Gümrükte bir servet unutuldu

Gümrük depolarında çürümeye terk edilen mallar arasında antikalardan otomobile, traktörden vince kadar birçok malzeme var. Binlerce eşyanın satışı ile son 6 ayda 15 milyon YTL gelir elde edildi.

El konularak depoya kaldırılan mallar, yıllar süren davalar ve ihmal yüzünden gümrükleri adeta ‘antika eşyalar müzesi’ne dönüştürdü. Öyle ki gümrük depolarında 40 yıldır bekleyen İran vazosu, 30 yıllık traktör veya 12 yıllık vinç bile bulmak mümkün. İstanbul Gümrükler Başmüdürlüğü, çürümesini engellemek ve depoları boşaltmak için sahipsiz malları satışa çıkardı. Değerlerinin çok altında alıcı bulsa da böylece elde edilen gelir devletin kasasına giriyor.

‘İsteyince oluyormuş’ dedirten işlemler, Zaman’ın 2 Mart’ta manşetten duyurduğu ‘100 konteyner yardım, 17 Ağustos depreminden beri gümrükte bekliyor’ haberi üzerine başladı. Haberin ardından harekete geçen İstanbul Gümrükler Başmüdürlüğü, mart ayından itibaren hızlı bir tasfiye sürecine girişti. Yapılan satışlarla depoların yüzde 80’i temizlendi. İstanbul’daki gümrük ambarlarında bekleyen malzemelerin satışından son 6 ayda 15 milyon yeni liraya yakın gelir elde edildi. Sadece İstanbul Haydarpaşa Gümrüğü’nde yapılan satış 7 milyon yeni lirayı buldu. 6 yıldır Haydarpaşa’da bekleyen deprem yardımları imha edilirken diğer 300 konteyner malzemeden de geriye sadece 40 konteyner mal kaldı. Bunlar da 3 ay içinde tamamen tasfiye edilecek. İstanbul Gümrük Başmüdürü Selahattin Aldemir, Haydarpaşa Limanı’ndaki boş ambarları gösterirken, “Birkaç ay öncesine kadar buralar ağzına kadar doluydu.” diyor. “Mademki 6 ayda stoklar eriyebiliyor, bunlar neden on yıllarca satılamadı?” sorusuna da düşündürücü bir cevap veriyor: “Dürüstçe adını koymak gerekirse, bu bir ihmaldir. Biz millet olarak kafamıza koyduğumuz, üzerinde yoğunlaştığımız meseleleri çözeriz. Zaman’ın haberi bizi tetikledi ve kendimize 6 ay zaman biçtik ve büyük oranda hedefi tutturduk.”

Bugüne kadar çeşitli sebeplerle gümrüklere takılan mallar arasında otomobilden traktöre, tarım ilacından CD’ye, vinçten elbiseye kadar akla gelebilecek her türlü araç ve malzeme mevcut.

Yurda kaçak sokulmak istenen mallar, ithalat izni alınamayan ürünler, ithalat sonrası Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan bakım-onarım garantisi alınamayan araçlar, TSE uygunluk belgesi alınamayan malzemeler, Tarım Bakanlığı’ndan ithal izni alınamayan gıda maddeleri, tarım ilaçları ve birçok eşya ambarlarda yıllarca bekliyor. 45 gün içerisinde işlemleri bitirilemeyen malzemeler, devlet malı haline geliyor. Ancak bundan sonra gerçek bir bürokrasi süreci başlıyor. Tasfiye sürecinin bu kadar uzun sürmesinin en büyük sebebi ise ihmal. Eşyaların bir kısmı mahkemenin satış kararı beklendiği için elden çıkarılamadı. Mahkemelerin çok uzun sürmesinden şikayet ediliyor. Bazıları da fiyatının yüksekliği dolayısıyla satılamadı. Ambarda olduğu halde bulunamadığı için satılamayan eşyalar da var. Artık hurdaya ayrılan malzemeler, Makine ve Kimya Endüstrisi’ne (MKE) satılıyor.

Sadece Haydarpaşa’da 2004 yılında 630 bin yeni liralık satış yapılabilmiş. 2005’te bu rakam 370 bin yeni lira. 2006’nın ilk 8 ayında rakam 7 milyon yeni lirayı bulmuş. İstanbul genelinde de durum farklı değil. 2004 yılında 9 milyon 400 bin, 2005’te de 10 milyon 700 bin yeni liralık satış yapılmış. 2006’da şu ana kadar satışlar 15 milyon yeni liraya yaklaştı. Yıl sonuna kadar hedef 25 milyon yeni lira. Bir önceki yıla göre İstanbul çapında yüzde 150’den fazla tasfiye yapılırken bu oran, sadece Haydarpaşa’da yüzde bini aştı. Planlara göre 3 ay içerisinde bütün eşyalar satılacak. Satılmayı bekleyen araçlar arasında 12 yıldır bekleyen bir vinç de var. Kullanılmış olarak ithal edilmek istendiği halde 5 yaşından büyük olduğu için ithal izni verilmemiş. 1994’ten beri devlet malı olarak bekleyen vinç, mahkemesinin bitmesi için yıllarca beklemiş. Başmüdür Aldemir, “O tarihte satılabilse belki 30 bin dolara gidecekken bugün 15 bin dolar civarında. Bu haliyle bile, satıldığı zaman bir ekonomik değerdir. Burada çürümesinden iyidir. Gecikmeli de olsa ekonomiye kazandırarak hem Hazine’ye gelir sağlıyoruz hem liman sahasını temizliyoruz.” diyor.

Tasfiyesine çalışılan yerlerden birisi de İstanbul Yeşilköy Gümrüğü. Burada 300 civarında otomobil müşteri bekliyor. Bunların bir kısmı kaçak araç, bir kısmı da kaçakçılık yaparken yakalananlar. En eskisi 2000 yılına ait olan araçlar, mahkemenin neticelenmesini bekliyor. Bu yıl 1 milyon yeni liranın üzerinde otomobil satışı yapılırken yıl sonuna kadar rakamın 2,5 milyon yeni liraya ulaşması bekleniyor.

Kaynak: www.zaman.com.tr