Yumurta, dünyanın en sağlıklı gıdalarından biridir. Ancak her yumurta aynı kalitede değildir. Yumurtaları üreten tavuklar farklı koşullarda yetiştirilir. Yumurta satın alırken o yumurtanın hangi koşullarda yetişen tavuklardan geldiğini birkaç ay öncesine kadar bilemezdik. Yumurta paketlerinin üzerinde yazan “Serbest Gezen Tavuk Yumurtası”, “Organik Yumurta” gibi ibareler gerçeği yansıtmayabilirdi. Ancak şimdi satın aldığımız her bir yumurtanın üzerinde, o yumurtanın hangi şartlarda üretildiğini gösteren kod numaraları bulunmak zorunda. Eskiden yumurtaların üzerinde bulunan kodlarda sadece TR diye başlayan ve ardından yumurtanın üretildiği şehrin plaka kodu ve kümes işletme numarası vardı. Şimdi ise Avrupa Birliği’ne uyum yasaları gereğince Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, yeni Türk Gıda Kodeksi Yumurta Tebliği’nin 24 Kasım 2017’de Resmi Gazete’de yayınlanmasının ardından, yumurtaların üzerindeki kodlara yeni bir düzenleme geldi. 16 Nisan 2018’e kadar devam edecek olan yeni tebliğe uyum süresince, yumurta işletmecileri artık yumurtaların üzerindeki kodların başına, yumurtaların hangi üretim metodu ile üretildikleri ibaresini de eklemek zorundalar. Yumurtaların Üzerindeki Kodlar Ne Anlama Geliyor? Yumurta üretiminde 4 farklı metod bulunuyor. Yeni tebliğe göre yumurtaların üzerindeki kodların en başına organik yumurta yetiştiriciliği için 0, serbest dolaşan tavuk yumurtaları için 1, kümeste ama kafessiz ortamda, serbest dolaşan tavuk yumurtası için 2 ve kafeste büyüyen tavukların yumurtası için 3 numaralı kodlar basılacak. Kodu 0 ile başlayan yumurtalar “Organik Yumurta” anlamına gelir. Organik tavuk yetiştiriciliği yapan bir ortamda, hormonsuz organik yemler ile büyüyen ve hiçbir şekilde ilaç ya da hormon verilmemiş tavuklardan üretilen yumurtalardır. En sağlıklı yumurta, kodu 0 ile başlayan yumurtadır. Kodu 1 ile başlayan yumurtalar “Free Range” yani “Serbest Dolaşan Tavuk Yumurtası” anlamına gelir. Tavukların rahatça gezdiği bir alanda üretim yapılır. Kümeste, kapalı bir ortamda olmayan tavukların her birinin rahatça dolaşması için 3-4 metrekarelik bir alan bulunur. Serbest şekilde yemlenirler ama yemlerinin GDO’suz ve hormonsuz olma zorunluluğu yoktur. Kodu 2 ile başlayan yumurtalar “Cage Free” yani kümeste ama kafessiz ortamda yaşayan tavukların yumurtası anlamına gelir. Bu tavuklar kümeste yetiştirilseler de kafeste olmadıkları için, kümes tavuklarından biraz daha özgür ama serbest dolaşan tavuklardan daha kısıtlıdırlar. Her metrekareye en az 5-6 tavuk düşmektedir. Bu yüzden tavukların birbirlerine zarar vermemeleri için gagaları kesilebilmektedir. Yemlerinin GDO’suz ve hormonsuz olma zorunluluğu yoktur. “Free Range” ve “Cage Free” kavramları birbirine çok benzese de, aslında farklı yöntemlerdir. İkisi de serbest gezen tavuklar olarak algılanabilir ama tavukların yaşam koşulları çok farklıdır. Kodu 3 ile başlayan yumurtalar kafeste, kapalı alanda büyüyen tavukların yumurtası anlamına gelir. Piyasadaki en ucuz yumurtalardır. Bu tavuklar yürüyemez ve dolaşamaz. Yemleri de GDO’lu ve hormonlu olabilir. Köy Yumurtası Sağlıklı Mı? 16 Nisan 2018’den sonra üzerinde bu kod bulunmayan yumurtaların satışı yasak olacak ve yetiştirme metodunu belirten kodlar ambalajların üzerinde açıklaması ile birlikte yer alması zorunlu olacak. Bu durum yeni tebliğde de açıkça belirtilmiştir: “Yetiştirme metodu kodu, işletme ve kümes numarası yazılmamış A sınıfı yumurta toptan veya perakende olarak satışa arz edilemez.” Bazı yumurtaların üzerindeki kodların silik ya da bozuk yazılmış olması, herhangi bir yasaya aykırılık teşkil etmemektedir; yeni tebliğ gereğince yumurtaların üzerindeki kodların basımında %20 oranında hata payına izin verilmektedir. Siz de sağlık açısından pazardan ya da “köy yumurtası” olarak satılan üzerinde kodu olmayan yumurtaları satın almamaya özen göstermelisiniz. Organik diye satılan ama üzerinde 0 ile başlayan takip kodu olmayan yumurtaları da gerekli mercilere şikayet etmelisiniz. 0’dan sonra başka rakamların gelmesi de o yumurtanın aslında organik olmadığı anlamına gelebilir. Yumurtaların üzerindeki kodlarda yetiştirme metodu kodundan sonra TR kodu ve ardından il plaka kodu, işletme numarası ve kümes numarası gelmelidir.