Hıdırellezde neden ateşten atlanır bugün neler yapılır?

Bugün Hızır ile İlyas Peygamberin buluştuğuna inanılan Hıdırellez günü. 5 Mayıs 2016 akşamı başlayan Hıdırellez bugün ikindi vakti bitmiş oluyor. Peki Hıdırellezde neler yapılır ateşten atlamak ne anlama gelir?

Hızır ve İlyas'ın bir araya geldikleri gün olan Hıdırellezde her türlü dileğin onlar tarafından yerine getirileceğine inanılıyor. Bu nedenle çeşitli dilekler için çeşitli ritüeller gerçekleştiriliyor. Hıdırellez gecesinde gül ağacında dilek dilemenin dışında hıdırellez günü de ateş üzerinden atlama ritüeli vardır.

Ateşten atlamak Hıdırellezin olmazsa olmazıdır. Peki ama manası nedir neden Hıdırellezde ateşten atlanır?

Hıdırellez günü yapılması gerekenlerin başında ateşten atlamak gelir. Hıdırellezin en yaygın ritüelü budur ve ateşten atlamanın nazardan ve hastalıktan koruduğuna inanılır. Bu ritüel adeta Hıdırellez'le özdeşleşmiştir. 

HIDIRELLEZ GÜNÜNDE NELER YAPILIR?

Hıdırellez günü, doğa ve insan sevgisi çok önemlidir. Hıdırellez gününe ev kapıların erken açıklaması ile başlanır. Ardından ilk iş olarak Hıdırellez akşamında gül ağacına bağlanan dilekler alınır.  Akşamında konulan para alınıp cüzdana yerleştirilir, yazılan dilek kağıtları da alıp suya atılır. Suya atılmasının sebebi kağıt ne kadar hızlı yok olursa dileğin o kadar hızlı gerçekleşeceğine inanılmasıdır.

Hıdırellez günü sabahında erkenden kalkılıp kapıların açılması da bir adettir. Bu sayede hane halkı Hızırın dağıttığı bereket ve bolluktan nasiplendiği gibi evdeki bekarlara da güzel kısmetler çıkar.

Hıdırellez günü, bazıları sabah gün doğarken kırlara, bağlara, bahçelere çıkıp buralarda Hızır’ın ayak izlerine basarak bolluğa ulaşmayı düşler.

Hıdırellez günü Anadolu'da daha çok doğayla kucaklaşmayı ifade eder. Haliyle de 6 Mayıs hıdırellez gününde piknik düzenlenir. Renk renk boyanmış yumurtalar ve Hıdrellez Poğaçası bugünün baş yemeğidir.

HIDIRELLEZDE NİŞANLI ÇİFTLER NELER YAPAR?

Hıdrellezin Anadolu'da süren geleneklerinden biri de nişanlı çiftlerle ilgilidir. 5 Mayıs günü (Nişanlılar arasında) oğlan evi, kız evine Hıdırellez Kurbanı, olarak süslenmiş bir koç gönderir. Bu kurban ertesi gün kesilerek birlikte yenir. Yemeğe çağırılanlar, çarşaf, havlu yemeni ve gönüllerinden kopan armağanlar getirirler. Getirilen armağanlar ipler üzerinde sergilenir.

HIDIRELLEZDE NELER YAPILMAZ?

Hıdırellezde neler yapılır sorusunun yanında bir neler yapılmaz kısmı vardır. Eskiden beri süre gelen batıl diyebileceğimiz bir takım 'yapılmaması' gerekenler vardır. Bunlar şöyle;

*5 Mayıs akşamı evlenme çağına gelmiş kızlara bulaşık yıkattırılmaz.

*Hıdırellez günü, hiçbir yeşil dalından koparılmaz.

*Hıdırıllez günü çamaşır yıkanmaz, ev temizlenmez ve iş yapılmaz. O günün bayram gibi olması ve çalışılmaması gerekir.

HIDIRELLEZ NE DEMEKTİR MANASI

"Hızır" ve "İlyas" kelimelerinin halk arasındaki telaffuzundan aldığı bilinen Hıdırellez , Türk dünyasının mevsimlik bayramı olarak "kış mevsiminin bitip, sıcak yaz günlerinin başladığını" müjdeliyor. Doğanın canlanmasının habercisi olarak görülen bu günde, Hızır ve İlyas'ın her türlü dileği yerine getireceği inanışı yaygın olarak kabul görüyor.

HIDIRELLEZ NASIL KUTLANIR?

Onların su kaynaklarında, kırlarda buluştuğunun düşünülmesi nedeniyle kutlamalar genellikle yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılıyor. Bu gibi yerlere bu nedenle "Hıdırlık" da deniliyor. Hızır ve İlyas'ın kavuştuklarında Allah yolunda olmanın ve birlikteliklerinin verdiği sevinçle kuvvet bulduğuna inanılıyor.

HIZIR KİMDİR?

Hızır'ın kim olduğuna dair çeşitli görüşler var. Tasavvuf çevreleri Hızır'ı bir veli olarak kabul ettiği gibi, onun peygamber olduğunu düşünenler de bulunuyor. Onun ak saçlı, nur yüzlü, sakallı yaşlı bir adam veya dilenci, fakir kılığında göründüğüne inanılıyor. O zor durumdaki insanlara yardım etmesi, iyileri mükafatlandırıp, kötüleri cezalandırması, berekete ve bolluğa kavuşturması gibi özelliklerle biliniyor. Hızır'ın, "hayat suyu" içtiği için sonsuza kadar yaşayacağı da inanışlar arasında yer alıyor.

İlyas'ın peygamber olduğu konusunda ise genel kabul bulunuyor. Halk arasında kabul edilen inanışa göre, Hızır karaların ve havanın, İlyas ise suların hakimidir ve bu ikisi birleştiğinde, doğada var olan her şeye güç yetecek konuma gelinmektedir.

HIZIR BİR HÜKÜMDARIN OĞLUYDU

Bazı kaynaklarda Hızır kimdir sorusunun yanıtı şu şekilde yer alıyor;
Hazret–i Musa aleyhisselam zamanında hükümdarın birinin temiz niyetli bir oğlu kendini dine verir, dinî hayat yaşayıp dinî hizmetlerle hayatını değerlendirmek ister. Babasının hükümdarlığı, makamı, mevkii onu tatmin etmez. Hükümdar oğlunun kendini dinî hizmetlere adaması, çevrenin irşadına yönelmesi Rabb'imizin de hoşuna gider. Ona kerametler ihsan eder. Bu sebeple bu genç irşat için gezerken uğradığı çorak araziler yeşillenmeye başlar. Kupkuru çöllerin yemyeşil hale gelişi, oradan hükümdarın oğlunun geçtiğini göstermiş olur.

Arapça'da yeşilin bir adı da (hazr) olduğundan, çorak yerlerin yeşillendiğini gören halk buradan Hızır geçmiştir diyerek Hızır ismini meşhurlaştırmaya başlarlar. Bir ara bu genç, zamanın peygamberi İlyas aleyhisselamla da buluşur. Böylece İlyas aleyhisselamla buluştuğu güne halk Hızır–İlyas buluşma günü olarak isim verirler. Sonraları bu isim yuvarlanarak Hıdırellez şekline dönüşür.