İdrar kaçırma kadınların sorunu
Abone olİdrar kaçırma kadınların en büyük dertlerinden biri. Peki bu hastalığın en büyük nedenleri neler?
Kadınlar için önemli bir sağlık sorunu olan idrar kaçırma her
beş kadından birinin derdi. Oysa kadının iş, sosyal ve özel
yaşantısında ciddi sorunlara yol açan idrar kaçırmanın tedavisi,
modern tıp yöntemleri yanı sıra basit egzersiz ve eğitimlerle
mümkün olabiliyor.
Aşırı ve zor doğum yapmış, daha önce cerrahi işlem görmüş, menopoz
döneminde omurilik sorunları yaşayan her 10 kadından 8'inde görülen
“İdrar Kaçırması”, cerrahi operasyonlarla tedavi edilebildiği gibi
bazı basit egzersizlerle ve mesane eğitimleriyle de tedavi
edilebiliyor.
Gülerken, aksırırken öksürürken, yürürken, egzersiz yaparken,
otururken meydana gelebilen sorun günlük işler sırasında istemsiz
olarak idrar kaçırma olarak tanımlanıyor.
Kegel Egzersizleri denilen egzersizlerle bu rahatsızlığın büyük
ölçüde engelleniyor ve cerrahi operasyona gerek kalmıyor.
Egzersizlerde önemli olan doğru kasları çalıştırabilmektir. Bu
kaslar idrar yaparken idrar akımını kesen veya gaz çıkarılmasını
engelleyen kaslardır.
Her yerde yapılabilen ve yapılması oldukça kolay olan bu
egzersizler kasların sanki idrarı kesmek istercesine belli bir süre
kasılmasını ve sonra gevşetilmesini sağlar. 10 ile 20 kere
tekrarlanan bu egzersizlerde dikkat edilmesi gereken en önemli
konunun pelvis kasları kasılırken karın ve bacak kaslarının gevşek
olmasıdır. Ayrıca pelvis taban kasları güçlendikçe, egzersiz
sırasında çeşitli vajinal ağırlıkları da kullanılabilir.
Acil idrar hissi geldiğinde Kegel egzersizleri yardımıyla mesanenin
kasıcı kasları gevşetilerek idrar hissinin ortadan kalkması
mümkündür. Mesane kapasitesi göz önüne alınarak aşama aşama idrar
tutma süresi uzatılır. Ancak egzersiz sürelerini ve ağarlıklarını
doktorlar belirlemelidir. İdrar kaçırma sorurundan kurtulma için
yaşam tarzında yapılan değişiklerinde yardımcı rol oynar. Sigarayı
bırakmak, kilo vermek, kafeinli içecekleri ve alkolü azaltmak, bazı
besinlerden uzak durmak idrar kaçırma sorunundan kurtulmada
yardımcı rol oynar. Ayrıca alınan sıvıların belli durumlarda veya
gece kısıtlanması, sıvı alımının belirli saatlerde bir plan
çerçevesinde ayarlanması da gerekebilir. Bunların tümü diğer tedavi
yöntemlerine yardımcı olur.
Bu sistemi uygulamak için daha önce çeşitli testlerle saptanan
mesane hacmini göz önüne alınması gerekiyor. Doktorun belirlediği
saatlerde idrar kesesini boşaltarak ani idrar hissinin gelmesini
engellemek için yapılan bir yöntemdir. Böylece idrarı yetiştirememe
riski azaltılmış olur.
Diğer tedavi şekilleri neler?
Biofeedback:
Bu teknikte pelvik taban kaslarının doğru şekilde kasılabilmesi
için bilgisayardan yararlanılır. Vajena veya makata yerleştirilen
bir cihaz yardımıyla, kasılma esnasındaki sinyaller bilgisayar
monitöründe görülür. Hasta doğru veya yanlış kasılmaları izleyerek
öğrenir.
Elektrikli Uyarma:
Vajena yerleştirilen cihazlar yardımıyla zayıflamış olan pelvik
taban kaslarına zayıf elektrik akımı gönderilerek bu kasların
güçlenmesi sağlanır. Ağrısız ve kolay bir tedavidir.
Temiz Aralıklı Kateterizasyon:
Mesane felçlerinde uygulanan, idrar torbasını belirli aralıklarla
bir tüp yardımıyla boşaltma yöntemidir. İdrar torbasını tam
boşaltamayan hastalarda kronik enfeksiyonlardan korunmak amacıyla
da başvurulur.
İlaç Tedavisi: Çeşitli ilaçlar yardımıyla mesane kasları
gevşetilerek, mesane kasılmaları ortadan kaldırılır ve mesane
kapasitesi arttırılır. Böylece acil idrar hissi ve yetiştirememe
tarzındaki idrar kaçırma önlenmeye çalışılır.
Bu ilaçlar:
Diğer bir grup ilaçlar yardımıyla da üretra ve mesane boynundaki
kaslar kasılmak suretiyle güçlendirilir ve stresle ( öksürme
hapşırma vs.) idrar kaçırma ortadan kaldırılmaya çalışılır.
Ayrıca topikal veya sistemik östrojenlerle de idrar borusu, mesane
ve vajenin adale tonusu artırılarak idrar kaçırma
azaltılabilir.
Bütün bu ilaçların etkileri kişiden kişiye değiştiği için doz
ayarlanması gerekmektedir. Ayrıca kullanan hastalarda farklı yan
etkiler oluşabildiği için bu ilaçları doktor kontrolünde kullanmak
ve etkilerinin görülebilmesi için sabırlı olmak gerekmektedir.
Cerrahi Tedavi: Diğer tedavi seçeneklerinin etkisiz kaldığı stresle
idrar kaçırma (öksürme, hapşırma, gülme, aktivitede bulunma vb.)
durumlarında uygulanan en etkin yöntemdir. Başarı şansı kişiye ve
seçilen yönteme göre % 75 ile % 95 arasındadır.
Ameliyattan önce genellikle ürodinami testi yapılarak hastaya
uygulanacak yöntem kararlaştırılır. Aspirin ve diğer kanı
sulandırıcılar 3–4 gün önceden kesilir. Sigara içmemesi tavsiye
edilir.
Ameliyat ya karın açılarak veya vajinal yoldan yapılır. Bazen her
iki yoldan yapmak gerekebilir. Ameliyat sırasında idrar torbasının
boynuna ve idrar borusuna destek sağlanarak, bu organlar orijinal
yerlerine yerleştirilirler. Böylece idrar borusu stres halinde
kapalı kalır. Bazen idrar borusu sfinkterine baskı sağlayacak bir
ek doku koymak gerekebilir.
Son yıllarda geliştirilen TVT (tension-free vajinal tape )
yöntemiyle % 95 e varan başarılar elde edilmiştir. Nispeten basit
bir teknik olan TVT de idrar borunun ortasına stres anında kapalı
kalmasını sağlayacak bir band yerleştirilir. Hasta aynı gün veya
ertesi gün sondasız olarak eve gönderilir. Gerekirse lokal anestezi
ile de yapılabilecek bu yöntemden 3–4 gün sonra hastalar normal
yaşantılarına dönerler.
Ameliyatın başarısını arttırmak için hastalara sigarayı bırakması,
kilo vermesi, kabız olmaması, çok yoğun öksürmemesi ve bir süre
ağır kaldırmaması önerilir. Ameliyatın kanama, enfeksiyon gibi
nadir görülen minör komplikasyonları olabilir.
Üretra (İdrar Borusu) Çevresine Enjeksiyonlar:
Ameliyattan yarar göremeyen veya ameliyat olamayacak hastalara
uygulanan bu yöntemde idrar borusun çevresine lokal anestezi
altında üretrayı şişirerek, kapalı tutacak çeşitli maddeler enjekte
edilir. Bunlar kollagen, polytef veya makroplasti adını alan farklı
protein veya kimyasal yapıda maddelerdir. Birkaç kez uygulama
yapmak gerekebilir. Başarı şansı % 50 –70 arasındadır.
Botoks Enjeksiyonları:
Çok yeni olan bu yöntemde mesane adalesine botulinum toksini
enjekte edilerek mesanenin kasıcı kaslarında geçici gevşeme
sağlanır, böylece acil idrar hissi ve yetiştirememe tarzındaki
idrar kaçırma tedavi edilmeye çalışılır. Henüz araştırma amacıyla
kullanılan bu yöntem ilerisi için umut vaat etmektedir.
İdrar kaçırmanın çeşitleri nelerdir?
Stres inkontinans ( stresle idrar kaçırma ):
Öksürmek, hapşırmak, ağır kaldırmak gibi durumlar karın içi
basıncını arttırarak, mesaneye basınç yüklerler. Eğer pelvik taban
kasları ve üretra sfinkteri yeterli güçte değilse üretra kapalı
kalamaz ve artan basınç mesane boynunun açılmasına yol açar ve
idrar kaçar.
İdrarı tutan bu kasları zayıflatan durumlar:
- Gebelik veya normal doğum
- Hormon yapısındaki değişiklikler (örn: menapoz)
- Histerektomi (rahimin çıkarılması) veya diğer pelvis
cerrahileri
- Aşırı kilolu olma
Urge inkontinans ( acil idrar kaçırma ):
Mesanede çok az idrar olsa bile bazen beyine acil idrar yapma
ihtiyacı sinyalleri gider. Mesane içi basınç yükselerek mesane
kasılır. Üretra sfinkteri ve pelvik taban kasları kasılı kalmasına
rağmen mesane kasılmaya devam ederek idrarın kaçmasına yol
açar.
Yetişememe tarzındaki acil idrar kaçırma nedenleri:
- Mesane enfeksiyonları
- Mesanenin sinir veya kas hastalıkları
- Beyin rahatsızlıkları (örn: felç)
- Bazı ilaçlar
Taşma inkontinası: Eğer sinirler zarar görmüşse veya mesane kasları
çok zayıflamışsa idrar yapma sinyali beyine hiç ulaşmayabilir.
Mesane dolu kalır. Artan idrarın oluşturduğu basınç, mesane
boynunun damlatma tarzında idrar kaçırmasına neden olur.
Bu durumun nedenleri:
- Felçler
- Diabet veya parkinson gibi hastalıklar
- Bazı ilaçlar
- Radyoterapi