Haber toplamaya hapis

Yeni TCK değişmezse, bir çetenin telefon kayıtlarını haber yapana üç yıl, yolsuzluk iddialarını yazana dört yıl, resmi politikalara aykırı yayın yapanlara da 10 yıla kadar hapis cezası verilmesi mümkün...

Yürürlüğü 1 Haziran'a ertelenen yeni Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) değişiklik öngören teklifte, kimi maddelerde basına ceza artırımı öngören maddelerden vazgeçilse de düşünce ve basın özgürlüğüne getirilen yasak ve cezalar neredeyse tümüyle korundu. Teklif değiştirilmediği takdirde yeni TCK ile düşünce açıklayanlarla habercileri ağır cezalar bekliyor. Yazılı basının yanı sıra görsel-işitsel ve elektronik kitle iletişim araçlarıyla (internet) yapılan yayınlar da TCK kapsamına alındı. (TCK madde 6)
Yarın alt komisyonda ele alınacak teklif değişmezse 1 Haziran'da yürürlüğe girecek TCK ile basını bekleyen cezalar şöyle:
İntihara özendirme sekiz yıl (madde 84): 'İntihara alenen teşvik edici' nitelikte bulunacak haberlere üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası. Bu maddenin açlık grevleri ile ilgili haberleri kapsaması muhtemel.
Hakarete 2.5 yıl (madde 125): Son değişiklikle 'yakıştırmada bulunmak' suç olmaktan çıkarıldı. Teklifle suçun basın yoluyla işlenmesi halinde de cezanın 1/3 artırılmasından da vazgeçiliyor. Ancak, bu durumda da 'hakaretin alenen işlenmesi' gerekçesiyle habercilere verilecek ceza; 3.5 aydan 2.5 yıla kadar hapis cezası.

Düşünce suçlusuna destek yok
Çoğul hareket: Kamu olarak çalışan görevlilere (Örneğin TBMM, RTÜK, vb üyelere) hakaret edilmesi halinde, bu suç kurul üyelerine karşı işlenmiş sayılacak. Sanıklara öngörülen en ağır ceza verilecek.
Çetenin telefon kayıtlarını yazana 4.5 yıl (madde 132): Telefon kayıtlarının dinlenmesi yoluyla 'haberleşmenin gizliliğini ihlal' halinde iki yıla, ihlal konuşmaların kaydedilmesi suretiyle işlenmişse üç yıla, bu konuşmaların içeriği yayımlandığında ise 1.5 yıldan 3.5 yıla kadar hapis.
Söyleşi kaydedenlere iki yıl (madde 133): 'Kişiler arasındaki konuşmaları taraflardan birinin rızası olmadan dinleyen ve kayda alanlara' altı aydan iki yıla, 'Katıldığı aleni olmayan bir söyleşiyi, diğer konuşanların rızası olmadan kaydeden' habercilere altı aya kadar hapis veya adlî para cezası.
Özel hayattan haber ve görüntüye 4.5 yıl (madde 134): Özel hayatının gizliliğini ihlal halinde dokuz aydan üç yıla, özel hayata ilişkin görüntü veya sesleri yayımlayanlara 1.5 yıldan 4.5 yıla kadar hapis.
Şirket haberine üç yıl (madde 164): 'Şirket ve kooperatifler hakkında yanlış bilgi yayma' cezası üç yıla kadar hapis.
Panik yaratana dört yıl (madde 213): Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla hayat, sağlık, cinsel dokunulmazlık ve malvarlığı yönünden tehditte bulunanlara iki ile dört yıl arası hapis.
Tahrikçi basına beş yıl (madde 214): 'Suç işlemek için alenen tahrik'te bulunanlara beş yıla kadar hapis. Tahrik sonucu suç işlenmiş ise tahrik eden haberci, azmettirici olarak cezalandırılacak.
Suça övgüye iki yıl (madde 215): 'Suçu ve suçluyu suçundan dolayı öven' habercilere iki yıla kadar hapis. Düşünce suçundan mahkûm edilen kişiyi destekleyen her haber, yazı, resim bu suçun kapsamında.
Yeni 312'liklere üç yıl (madde 216): Mevcut TCK'nın 312. maddesini karşılayan 'Halkı sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklı gözeterek kin ve düşmanlığa alenen tahrik veya aşağılama' suçuna bir yıldan üç yıla, halkın bir kesimini veya bir kesiminin benimsediği dini değerleri aşağılayanlara ise bir yıla kadar hapis cezası verilecek.
Yasaları eleştirenlere iki yıl (madde 217): Halkı, kanunlara uymamaya tahrik edenlere altı aydan iki yıla kadar hapis. (İptal edileceği beklenen yasayla getirilen vergilerin bir süre ödenmemesini istemek v.b)
Örgüt haberlerine üç yıl (madde 220): Yasadışı örgütler veya bunların amaçlarıyla ilgili haber yapanlara (yasa propaganda diyor) bir yıldan üç yıla kadar hapis.
Müstehcen yayına 10 yıl (madde 226): Yasada tanımı yapılmayan müstehcen söz, yazı, resim görüntüleri yayımlayanlara altı aydan üç yıla, çocukların veya şiddetin kullanıldığı müstehcen ürünlerin içeriğiyle ilgili haber yapanlara ve bunları çocukların görmesine neden olanlara 10 yıla kadar hapis, 5 bin güne kadar adli para cezası.
Piyasa haberlerine iki yıl: İşçi ücretleriyle besin fiyatlarının artmasına ya da eksilmesine yol açabilecek haber veya havadis yayanlara üç aydan iki yıla kadar hapis.
İftiraya dört yıl, pişmanlık yok (madde 267-269): Siyasetçi, rütbeliler ya da bürokratların adlarının karıştığı yolsuzluk iddialarını haberleştirenlere bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası. Bu suçta etkin pişmanlık, ceza indirimi olmayacak.
Soruşturma haberlerine üç yıl (madde 285): Büyük çaplı yolsuzluk soruşturmalarını haber yapanlara 'soruşturmanın gizliliğini ihlal gerekçesiyle üç yıla kadar hapis. Mahkemelerdeki kapalı celseden haber yapanlara da aynı ceza verilecek.
Kelepçeli resme iki yıl (285/4): Soruşturma sırasında kişilerin suçlu olarak algılanmalarını sağlayacak görüntülerini yayımlayanlara altı aydan iki yıla kadar hapis.
Olay yerinden bildirene altı ay (madde 286): Soruşturma işlemleri sırasındaki ses veya görüntüleri yetkisiz olarak kayda alan veya nakledenlere altı aya kadar hapis.
Cezaevi haberlerine dört yıl (madde 298): Açlık grevi veya ölüm orucu eylemi yapılan cezaevlerindeki haberleri vermek açlık grevine teşvik sayılabilecek. Cezası ise dört yıla kadar hapis cezası olacak.


Karikatüre ceza
Cumhurbaşkanına ağır eleştiriye 4.5 yıl (madde 299): Cumhurbaşkanına yöneltilip de 'hakaret' sayılabilecek eleştiri içeren söz, yazı, haber, resim, karikatürlerin yayınına bir yıl iki aydan dört yıl sekiz aya kadar hapis. (Bu suçun kovuşturulması Adalet Bakanlığı'nın iznine tabi olacak)
Eski 159. maddedeki suçlara üç yıl (madde 301/1): Türklüğü, Cumhuriyeti ve TBMM'yi alenen aşağılayanlara altı aydan üç yıla kadar hapis cezası.
Türklüğe, orduya, hükümete dokundurmaya iki yıl (madde 301/2-3): Hükümeti, yargı organlarını, askeri ve Emniyet teşkilatına yönelik hakaret sayılacak yayınlara altı aydan iki yıla kadar hapis, Türklüğü yurtdışında aşağılayan bir kişinin sözlerini haber yapanlara dört yıla kadar hapis. (Maddede "Eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz" deniliyor.)
AB'den Türkiye'ye baskı isteyene 20 yıl (madde 304): 'Türkiye'ye karşı hasmane hareketlerde bulunulması için yabancı devlet yetkililerini tahrik' suçunun cezası 10 yıldan 20 yıla kadar hapis. Suç tanımı belirsiz. Buna göre AB'nin demokratikleşme konusundaki eksikleri nedeniyle Türkiye'ye uyguladığı yaptırımları savunmak ya da Türkiye'ye karşı 'hasmane tutum içinde olduğu' kabul edilen yabancı devletlere ilişkin her haber bu kapsama sokulabilecek.
Kırmızı çizgiyi aşanlara 10 yıl (madde 305): 'Temel milli yararlara karşı faaliyette bulunmak için yarar sağlamak' suçunu işledikleri gerekçesiyle, KKTC ve Ermeni konusu başta, resmi politikalara aykırı beyanlarda bulunanlara üç yıldan 10 yıla kadar hapis ve 10 bin gün adli para cezası.
Zorunlu askerliğe itiraz (madde 318): Zorunlu askerliğe karşı olanların açıklamalarını yayımlayan kişiler hakkında dokuz aydan üç yıla kadar hapis cezası.
Devletin istemediğini yazana 10 yıl (madde 329-330): Devletin güvenlik ve siyasal yararlarına ilişkin bilgileri açıklayana beş yıldan 10 yıla kadar hapis. Bunu casusluk için yapanlara müebbet hapis.
Gizli bilgiye üç yıl (madde 334): Yetkili makamların yasakladığı gizli bilgilerİ elde edenlere bir ile üç yıl arası hapis.
Gizli bilgiyi yazanlara beş yıl (madde 336): Açıklanması yasaklanan gizli bilgileri yayımlayanlara üç ile beş yıl arası hapis.

KAYNAK: