Hangi padişahın kabri nerede?

Anadolu'da birçok köyün girişinde mezarlıklar var. Köye gideni önce mezarlık karşılar, yani ibret, yani öte dünya bağlantısı... Osmanlı'nın başkentlerinde de hayat ile ölüm her zaman iç içe, yan yana. Özellikle selatin camilerin hazireleri aynı zamanda 'ebedî istirahatgâh'. Çünkü ölüm onlar için hiçbir zaman korkulası bir şey değil.

Hayatın ucuna eklenmiş bir öte dünya kapısı. Veli zâtlar, padişahlar, sultanlar, şehzâdeler her daim ibadetlerle yaşayan, kubbelerinde maneviyat çınlayan ulu yapıların hemen kıyısında gömülü. İbadet neşvesiyle dolan Müslüman bir Fatiha da ona göndersin diye, ellerini duaya açtığında hatırlasın diye belki de.

İstanbul fethedilinceye kadar padişahlar padişahlar hep Bursa'ya gömülmüş. Fetih'ten sonra ise İstanbul'a yaptırılan ulu mabetlerin misafiri olmuşlar.

Osmanlı padişahlarının türbelerini, onların nerede olduklarını, nasıl, ne zaman yapıldıklarını merak ediyorsanız, Kubbealtı yayınlarından çıkan Padişah Türbeleri isimli kitaba mutlaka bakmalısınız. Ertuğrul Gazi'den son padişah Vahideddin'e kadar kimin kabri nerede, bunu anlatıyor kitap. Sadece anlatmakla kalmıyor, aslında kitap sayfaları arasında bir nevi türbe gezisi sunuyor bize. kitabı resimli büyük boy bir kitap. Türbeleri sağlığında, mimar ve suluboya sanatçısı Bülent Çetinor resimlemiş. Fotoğraftan farklı bir etkiye sahip suluboya resimler, gerçekliği sanatın penceresinden veriyor.

Kentin dokularını resimlediği suluboya çalışmaları ile tanınan ve geçen yıl vefat eden Bülent Çetinor'un anısına basılan kitabın metinlerini de İ. Alaaddin Yüksel yazmış. Yüksel, metinleri bir tarih kitabı metni yazıyor gibi değil de izlenim tarzında kaleme aldığını söylüyor, kitabın önsözünde. Yazdığı metinleri de şöyle vasıflandırıyor: "Osmanlı mülkünün sultanlarının yattıkları mekânlarında şöylece yapılan bir gezinti sırasında bazen akla gelen, bazen de gönle doğan ve hatta zaman zaman hayal edilen ve halkın hafızasında yer etmiş bazı menkıbe ve vak'aların hatırlanmasıdır veya Osmanlı padişahlarının türbelerinin kuru kuruya sadece yapılarını tasvir edip anlatmak yerine, onları, yapıldıkları tarihi ve zaman içinde tekrar hatırlama ve yaşama tecrübesidir, denebilir."

Tarihçi İlber Ortaylı'nın takdimiyle sunulan Padişah Türbeleri, güzel basılmış şık bir gezinti kitabı. Üç kıtaya hükmeden bir devletin sultanlarının, nasıl yaşadıklarının en önemli nişanesi olan kabirlerini merak ediyorsanız 'Padişah Türbeleri' sizi bekliyor.

Hangi padişahın kabri nerede?

Osmanlı Devleti'nin kurucusu Ertuğrul Gazi'nin türbesi Söğüt'te bulunuyor. Bilecik'ten Söğüt'e uzanan dolambaçlı yolların sonu Ertuğrul Gazi türbesine çıkıyor.

Osman Gazi, vefatından sonra, vasiyeti üzerine, Bursa'da Hisariçi'nde Gümüşlü Künbed denilen eski Bizans manastırına defnedilir. Gümüşlü Künbed'in yerindeki türbe 1863'te Sultan Abdülaziz zamanında yapılmış. Orhan Gazi'nin türbesi de babasının hemen yanı başında, Hisariçi'nde, Tophane denilen mevkide.

I. Murat Hüdavendigar'ın iki türbesi var. Biri Bursa'da diğeri Kosova'da. Bursa'daki türbe, Çekirge yolundaki Murat Hüdavendigar Camii'nin hemen yanında. Kosova'daki türbe her daim Kosovalıların ziyaret ettiği, 1850 yılında Sultan Mecid tarafından tamir edilen bir manevî makam.

Yıldırım Beyazıd Han'ın türbesi Bursa Yıldırım'da, Çelebi Sultan Mehmed Han'ın türbesi Bursa Yeşil'de, Sultan II. Murad Han'ın türbesi Bursa Muradiye'de bulunuyor.

Fatih ve ondan sonraki padişahların türbeleri ise İstanbul'da. Fatih Sultan Mehmet ve Sultan II. Bayezid Han'ın türbeleri kendi adlarıyla anılan iki büyük caminin hemen yanında. Yavuz Sultan Selim Han'ın mütevazı türbesi, İstanbul'da Yavuz Selim denilen mevkide yine kendi adıyla anılan caminin kıblesinde. Burada aynı zamanda Sultan Abdülmecid Han türbesi de bulunuyor.

Kanunî Sultan Süleyman Süleymaniye Camii'nde yatıyor, türbesi de orada.

Sultan II. Selim, Sultan III. Murad ve Sultan III. Mehmet Han, Sultan I. Mustafa Han, Sultan İbrahim Han'ın türbeleri Ayasofya'nın avlusunda.

Sultan I. Ahmet Han, Sultan II. Osman Han, Sultan IV. Murat Han, Sultan IV. Mehmed Han, Sultan II. Mustafa Han, Sultan III. Ahmed Han, Sultan I. Mahmud Han, Sultan III. Osman Han'ın türbeleri Sultanahmet Camii avlusunda.

Sultan V. Murad Han, Sultan I. Abdülhamid Han, Sultan IV. Mustafa Han'ın türbesi Eminönü'nde.

Sultan II. Mahmud Han, Sultan Abdülaziz Han, Sultan II. Abdülhamit Han türbeleri Divanyolu dediğimiz Beyazıd'dan Sultanahmet'e uzanan yol üzerinde.

Sultan III. Mustafa Han ve Sultan III. Selim Han'ın türbeleri Laleli Camii avlusunda.

İstanbul'a defnedilen son padişah Sultan V. Mehmet Reşat Han'ın türbesi Eyüp'te. Son padişah Sultan VI. Mehmed Vahideddin Han ise Şam'da Süleymaniye Külliyesi'nin haziresine defnedilmiş. (Musa Güner)