Hakim ve Savcılar kanunu değişiyor

Adalet Bakanlığı'nca, Hakim ve Savcılar Kanunu'nun bazı maddelerinde değişiklik öngören taslak hazırlandı. AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, taslak görüş almak üzere ilgililere gönderildi. Taslağa göre, hakim ve cumhuriyet savcılarının adaylık süresi yine 2 yıl olacak. Ancak, meslek öncesi eğitimini tamamlamadan görevden ayrılanlar ile meslek öncesi eğitimlerini tamamlayıp, mesleğe kabul edildikten sonra meslek öncesi eğitim süresi kadar çalışmadan görevden ayrılanlar, meslek öncesi eğitimleri sırasında kendilerine ödenen aylık, ödenek ve diğer tazminatların iki katını tazminat olarak ödeyecekler. Adli yargı adayları, meslek öncesi eğitimlerinin son eğitim dönemine alınmadan önce, imkanlar ölçüsünde kendi istekleri göz önünde bulundurulmak ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) da görüşü alınmak suretiyle, Adalet Bakanlığı'nca hakimliğe veya cumhuriyet savcılığına atanacak şekilde ayrılacaklar. Adaylar eğitim dönemi sonunda yazılı sınava tabi tutulacak. Sınavda başarılı olan ve mani hali olmayan, erkekler için askerliğini yaptığını veya askerlikle ilişiği olmadığını belgeleyen adayların mesleğe kabullerine HSYK karar verecek. 6 YILLIK SÜRE 3 YILA İNDİRİLECEK Hakimlik ve savcılık mesleği; üçüncü sınıf, ikinci sınıf, birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıf olmak üzere dört sınıfa ayrılacak. Birinci sınıfa ayrıldığı tarihten itibaren 3 yıl süre ile başarılı görev yapan ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini yitirmeyen hakim ve savcılar birinci sınıf olacaklar. Yürürlükteki kanun, bu süreyi 6 yıl olarak belirliyor. Hakimlik ve savcılık mesleğinde bulunanların bulundukları derecenin kademelerinde ilerleyebilmeleri için kademe ilerlemesine engel kesinleşmiş mahkeme hükmü veya disiplin cezasının bulunmaması gerekecek. Yargıtay ve Danıştay daireleri yaptıkları temyiz incelemeleri sırasında tek veya toplu olarak karar veren hakimlerin yanı sıra, yeni taslakla iddianameyi düzenleyen, hükmün verildiği duruşmaya katılan ve kanun yoluna başvuran hakkında da ''çok iyi, iyi, orta ve zayıf'' olmak üzere not verecekler. Not verilirken, ''hazırlık soruşturmasının niteliği, iddianamenin dosya içeriğine uygunluğu'' da gözetilecek. HSYK'ca yükselmeye layık olmadıklarına karar verilenler, 2 yıl sonra tekrar yükselme incelemesine tabi tutulacaklar. HSYK, bir derecede iki veya bir sınıfta üç defa yükselmeye layık görülmeyenlerin, meslekten çıkarılmalarına karar verecek. Yürürlükteki kanun, aynı durumda olan hakim ve savcılar için HSYK'ya meslekte kalmalarının uygun olup olmadığına karar verme yetkisi tanıyor. BİRİNCİ SINIFA AYRILMA Taslak, birinci sınıfa ayrılabilmek için hakimlik ve savcılık mesleğinde 12 yılını doldurma şartını 10 yıla indiriyor. Meslekleriyle ilgili yüksek lisans öğrenimi yapmış olanlarla Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü'nü başarıyla bitirenler için 9, meslekleriyle ilgili öğrenim dallarında doktora yapanlar için 8 yıllık meslek kıdemi, birinci sınıfa ayrılmada yeterli sayılacak. Diğer hizmetlerden mesleğe atananların birinci sınıfa ayrılabilmeleri için meslekte en az üç terfi dönemi fiilen çalışmaları gerekecek. Mesleğe yeniden atananların birinci sınıfa ayrılabilmeleri için ise mesleğe yeniden atandıktan sonra en az bir terfi dönemi fiilen çalışmış olmaları kaydıyla, meslekte toplam en az üç terfi dönemi fiilen çalışmaları zorunlu olacak. Birinci sınıfa ayrılma incelemesine tabi tutuldukları halde birinci sınıfa ayrılamayacaklarına karar verilenler, sonraki 3 incelemede de birinci sınıfa ayrılamadıkları takdirde bir daha incelemeye tabi tutulamayacaklar. Birinci sınıf olan hakim ve savcıların çalışmaları; müfettiş hal kağıtları, iş cetvelleri, not oranları ve haklarındaki diğer bilgi ve belgeler dikkate alınmak suretiyle 3 yılda bir HSYK'ca değerlendirilerek, başarılı olup olmadıkları tespit edilecek. Yürürlükteki kanuna göre Adalet müfettişliğine atamada hakimlik ve savcılık mesleğinde fiilen 5 yıl çalışma şartı da taslakla 8 yıla çıkarılıyor. DİSİPLİN CEZALARI Disiplin soruşturmasını gerektiren eylemlerin işlenmesinden itibaren 2 yıl geçmiş ise disiplin soruşturması açılamayacak. Disiplin cezasını gerektiren eylemin işlendiği tarihten itibaren 4 yıl geçmiş ise disiplin cezası verilemeyecek. Disiplin cezasını gerektiren eylem aynı zamanda bir suç teşkil eder ve ceza kovuşturması açılırsa, bu suç için kanunda öngörülen zamanaşımı uygulanacak. HSYK'ca kovuşturma sonucunun beklenmesine karar verilenler hakkında ise mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren 2 yıl geçerse ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrayacak. Meslekten çıkarma cezası verilenler, cezanın kesinleşmesine kadar görevden uzaklaştırılacak. Bir disiplin soruşturması gereği en çok 3 ay devam eden görevden uzaklaştırma, işin niteliğinin gerektirmesi halinde HSYK'ca iki ay daha uzatılabilecek. Hakim ve savcılara ait davaların kanun yolu incelemesi de öncelikli olarak yapılacak. İHBAR VE ŞİKAYETLER Hakim ve savcılar hakkındaki ihbar ve şikayetlerin işleme konulması için birlikte gerçekleşmesi gereken şartlar şöyle sıralandı: - Belli bir konuyu içermesi veya somut delile dayandırılması, - Başvuru sahibinin adı, soyadı, imzası ile iş veya yerleşim yeri adresinin bulunması, - Daha önceden şikayet konusu yapılıp sonuçlanan hususlarda aynı kişi tarafından verilmiş ise yeni delil içermesi, - Kanun yollarına başvuru sebebi olarak ileri sürülebilecek veya cumhuriyet savcılarının suçun vasıflandırılması ve delilleri takdir yetkisi ile hakimlerin yargı yetkisi ve takdir hakkı kapsamında kalan iddialara ilişkin olmaması, - Akıl hastalığı sebebiyle vesayet altına alınanlar ile henüz vesayet altına alınmamış olmakla birlikte bu hastalığa duçar oldukları sağlık kurulu raporu ile belirlenenlere ait olmaması. Başvuru sahibinin adı, soyadı, imzası ile iş veya yerleşim yeri adresi bulunmayan ihbar ve şikayetlerin somut deliller içermesi durumunda konu hakkında gerekli araştırma ve inceleme yapılacak. 270 sayılı Yüksek Hakimlik Tazminatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin yürürlükten kaldırılması öngörülürken, yüksek hakimlik tazminatına ilişkin kararname hükümleri taslağa taşınıyor.