İhtisas mahkemeleri tıkandı

Adaletin işleyişini hızlandırmak için kurulan ihtisas mahkemeleri de, dava yoğunluğu nedeniyle tıkanma noktasına geldi. Tüketici mahkemeleri 2 yıl, iş ve aile mahkemeleri 6 ay ile 1 yıl sonrasına duruşma tarihi veriyor. Asliye hukuk mahkemelerindeki yoğunluğu önlemek için önce iş ve ticaret mahkemeleri kuruldu. 2001 yılında tüketici, 2003’te ise aile mahkemeleri devreye girdi. Ancak mahkeme sayısı ve personel yetersizliği sebebiyle ihtisas mahkemeleri biriken dosyaların altından kalkamaz duruma geldi. Alanındaki 5 mahkemeden biri olan İstanbul Tüketici Mahkemesi’nde 3 yılda binlerce dava dosyası birikti. Günde yaklaşık 120 davanın görüldüğü mahkemede ikinci bir duruşma salonu da yok. Bu yüzden 2 hakim duruşmalara nöbetleşe çıkıyor. Tüketici derneklerinin çabası sonucu, yeni bir mahkeme kurulması yönündeki taleplere Adalet Bakanlığı olumlu cevap verdi. Adalet Bakanlığı 1 Haziran 2004'ten itibaren İstanbul'da yeni bir tüketici mahkemesinin kurulduğunu bildiren yazı gönderdi. Ancak henüz faaliyete giren bir mahkeme yok. Tüketici, iş ve aile mahkemelerinin hakimleri binlerce dosya nedeniyle yasaya uygun hizmet veremeyince vatandaş mağdur oluyor. İhtisas mahkemeleri yoğun iş yükü altında ezilirken, dosyaları bu mahkemelere devreden asliye hukuk mahkemeleri ise kapanma sürecine girdi. Türkiye genelinde 2'si Ankara, 2'si İzmir ve 1'i İstanbul'da olmak üzere toplam 5 tüketici mahkemesi bulunuyor. Tüketici Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle 1995 yılında kurulması öngörülen mahkeme 2001 Mart'ında faaliyete geçirilebildi. 2003 yılında yapılan yasal değişikliklerle, özellikle kredi kartları, banka kredileri ve cep telefonu abonelikleri ile ilgili davalar arttı. Tüketici mahkemelerinin olmadığı Doğu, Güneydoğu gibi bölgelerde açılan davalar görevsizlik kararı ile, şirketlerin merkezi olan İstanbul'daki mahkemelere gönderiliyor. Ülke genelinden gelen binlerce dosyaya İstanbul'daki tek bir mahkeme bakıyor. 2 hakimin salon olmadığı için nöbetleşe çıktığı mahkemede 7 bin dava görülüyor. Bir hakim öğlene kadar, diğer hakim de öğleden sonra toplam 120 civarında dosyaya bakıyor. Bu rakam diğer mahkemelerde 30'u geçmiyor. İki hakimin verdiği kararlarla ilgili işlemleri ise tek bir kalem yapıyor. 3 katip ve bir müdürün görev yaptığı mahkemede haftanın 4 günü aralıksız duruşma var. Diğer mahkeme çalışanları saat 17.00'de çalışmayı bitirdiği halde, Tüketici Mahkemesi hakim ve personeli saat 21.00'e kadar duruşmaya devam ediyor. Hafta sonu da mesaiye devam eden mahkemede, en kısa süren dava ancak 1,5 yılda bitiyor. 2004 yılının ilk yarısı olmasına rağmen şimdiden 2005 yılının duruşma günleri dolmuş. Avukatların, bir yıl sonrasına duruşma günü verilmesine tepki göstermesine hakim, "Bir yıl sonrasına duruşma günü veriyorlar diye şikayet edin, yeni mahkeme kurulsun." cevabını veriyor. Eylül 2003'te resmen faaliyete geçen aile mahkemelerinde de asliye ve sulh mahkemelerinden gelen dava dosyaları sonucu yoğunluk yaşanıyor. 157 mahkemenin kurulması öngörülürken, mahkeme sayısı 114'te kaldı. Türkiye genelinde 87 iş mahkemesi, 114 aile mahkemesi ve 5 tüketici mahkemesi hizmet veriyor. Avukat Adem Erol: 15 Nisan 2005'e gün verildi Tüketici davalarına giren avukat Adem Erol, kredi kartı alacağı için 2002’de Ticaret Mahkemesi'nde açtığı dava dosyasının görevsizlik kararı ile Tüketici Mahkemesi'ne gönderildiğini, mahkemeden 15 Nisan 2005 için duruşma tarihi verildiğini söyledi. Erol, Tüketici Mahkemesi'nde 500 dosyaya bakıldığına dikkat çekti. Tüketici Mahkemesi'nde yeni davalar açtıklarını; fakat bunlara henüz tarih verilmediğini kaydeden Erol, "Yeni davalara verilecek tarih 2005 Ekim ayı olabilir. Geç gelen adalet, adalet değildir. Hem tüketiciler hem şirketler mağduriyet altında.” dedi. İstanbul'da 10 Ticaret Mahkemesi'nde görülen tüketici davalarının bir Tüketici Mahkemesi'ne gönderilerek mahkemenin büyük bir yük altında kaldığını ifade eden Erol, kente 5 Tüketici Mahkemesi gerektiğini söyledi. Bakanlığın 'kuruldu' dediği mahkemenin yerini bilen yok Tüketici Hakları Merkezi (TÜDER) Başkanı Ömer Keser, İstanbul Tüketici Mahkemesi'nin iş yükü nedeniyle Adalet Bakanlığı'na başvurdu. Keser, "İki yıl sonrasına duruşma tarihi verilmesi tüketicileri mağdur ederken, art niyetli firmaların ekmeğine yağ sürüyor. Davalar harç ve vergiden muaf. Bu yüzden kısa sürmesi gerekiyor. Bu konuda bir rapor hazırladık ve Adalet Bakanlığı, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu gibi ilgili makamlara sunduk." dedi. Bakanlığın TÜDER'e gönderdiği ilk cevapta, gerekli araştırmayı yapacağını belirttiğini söyleyen Keser, 1 Haziran 2004'te gelen yazıda ise İstanbul'a ikinci bir iş mahkemesinin kurulduğunun bildirildiğini kaydetti. Bakanlıktan gelen yazıya dayanarak araştırma yaptıklarını dile getiren Keser, İstanbul'da böyle bir mahkeme bulamadıklarını ifade etti. Keser; "Gönderilen yazıda herhangi bir adres bildirilmiyor. Sirkeci'deki Tüketici Mahkemesi kaleminin ve hakimlerinin de bundan haberi yok. Eğer bu mahkeme kurulmadı ise bu sivil toplumun yanıltılması demektir." diye konuştu. CHP Konya Milletvekili Atilla Kart da, 20 Mayıs 2004'te Meclis'te Adalet Bakanlığı'na yönelttiği soru önergesinde İstanbul'daki tüketici mahkemesinde duruşma tarihlerinin 2005 yılına verildiğini kaydetti. Mahkemede 7 bin dosyanın görüldüğüne dikkat çeken Kart soru önergesinde şu cümlelere yer verdi: "Kişi kapasitesini alt-üst eden, psikolojik dengesini bozacak boyutlardaki bu iş hacmi karşısında yapılmakta olan yargısal faaliyetin amaca ulaşmasını beklemek gerçekçi bir değerlendirme olamaz." Kaynak : Zaman