İhracaatı düşük kur coşturtu

Türkiye’nin euro cinsinden ihracatının toplam ihracatı içerisindeki payı yüzde 49’u aşarken, dolar cinsinden yapılan ihracatın payı yüzde 42.9’a geriledi. İhracatta yaşanan artışın yüzde 40’ı, euronun dolar karşısında güç kazanmasından kaynaklandı. İhracatta yüzde 30’un üzerinde gözüken artış, euronun etkisinden arındırıldığında yüzde 18’e kadar iniyor. Dış Ticaret Müsteşarlığının (DTM) verilerine göre Türkiye bu yılın ilk beş ayında euro cinsinden ihracatını yüzde 15.2 artırarak 6 milyar 968 milyon eurodan, 8 milyar 26 milyon euroya yükseltti. Euro cinsinden ihracat dolar cinsinden ifade edildiğinde ise yüzde 41.9 artışla 6 milyar 173 milyon dolardan 8 milyar 758 milyon dolara yükseldi. Euro cinsinden ihracatta dolar cinsinden yaşanan artışın 1 milyar 645 milyon dolarlık bölümü tek başına doların euro karşısındaki değer kaybından kaynaklandı. Bu rakam aynı dönemde ihracatta geçen yılın aynı dönemine göre kaydedilen 4 milyar 112 milyon dolarlık artışın yüzde 40’una yakın bir büyüklük oluşturdu. Euro/dolar paritesi geçen yılla aynı düzeyde kalsaydı, bu yılın ilk beş ayında 17 milyar 778 milyon dolar olan toplam ihracat 16 milyar 113 milyon dolar olarak ifade edilecekti. Bu nedenle de yüzde 30.1 olarak gözüken söz konusu dönemdeki ihracat artışı yüzde 18’de kalacaktı. Euro cinsinden yapılan ihracatın Türkiye’nin toplam ihracatı içerisindeki payı aynı nedenle önemli ölçüde arttı. 2002 yılının aynı döneminde yüzde 45.2 olan euro cinsinden ihracatın toplam ihracat içerisindeki payı bu yıl yüzde 49.3’e gerilerken, dolar cinsinden ihracatın payı ise yüzde 46.3’ten yüzde 42.9’a düştü. İhracatın yüzde 7.8’i ise Türk Lirası ve diğer paralarla gerçekleştirildi. Aynı gelişme ithalatta da yaşandı. Türkiye bu yılın ilk beş ayında euro cinsinden ithalatını yüzde 20.1 artırarak 7 milyar 112 milyon eurodan, 8 milyar 553 milyar euroya çıkarırken, dolar cinsinden ithalatını ise yüzde 26.1 artırarak 11 milyar 250 milyon eurodan 14 milyar 190 euroya kadar yükseltti. Dolardaki değer kaybı dolar cinsinden ithalatı artırırken, euronun güçlenmesi euro cinsinden ithalattaki artışın sınırlı kalmasına yol açtı. Dolar cinsinden bakıldığında ise euro ile yapılan ithalatta euronun değer kazanması yüzünden yüzde 46.1 oranında artış kaydedildi. 6 milyar 317 milyon dolar eden geçen yılın ilk beş ayındaki euro cinsi ithalat bu yıl 9 milyar 229 milyon dolara yükseldi. Euro cinsinden ithalatın dolar tutarında yaşanan 2 milyar 912 milyon dolarlık artışın 1 milyar 643 milyon doları doların değer kaybetmesinden kaynaklandı. Toplam ithalattaki 5 milyar 915 milyon dolarlık artışın da yüzde 28’ine yakınını söz konusu kur artışı oluşturdu. Eğer kur değişiminden kaynaklanan artış olmasaydı Türkiye’nin ilk beş aydaki ithalatında yaşanan yüzde 31.3 oranındaki artış yüzde 22.6’ya iniyor. Türkiye’nin euro cinsinden ithalatının toplam ithalat içerisindeki payı yüzde 33.5’ten yüzde 37.2’ye yükselirken, dolar cinsinden ithalatın payı yüzde 59.6’dan yüzde 57.3’e kadar indi. Türkiye’nin dış ticaretinin döviz cinslerine göre dağılımı Türk Lirası’ndaki değerlenme nedeniyle uluslararası ticarette zayıflayan rekabet gücünün, bir ölçüde toparlanmasına yol açtı. İhracatı, büyük ölçüde ithal ham madde ve aramalına dayalı olan Türkiye’nin dolar cinsinden ham madde ve ara malı ithal ederek bunu euro cinsinden ihraç edebilme olanağı, ihracata bir anlamda doping etkisi de yaptı.