Hollanda: İstifalar seçim öncesi hükümeti zora soktu

Hollanda'da Adalet Bakanlığı'nın bir uyuşturucu kaçakçısının paralarını akladığı haberlerinin ardından Bakan Ivo Opstelten ile yardımcısı Fred Teeven'in istifa etmişti. İstifalar, hükümet ortağı Liberal Sağ Parti'yi (VVD) köşeye sıkıştırıyor.

Hükümetin büyük ortağı VVD'nin, 18 Mart'ta yapılacak eyalet parlamentosu seçimleri öncesi, istifalar nedeniyle sıkıntı yaşıyor.

Eyalet parlamentolarının, senato üyelerini seçecek olması, iktidarın geleceği açısından büyük önem taşıyor.

Adalet Bakanlığı'nın 2001 yılında Cees Helman adlı uyuşturucu kaçakçısının paralarını akladığı haberleri, bakan Ivo Opstelten ile yardımcısı Fred Teeven'in istifasına neden olmuştu.

Uyuşturucu kaçakçısı ile gizli anlaşma

Güvenlik ve Adalet Bakan Yardımcısı Teeven'in, 2001 yılında savcılık yaptığı dönemde uyuşturucu kaçakçısı Cees Helman ile gizli bir anlaşma yaptığı basına yansıdı.

Helman'a, Adalet Bakanlığı'na 750 bin gulden (340 bin euro) ödemesi karşılığında, Lüksemburg bankalarındaki parasından 4 milyon 750 bin gulden (2 milyon 133 bin euro) ödendi.

Anlaşma gereği, para transferinden vergi dairesi haberdar edilmedi.

Bu haber, Hollanda Parlamentosu'nda tartışmalara yol açtı. Meclise bilgi veren Güvenlik ve Adalet Bakanı Opstelten, Helman'a ödenen paranın 1 milyon 250 bin gulden (567 bin euro) olduğunu açıkladı.

Ancak, yapılan araştırma sonunda gerçek rakamın 4 milyon 750 bin gulden olduğu belirlendi.

Bu gelişme üzerine Opstelten parlamentoya yanlış bilgi verdiğini kabul ederek istifasını sundu.

Adalet Bakan Yardımcısı Teeven de Opstelten'in istifasının ardından görevini yerine getirmeyeceğini belirterek, istifa ettiğini açıkladı.

Uyuşturucu kaçakçısı Helman ile gizli anlaşmaya imza atan Teeven, yanlış bir şey yapmadığını savundu. Teeven, bu anlaşmanın suç kapsamında olmadığını söyledi.

'Sorular yanıtsız kaldı'

VVD'li iki ismin bakanlık görevinden istifası, tartışmaları daha da alevlendirdi.

Hollanda basını, istifalara rağmen hala bazı soruların yanıtsız kaldığını vurguluyor.

Volkskrant gazetesi, parlamentonun Adalet Bakanlığı'nın uyuşturucu parası aklamasıyla ilgili özel oturumu öncesi, siyasetin ve kamuoyunun gündemindeki soruları derledi.

Gazeteye göre, bakan yardımcısı Fred Teeven'in, neden Opstelten'i korumadığı en önemli sorulardan biri.

Basına göre , uyuşturucu kaçakçısı savcı sıfatıyla Cees Helman ile gizli anlaşma imzalayan Teeven'in, aklanan para miktarını bilmemesi imkansız.

Buna rağmen Opstelten'in meclise yanlış bilgi vermesine neden engel olmadığı merak ediliyor.

Basına göre, Opstelten ve Teeven'in aceleyle istifa kararı alması da şüphe uyandırıyor. Volkskrant gazetesi, "Saklamak zorunda oldukları başka şeyler mi var?" diyor.

Gazete, VVD'nin 18 Mart seçimleri öncesi uzun ve sürükleyici bir tartışmaya meydan vermek istemediğini belirtiyor. Alelacele alınan istifa kararında bunun da etkili olabileceğini vurguluyor.

Basına göre, istifaların bir başka sonucu da, muhalefetin aklanan uyuşturucu parası konusundaki detayları artık öğrenemeyecek olması.

"Devlet sırrı" savunması

Her iki isim de çok kısa birer açıklama yaptı. Basında bu, "Bakanlar, bunu yaparak gerçekten saklanması gereken bir sır olduğu izlenimini yarattılar" diye yorumlanıyor.

VVD lideri Halbe Zijlstra da, uyuşturucu kaçakçısı Helman ile VVD'li bakan yardımcısı Teeeven'in yaptığı anlaşmanın olumsuz bir tarafı yok.

Parlamento özel oturumunda eleştirileri yanıtlayan Zijlstra, muhalefetin uyuşturucu parası aklanması konusunun kapsamlı biçimde araştırılması önerisine karşı çıktı. Zijlstra, bunun bir "devlet sırrı" olduğunu savundu.

Zijlstra, devlet sırlarını saklamakla görevli olan bakan yardımcısı Teeven'in görevine devam etmesi gerektiğini de söyledi.

'Suçlular ödüllendirildi'

Muhalefet, bu açıklamalara tepki gösterdi. Demokratlar 66 (D66) lideri Alexander Pechtold, yaşanan gelişmeleri ve parlamentodan bilgi saklanmasını, "demokrasiye yakışmayan bir durum" olarak değerlendirdi.

Aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) lideri Geert Wilders ise, suçluların ödüllendirildiğini savundu. Wilders, hükümeti istifaya çağırdı.

Sosyalist Parti (SP) lideri Emil Roemer da, devletin uyuşturucu kaçakçısıyla anlaşarak, onun paralarını akladığını belirterek, "Suçla mücadele anlayışınız bu mu?" diye sordu.

VVD'li Başbakan Mark Rutte ise, "istifalar kaçınılmazdı. Söz konusu olan belgelerin kayıtlı olduğu ortaya çıktı. Bu daha önde de bulunabilirdi" dedi.

Rutte, bakan Opstelten'in onuru ve vicdani sorumluluğu gereği istifa kararını aldığını söyledi.

Muhalefet. Yaşanan gelilmelerde Başbakan Rutte'nin rolünü de sorguluyor. Haftaya gerçekleştirilecek seçimler öncesi eleştiriler Rutte'nin partisi VVD ile hükümeti hedef alıyor.

Hollandalı seçmen, 18 Mart'ta, 12 eyalet parlamentosunun yeni üyelerini belirlemek için sandık başına gidecek.

Hükümetin geleceği açsından önemli

Senato üyeleri, eyalet parlamentoları tarafından bekirlendiği için, bu seçim hükümetin geleceği açısından önem taşıyor.

Meclisin çıkardığı yasaların yürülüğe girebilmesi için senato onayı gerekiyor, bu nedenle de hükümetin senatoda çoğunluğa sahip olması şart.

Ancak yapılan kamuoyu yoklamalarına göre hükümet ortakları VVD ile İşçi Partisi'nin (PvdA) senato çoğunluğunu sağlaması zor görünüyor.

RTL televizyonu tarafından yaptırılan ankete göre, iki partinin toplam senatör sayısı 15'i geçmiyor.

Kamuoyu yoklamasına göre SP yüzde 20 oyla senatoda 15 sandalye kazanıyor. Aşırı sağcı PVV yüzde 18 oyla 14, D66 da yüzde 14,4 oyla 11 üyelik elde ediyor.

Ankete göre VVD'nin oy oranı yüzde 12, ortağı PvdA'nın oyu ise yüzde 7,5.

Hollanda basını, uyuşturucu parası aklanması haberleri ve istifaların, hükümet partilerini 18 Mart seçimleri açısından olumsuz etkileyeceğini belirtiyor. Hükümetin, senatoda azınlıkta kalması durumunda erken genel seçimin gündeme geleceği yorumları yapılıyor.