Hükümet neyi hortlattı?

Yeni Terörle Mücadele Yasa (TMY) tasarısı, ifade ve basın özgürlüğünü kısıtlıyor, cezaları artırıyor, birçok fiili ilk kez terör suçu kapsamına alıyor. TMY'yi değiştiren 18 maddelik tasarıda, hükümetin 'özgürlüklerle güvenlik dengesi gözetilecek' vaadini tartışmalı hale getiren düzenlemeler çoklukta. Tasarıyla getirilen düzenlemeler şöyle:

Basın hedefte: Tasarının en çok etkileyeceği alanlardan biri ifade ve basın özgürlüğü alanı. TMY'nin 'açıklama ve yayımlama' başlıklı 6. maddesinden kaldırılan hapis cezası geri geliyor. Buna göre terörle mücadele görevlilerinin kimliklerini açıklayan, hedef gösteren ve örgütlerin bildirilerini yayımlayanlara bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu suçların basın-yayın yoluyla işlenmesi halinde basın-yayın organı sahiplerine 1000 günden 10 bin güne kadar (1 milyon YTL'ye kadar) para cezası verilecek. Aynı durumda sorumlu müdürlere verilecek para cezasının üst sınırı 5 bin gün adli para cezası (500 bin YTL'ye kadar) olacak. Mevcut yasa sadece para cezası veriyordu.

Gazetelere kapatma: Tasarı, sıkıyönetim ve OHAL döneminden kalma gazete kapatma dönemini de geri getiriliyor. Yeni düzenlemeye göre, terör örgütünün propagandası içeriğine sahip süreli yayınlar hâkim kararı ile; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de cumhuriyet savcısının emriyle tedbir olarak 15 günden bir aya kadar durdurulabilecek. Yönetene 15, üyeye 10 yıl: TCK 314. madde dikkate alınarak terör örgütünü kuran ve yönetenlere 10-15 yıl, üyelere 5-10 yıl hapis verilecek. Yeni bir düzenlemeyle 'örgütün faaliyetini düzenleyenler' de örgüt yöneticisi gibi cezalandırılacak.

8. madde yeniden
AB'ye uyum sürecindeki en önemli değişikliklerden biri de 'bölücülük propagandası'yla ilgili olan, ancak ağırlıkla aydınlara işletilen TMY 8. maddenin kaldırılmasıydı. Tasarıyla bu maddeyi akla getiren yeni düzenlemeler de var. Tasarı yasalaşırsa, 'Terör örgütünün veya amacının propagandasını yapan kişi' bir yıldan üç yıla kadar hapse mahkûm edilecek. Bu suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılacak, bir gazete haberine bile 4.5 yıla kadar hapis verilebilecek. Aynı suç için basın-yayın organı sahiplerine de 1000 günden 10 bin güne, sorumlu müdürlere de 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek.

Diyarbakır kriteri
7. maddedeki diğer değişiklikler ise Diyarbakır'da yaşanan ve diğer illere yayılan gösterilerde tartışılan her ayrıntı için, dolayısıyla hemen herkes için ceza öngörüyor. Tasarı yasalaşırsa şu suçlara da bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilecek:
Yüzünü kapatana ceza: Örgütün üyesi veya destekçisi olduğunu belli edecek şekilde, örgüte ait amblem ve işaretlerin taşınması veya bu işaret ve amblemlerin üzerinde bulunduğu üniformayı andırır giysiler giyilmesi veya toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, kimliklerin gizlenmesi amacıyla yüzün, tamamen veya kısmen kapatılması ceza gerekçesi olacak.
Çocuk cezası: Çocuklarının terör eylemlerine katılmasına engel olmayan anne babalara hapis cezası verilebilecek.
STK'lara yaptırım: Sıralanan suçların dernek, vakıf, siyasi parti, işçi ve meslek kuruluşlarına veya bunların yan kuruluşlarına ait bina, lokal, büro veya eklentilerinde veya öğretim kurumlarında veya öğrenci yurtlarında veya bunların eklentilerinde işlenmesi halinde cezalar iki katı hükmolunacak (1.5 yıldan 4.5 yıla).
Pişmanlık tek: Tasarı etkin pişmanlık hükmünden bir kişiye ancak bir kez yararlanma sınırı getiriyor.
Finansmana ceza: Yasa ilk kez 'terörün finansmanı'nı açıkça cezalandırıyor. Terör suçlarının işlenmesinde kullanılacağını bilerek fon sağlayanlar hakkında bir yıldan beş yıla kadar hapis ve 150 günden 1500 güne kadar adli para cezasına hükmolunması öngörülüyor.
Savunma hakkına sınırlama: Tasarı, savunma hakkını da sınırlıyor. Gözaltına alınanın sadece bir yakınına haber verilecek. Şüpheli, gözaltı süresince yalnız bir müdafiin hukuki yardımından yararlanabilecek. Müdafiin dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek alması, savcının istemiyle kısıtlanabilecek.
Telekulak genişliyor: CMK'daki telefon dinleme, izleme ve teknik takiple ilgili istisnalar kaldırılıyor. Buna göre, artık sadece örgüt yöneticilerinin değil, örgüte üye olanlar, örgüt hiyerarşisinde yer almamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi ile örgütün veya amacının propagandasını yapan kişilerin de telefonları dinlenecek, haklarında gizli soruşturmacı görevlendirilebilecek ve teknik araçlarla izlenebilecekler.
İntihara yönlendirme terör suçu: Tasarı, 'terör amacıyla işlenen suçlar' başlıklı maddenin kapsamını ilk kez bu kadar genişletiyor. Terör kapsamında değerlendirilebilecek suçlar arasında şunlar var: İntihara yönlendirme, göçmen kaçakçılığı, insan ticareti, çocukların cinsel istismarı, tehdit, eğitim ve öğretimin engellenmesi, inanç, düşünce hürriyetinin kullanılmasını engelleme, nitelikli hırsızlık, yağma, çevrenin kasten kirletilmesi, uyuşturucu ticareti, sahte para, suç işlemeye tahrik, suçu ve suçluyu övme, ulaşım araçlarının kaçırılması, fuhuş, ihaleye fesat, bilişim sistemine girme, kredi kartı dolandırıcılığı, görevi yaptırmamak için kamu görevlisine direnme, Türk bayrağını yırtarak aşağılama, halkı askerlikten soğutma, ateşli silahlar, kasten orman yakmak, kaçakçılık, OHAL ilanına neden olan suçlar.
Polise silah kullanma yetkisi: Terör örgütlerine karşı icra edilecek operasyonlarda "Teslim ol" çağrısına itaat edilmeyerek silah kullanmaya teşebbüs edilmesi halinde polis, tehlikeyi etkisiz kılabilecek ölçü ve orantıda, duraksamadan hedefe karşı silah kullanmaya yetkili olacak.

'Basınla ilgili bölümde rötuş'
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin, TMY'de, basınla ilgili getirilen yaptırımların gözden geçirildiğini belirtti. Şahin, tasarıda 'yanlış anlama ve uygulamalara yol açabilecek' bazı düzenlemeleri tekrar değerlendirdiklerini söyledi.

Radikal