Gümrük Birliği açığı patlattı

Türkiye, Gümrük Birliği'ne (GB) üye olduktan sonra 1996-2005 yılları arasındaki 10 yıllık dönemde toplam 227.4 milyar dolar ticaret açığı verdi. Aynı dönemde Türkiye ile AB ülkeleri arasındaki ticaret açığı da 89.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, AK Parti Balıkesir Milletvekili Turhan Çömez'in yazılı soru önergesine verdiği cevapta, Türkiye'nin dış ticaret açığının yıllar itibariyle değişkenlik gösterdiğini ve dalgalı bir seyir izlediğini bildirdi.

Dış ticaret açığındaki artışın GB'nin etkilerinden çok, izlenen makroekonomik politikalar, döviz kuru, dış faktörler gibi unsurlarla da ilişkilendirilmesi gerektiğine dikkati çeken Tüzmen, şunları kaydetti: ''Nitekim GB'nin sonucunda, yerli sanayimiz AB'den kaynaklanan rekabet nedeniyle kalite alt yapısını geliştirmiştir. Son yıllarda ihracatımızda kaydedilen yüksek oranlı artış hızının üretim kapasitemizin gelişmesiyle büyük oranda ilintili olduğu düşünülmektedir. Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararı ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları ortaya konulmuş olan Türkiye-AB Gümrük Birliği, ülkemiz ile AB arasında son derece gelişmiş bir ekonomik ve ticari entegrasyona işaret etmektedir.

Türkiye ve AB'nin GB kapsamında işbirliği yapmakta mutabık kaldıkları hususlar, ekonomik hayatın çok geniş bir bölümüne yayılmıştır. Bu çerçevede ülkemizin dış ticaret rejimi tamamen gözden geçirilmiş ve gerek prensip gerekse uygulamalar itibariyle AB ile paralel bir yapı tesis edilmiştir. Bu dönüşüm reel dış ticaret hareketleri üzerinde de etkisini göstermiştir. Türkiye, GB ile bir taraftan AB pazarına üçüncü ülkelere nazaran daha avantajlı giriş imkanı sağlarken, diğer taraftan kendi pazarını AB ve diğer üçüncü ülkelerin rekabetine açmıştır.

Genellikle, dış ticaret açığı ile GB arasında paralellik kurulmakta ise de GB sürecinde Türkiye'nin OECD ortalaması bir büyüme performansına sahip olduğu ve bu çerçevede AB'den ve üçüncü ülkelerden ucuz yatırım ile ara malı ithalatının hızlandığı görülmektedir.''

ON YILLIK DÖNEMİN RAKAMLARI

Devlet Bakanı Tüzmen, GB'yi takip eden on yıllık dönemde (1996-2005), Türkiye'nin 227.4 milyar dolar ticaret açığı verdiğini bildirerek, söz konusu açığın 89.8 milyar dolarının AB ülkeleri ile gerçekleştiğini ifade etti. Tüzmen, 137.6 milyar dolarlık açığın ise üçüncü ülkelere karşı verildiğini belirterek, ''AB ülkelerinin toplam ticaret hacmimizdeki payının yaklaşık yüzde 50 olduğu göz önüne alındığında, AB ülkelerine yapılan ihracatın ithalatı karşılama oranının, üçüncü ülkelere yapılan ihracatın ithalatı karşılama oranından yüksek olduğu görülmektedir'' dedi.

AB'den yapılan ithalatta, yatırım mallarının payının değişmediğini kaydeden Tüzmen, ara mallarının ithalat içindeki payının ise gerilediğini bildirdi. Kürşad Tüzmen, GB sonrası, üçüncü ülkelerden yapılan ara malı ithalatının, AB'den yapılan ara malların ithalatından daha hızlı arttığına dikkati çekti. Tüzmen, ''Bu durumun ortaya çıkmasında, üçüncü ülkelere karşı uygulanan koruma oranlarının düşmesi ve üretici ihracatçılarımızı desteklemek için uygulanan dahilde işleme rejimi kapsamında gümrük vergisi muafiyeti sağlanmasının etkisi olmuştur'' dedi.

Devlet Bakanı Tüzmen, şöyle devam etti: ''GB sonrasında ithalatımızın, ihracatımızdan daha hızlı arttığı gözlenmekle birlikte, ithalatımızdaki artışın iç ve dış makro ekonomik gelişmelere bağlı bir seyir izlediği, özellikle ekonominin daraldığı dönemlerde ithalatımızda buna paralel düşüşlerin yaşandığı, ekonomik büyümenin canlandığı dönemlerde ise ithalatımızda paralel gelişmelerin ortaya çıktığı görülmektedir. Bu durum, Türkiye'nin ithalatının üretim ve ihracata dönük ara ve yatırım mallarından oluşmasının bir sonucudur. GB, Türkiye'nin bir ticaret ortağı olarak artan rolünün güçlendirilmesine katkıda bulunan önemli bir unsur olmuştur. Türk dış ticaretindeki serbestleşme sürecine yeni bir ivme kazandıran GB, Türkiye'nin dünyanın önemli bir kısmına karşı ticari anlamda açılma sürecini hızlandırmıştır.''