Hangi hayvanlar kurbanlık olmaz? Dini ölçülere kurbanlık seçimi nasıl olur?

Kurban bayramı için geri sayım başladı. Kurban bayramı 1. günü 31 Temmuz cuma günü idrak edilecek. Peki kurban bayramı için alınan kurbanlık büyükbaş, küçükbaş, dana ve koyunları nasıl seçmeliyiz? 

Peki dini ölçülere uygun kurbanlık nasıl seçilir, hangi kurbanlıklar kesilmez ve uygun kurbanlığı nasıl seçeriz işte merak edilenler...

DİNİ ÖLÇÜLERE KURBANLIK SEÇİMİ: Dini ölçülere uygun olması açısından kurban alımında dikkat etmeniz gereken noktalar var. Kurbanlığın, sağlıklı, besili olması, gebe olmaması, herhangi bir özrünün olmaması gerekiyor. Dini açıdan hayvanın kurbana uygun olma durumu büyükbaş hayvanın ağzını açtığınızda ergenleşen hayvanın ön iki süt dişinin dökülmesi, en az 2 tane kalıcı dişinin olması durumudur. Kalıcı dişlerin rengi, büyüklüğü, diş etine sağlamca bağlanması ile kolayca yan taraflarında bulunan süt dişlerinden ayrılırlar.

KURBANIN SAĞLIKLI OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR: Sağlık açısından baktığımızda, hayvanın dört ayağını yere basar şekilde, ayakta olarak görmemiz gerekmektedir. Kurbanlıkların kulaklarının küpeli olması, büyükbaş hayvanların pasaportlarının bulunması, küçükbaş hayvanların nakil belgelerinin olması gerekiyor. Kurbanlık olarak seçilecek sığır ve mandalar 2 yaşını, koyun ve keçiler ise 1 yaşını doldurmuş olmalı. 

HAYVANIN BURNUNA BAKIN: Kurbanlık hayvanın etrafında 1-2 tur dönerek tırnaktan sırt bölgesine kadar bir gözlemleyin. Birkaç metre yürütülerek topallık olup olmadığına, solumasının normal olup olmadığına bakın. Gözlemler önemlidir. Hayvanın burnunun üst kısmının kuru ya da çatlak olmaması gerekir. Nemli ve parlak olmalıdır. Çatlak ve kuru meme hayvanın hastalık geçirdiğini, ateşinin yüksek olduğunu gösterir ki burun hayvanın sağlıklı olup olmadığı konusunda önemli bir göstergedir. Doğal deliklere dikkatli bakılmalıdır. Karakteristik burun akıntısı, ya da ishal belirtisi görülmemelidir.

KURBANLIK ÜÇGEN ŞEKLİNDEYSE DİKKAT: Kurbanlığın gözleri canlı olmalıdır, mat olmamalıdır. Tüyler düz ve parlak olmalıdır. Enfeksiyon geçirmiş hayvanda tüyler birbirine karışır, bakıldığında bir albenisi olmaz. İyi bir büyükbaş kurbanlık hayvan arkadan dik bir şekilde bakıldığında dolgun, bir küp şeklinde gözükür. Üçgen şeklinde gözüken hayvanlar genelde zayıf hayvanlardır.

KOYUN VE KEÇİ NASIL SEÇİLİR: Koyun keçi gibi küçükbaş hayvanlarda bel bölgesi elle sıkıldığında, kemik hissedilmesi genelde zayıf olduğunu gösterir. Yine göz, burnun üst tarafı, doğal delikler kontrol edilmelidir. Hayvanın yaşı ve küpesi kolaylıkla sorgulanabiliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından akıllı telefonlar ve cihazlar için tasarladığı ücretsiz küpe sorgulama uygulaması ile hayvanın doğum tarihi, ırkı, uygulanan aşılarına kolaylıkla ulaşılabilirsiniz. 

KURBAN KESİMİ NASIL OLMALI: Kurbanı kesmeden önce strese sokmayın. Kesim için bahçe ya da yol kenarı yerine kurbanlık kesim yerlerini tercih edin. Kesim ve parçalama işlemlerinde kullanılan alet ve malzemeler paslanmaz çelikten olmalı ve sık sık dezenfekte edilmelidir. Her aşamada temiz ve içilebilir nitelikte su kullanılmalıdır.

KURBAN ETİNİ HEMEN YEMEYİN: Kesilen eti dinlendirmeden tüketmeyin. Yeni kesilen et ‘ölüm katılığı” nedeniyle pişirmede ve sindirimde güçlüğe yol açar. Kesildikten sonra önce güneş görmeyen serin bir ortamda (7-15 derecede) 3-4 saatlik bir sürede etleri bekletin. Daha sonra yüksek kaliteli et elde etmek ve etin ölüm sonrasındaki olgunlaşma için 4 derece civarında olan bir alanda tercihen buzdolabında tutulmalıdır. Olgunlaşma süresi için 24 saat yeterlidir. Bu sürede hem yumuşaklık hem de lezzet geliştirilmektedir. Bu yüzden etin pişirilmeden önce en az 12-24 saat dinlendirilmesinde yarar vardır.

AMAN İSHALE DİKKAT: Taze et, daha sert olması nedeniyle hazımsızlık, şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunlarına neden olabilmektedir. Bu rahatsızlıklar, uyku problemlerine de yol açabileceği için taze etten vazgeçemeyenlerin, eti iyi pişirerek ve mümkünse az miktarda tüketmesi gerekmektedir. Sağlıklı pişirme yöntemlerini kullanın. Et pişirirken kendi yağında pişirme, haşlama, ızgara, mümkün olabildiğince kısa süreli düşük sıcaklıkta fırında pişirme ile buharda pişirme yöntemleri tercih edilmelidir. Kızartma işlemi uygulanmamalıdır.

IZGARA YAPARKEN NELERE DİKKAT ETMELİ: Et ızgarada, mangalda pişirilirken et ile ateş arasında en az en az 15-20 cm uzaklık olacak şekilde pişirilmelidir. Et ve ızgara arasındaki mesafenin yakınlığı ve harlı alev, ateşin etin iç kısmına ulaşmasını önleyerek dışının yanmasına neden olur. Etler hızlı pişirildiğinde etin dış yüzeyi sertleşeceğinden, iç tarafı pişmeyebilir. Kanser yapıcı maddelerin oluşumunu azaltmak için etler çok yüksek sıcaklıkta, uzun sürede pişirilmemelidir. Aksi takdirde protein ve B grubu vitaminlerin kaybına ve kanserojenik bileşiklerin (nitrozaminler) oluşmasına neden olur.

KURBANLIK KAVURMASI NASIL YAPILIR: Kurban kavurması yapılacaksa etin mümkünse en az yağlı kısımları tercih edilmelidir. Bir çok kişi kurban etinin içine tereyağı ya da kuyruk ve iç yağı ekler. Ancak doktorlar kalp-damar sağlığını tehdit ettiği için et yemeklerinin pişirilmesinde bu yağların kullanılmamasını öneriyor. Kurban kavurması kendi yağında kısık ateşte, uzun sürede pişirilmelidir.