Hastalıktan arınmış asma üretildi!

Türkiye'de bu alanda ilk çalışmanın yapıldığı Pamukkale Üniversitesi Bitki Genetiği ve Tarımsal Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde (PAÜ-BİYOM) 25 üzüm çeşidi, yeni doku kültürü metodu uygulanarak mantar ve bakteriyel hastalıkların yanı sıra virüslerden de arındırıldı.

PAÜ-BİYOM Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Ali Ramazan Alan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "bitki türlerinin hastalıklardan arındırılması" çalışmasını yaptıklarını ve başarılı olduklarını söyledi.

Türkiye'nin dünyanın en büyük üzüm üreticileri arasında olduğunu belirten Alan, Türkiye'deki bine yakın üzüm çeşidinin sadece bir kısmının ticari üretiminin yapıldığını kaydetti.

Üzüm çeşitlerinin, açık alanda muhafaza edildiği için birçok hastalık ve zararlı etmene maruz kalabildiğine işaret eden Alan, "Bunların hastalıktan arındırmak için yeni doku kültür yöntemleri geliştirilmelidir. Biz de bunu Türkiye'de uygulayan ilk laboratuvarlardan biriyiz" dedi.

Alan, uyguladıkları çalışmayı söyle anlattı:

"Kışın asmalar, yapraklarını döktüğü zaman çubuklarını kesip seramıza getiriyoruz, serada köklendiriyoruz. Köklenmiş olan bitkiler saksılara aktarılıyor ve daha sonra gelişmekte olan bitkilerin sürgün uçları kesilip, yüzey sterilizasyonu yapıldıktan sonra, doku kültürüne konuyor. Bu uygulamayla bitkilerimiz mantar ve bakteriyel hastalıklardan arındırılmış oluyor. Fakat bu bitkiler halen viral hastalık etmenleri ile enfekte durumda olabiliyorlar.

Bitkileri virüslerden arındırmak için kriyoprezervasyon tekniğini de içeren bir protokol uyguluyoruz. Bu teknikte bitki sürgün uçları çok hızlı büyüdüğü için buradaki hücreler henüz virüs ile bulaşık değillerdir. Biz bu tekniği uygularken steril büyütme ortamında gelişen bitkilerin büyüme noktalarını mikroskop altında keserek önce sıvı azot içerisinde hızlı bir şekilde donduruyoruz ve bu dokular daha sonra sıvı azottan çıkartılıp tekrar özel bir besi ortamına konarak canlı kalan birkaç hücreden yeni bitkilerin gelişmesini sağlıyoruz. Bu yöntemde virüse bulaşmış olan hücreler yok edildiği için ürettiğimiz bitkiler virüsten arındırılmış hale gelebiliyorlar. Bu sağlıklı bitkiler daha sonra seralarda ve gölge evlerinde korunup, üreticilerimize ve fidan üretimi yapan firmalara verilebilir."

BAĞLAR 50 60 YIL KADAR EKONOMİK ÖMRE SAHİP OLABİLİR

Alan, 25 çeşit üzümde hastalıktan arındırma tekniğini geliştirerek, viral hastalıklardan temizlediklerini belirterek, şöyle devam etti:

"Asma genetik materyallerini koruyan ve çoğaltan kurumların talepte bulunması durumunda Türkiye'nin üzüm genetik materyallerini birkaç yıl içerisinde hastalık etmenlerinden arındırmış hale getirebiliriz. Bunun gerçekleştirilmesi ile tarımsal ilaç kullanımının azalması, birim alandan daha fazla ürün ve sağlıklı meyve alınması gibi önemli kazanımlar sağlanabilir. Bu uygulama ile asma genetik kaynaklarının uzun süre sağlıklı olarak muhafaza edilmesini sağlamak mümkündür. Çünkü hastalanmış bitkiler zaten uzun ömürlü olmazlar. Biz bu sistemle aynı zamanda asma genetik kaynaklarımızı gençleştiriyoruz. Modern tarım uygulamaları sayesinde bağlar, 50-60 yıl kadar ekonomik ömre sahip olabilecekken ülkemizde bu süre ne yazık ki 20-25 yıl civarındadır."

Alan, çalışmanın Türkiye'ye çok önemli bir katkı sağlayacağını ifade etti.

BİRÇOK MEYVE VE SEBZE TÜRÜNDE DE UYGULANIR HALE GELECEK

Türkiye'nin üzüm üretiminin, birim alandan elde edilen verim açısından diğer ülkelere oranla düşük olduğuna dikkati çeken Alan, "Bağ tesisinde kullanılan bitkilerimiz hasta olduğu için bunların hastalıktan arındırılmış hale getirilmesi lazım. Bu hem tarımsal ilaç tüketimimizi azaltacak hem de bu bitkileri başlangıçtan itibaren hasta olmadıkları için kültürel önlemlerle koruyabiliriz. Bu sayede de halkımız daha sağlıklı ürünler tüketebilir. O açıdan bu teknolojinin Türkiye'de uygulanmasının daha yaygın hale getirilmesi çok önemli. Bunu sadece üzümde değil birçok meyve ve sebze türünde de uygulanır hale gelecek" diye konuştu.

Ali Ramazan Alan, uyguladıkları teknolojinin, uluslararası düzenlenen büyük bir kongrede tanıttıklarını, projenin beğeni kazanmasının yanı sıra prestijli bir bilim dergisinde yayımlandığını kaydetti.