Gizli reklamlar alkolik yaptı

 Türkiye Yeşilay Cemiyeti’nin yaptığı bir araştırma; sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı ile ilgili çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.

40 ilde ve 10 bin lise öğrencisi üzerinde gerçekleştirilen araştırma verilerine göre sigaraya başlama yaşının 10’a, alkole başlama yaşının 11’e ve uyuşturucuya başlama yaşının da 12’ye indiği tespit edildi. Ayrıca lise öğrencilerinin yüzde 24’ü belirli aralıklarla alkol tüketiyor. Bir yıl önce yapılan araştırmada ise alkol kullanma yaşı 13, uyuşturucu kullanma yaşı 14 olarak kayıtlara geçmişti. Uzmanlar, özellikle içki konusunda tehlikeli bir tırmanışın yaşandığını ifade ederek reklam yasağı olmasına rağmen TV dizilerinde ve magazin programlarında gizli reklam yolu ile gençlerin alkole özendirildiğine dikkat çekiyor. Türkiye Yeşilay Cemiyeti Başkanı Mustafa Necati Özfatura da, bir yıl içerisinde alkol kullanmanın iki yaş düşmesini ‘çok vahim bir durum’ olarak niteliyor. Türkiye’de 1996 yılına kadar sürekli artış gösteren alkol tüketimi, reklam yasağının gelmesi ile durmuştu. Ancak yasağın gizli reklamlarla delindiği ve alkol tüketiminin yeniden artmaya başladığı belirtiliyor. Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Tuncer, filmlerde alenen içki tüketilerek reklam yasağının delindiğini kaydederek, “Topluma mal olmuş sanatçıların içki kadehi ile TV ekranına yansıması yanlış. Bu, bir özenti yaratır.” diyor.

Alkol ile sigara üreticilerinin paralel çalıştığını ifade eden Tuncer, “Bu işte büyük bir rant var. Çünkü ikisinin tüketimi birbirini körüklüyor. Alkolcüler içki reklamı ile sigaraya da alan sağlıyor. Bunlar gizli tuzak.” ifadelerini kullanıyor. Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı Şuayip Özcan, çocukların ders çıkışlarında alkol satan yerler ve kişilerle karşılaştığına işaret ederek, okul etrafında alkol satışının yasaklanması gerektiğini vurguluyor. Eğitim Bir-Sen Genel Başkanı Ahmet Gündoğdu da mezuniyet törenleri adı altında baş gösteren alkol kullanma eğiliminin ilköğretimin birinci kademesine inmesini ‘kırmızı alarm’ olarak nitelendiriyor. Televizyon dizilerinde alkol kullanmayı özendirici sahnelerin yer aldığını belirten Eğitim-Sen Genel Başkanı Alaattin Dinçer ise RTÜK’ün bu tür dizilere müdahale etmesi gerektiğini ifade ediyor.

İçki denetimi, Tarım Bakanlığı ve il özel idarelerine veriliyor

Alkol kullanma yaşının 11’e inmesi hükümeti de harekete geçirdi. Hükümet, içki üretim, dağıtım ve satışına yeni düzenleme getiriyor. Hazırlanan taslağa göre içki satan tesisler ruhsatlarını her yıl yenileyecek. Sektörün denetimi Tarım Bakanlığı ile il özel idarelerine devredilecek. Alkollü içki satmak isteyenler hem belediyeden hem de il özel idaresinden ruhsat alacak. Üretim izinleri beş yıl geçerli olacak. Üretici ve ithalatçı firmalar, satış raporlarını bildirecek ve bunlara göre hizmet bedeli ödeyecek. Bira ve şarap üretenler dışındaki firmaların yılda en az 1 milyon litre kapasiteli entegre tesis kurmaları şart olacak. Ruhsat verilemeyecek işyerlerindeki “internet kafe, bezik ve briç salonları”na “ve benzeri işyerleri” ifadesi eklenecek. “Satış mahallinde adil teşhir imkânı” ifadesi yerine “Alkollü içkiyi özendirici kampanyalar düzenlenemez” hükmü getirilecek. Tesis kurma izni almadan içki üreten veya bunları bulunduranlar hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ve 5-10 bin YTL adli para cezası uygulanacak. İzinsiz içkiyi piyasaya sunanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası alacak. Başka firma tarafından piyasaya sürülen ürünü taklit edenler, üç yıldan altı yıla kadar hapisle cezalandırılacak. Alkollü içkilerin üretimi, ithalatı, ihracatı, dağıtımı ve satışı konularında Bakanlar Kurulu iki ayrı yönetmelik çıkaracak.

Gençleri içkiden korumak anayasal görev

Anayasa’nın “Gençliğin korunması” başlığını taşıyan 58. maddesinde “Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.” hükmü yer alıyor. Sporun geliştirilmesiyle ilgili 59. maddede ise her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığının geliştirilmesine ilişkin tedbirlerin alınması gerektiği vurgulanıyor. Anayasa devlete ailenin huzur ve refahı ile anne ve çocukların korunması görevini de veriyor. Ayrıca alkollü içeceklerle ilgili 4250 sayılı kanunda öğrenci yurtları, spor kulüpleri, eğitim kurumları, kahvehane, pastane, bezik ve briç salonlarına alkollü içki ruhsatı verilmeyeceği belirtiliyor. Yasaya göre 18 yaşından küçüklere alkollü içecek satılması, her çeşit alkollü içkinin televizyon, kablolu yayın, radyo ve kamu yayın araçlarıyla reklamının yapılması da mümkün değil.