilde ve miktarda hazırladıkları ilacı şişeleyerek ya da poşetleyerek hastaya verdiklerine dikkat çekti. Türkiye'de reçetesiz ilaç satılmasını da eleştiren Aygün, açıklamasında şu görüşlere yer verdi:

''Bu hatalı politika, tüketicilerin bilinçsizliği ile birleşince önemli ölçüde ilaç israfı ve yanlış ilaç kullanımından kaynaklanan sağlık sorunları ortaya çıkıyor. İnsanlar doktor reçetesiyle değil eş-dost önerisiyle ilaç alıyor. Bir yandan milyonlarca kutu ilaç çöpe atılırken, pek çok insanımız ilaca ulaşamıyor.

Türkiye'nin ilaç politikalarının gözden geçirilmesi gerekiyor. Ulusal bir ilaç politikasına ihtiyacımız var. Araştırma ve geliştirmeye de yeteri kadar kaynak ayırmıyoruz.''