Gizem perdesi aralanacak

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) gama ışını teleskopu ''Glast'', Florida'daki Cape Canaveral Üssü'nden, Delta 2 tipi bir füzeyle uzaya fırlatıldı.

2 katlı füze, teknik bir sorunun giderilmesinin ardından 20 dakika gecikmeyle TSİ 19.05'te uzaya gönderildi. Herşey yolunda giderse ''Glast'' (Gamma-Tay Large Area Space Telescope) teleskobu, fırlatmadan 75 dakika sonra 565 kilometre irtifada yörüngeye oturacak.

Evreni sürekli aydınlatan devasa gama patlamalarını inceleyecek yeni teleskopun göndereceği verilerin, galaksilerin etkin çekirdekleri, pulsarlar ve süpernova kalıntıları üzerindeki gizem perdesini aralayabileceği tahmin ediliyor.

NASA uzmanlarından astrofizikçi Steven Ritz, ''Glast''ın, evrenin yüzde 25'ini oluşturduğu düşünülen karanlık maddenin gizemini aydınlatacağını da düşünüyor. Evrenin yüzde 5'i bildiğimiz madde, yüzde 70'i de boşluk enerjisinden meydana geliyor. Bilim insanlarına göre işte bu enerji, evrenin genişlemesine yol açıyor.

Evrenin, çıplak gözle görülebilen ışık tayfı renklerinin dışından çok farklı göründüğünü belirten NASA uzmanları, ''Glast''ın gama ışınlarıyla evrenin çok farklı ve muhteşem görüntüsünü sunacağını kaydediyorlar. Elektromanyetik tayf içinde en güçlü enerjiye sahip ışık türü olan gama ışınları, çıplak gözle görülemiyor.

Uzmanlara göre, gama ışınlarıyla alınan görüntülerde, Samanyolu galaksisi çok parlak görünüyor.

Güçlü cihazlarla donatılmış ''Glast'', faaliyete geçtikten 1 yıl sonra binlerce gama ışını kaynağı belirleyebilecek.

Yeni teleskop, 1991 yılında NASA'nın fırlattığı selefi EGRET teleskobundan çok daha fazla özelliklere sahip olduğundan, EGRET'in 4 yılda yapabildiği gözlemi birkaç günde yapabilecek.

''Glast'', ilk görev yılında gökküresinin (dünyayı merkeze koyan ve yıldızların izdüşümlerinin bulunduğu tasavvur edilen küre) eksiksiz haritasını çıkaracak. Bu çalışma sonucu, en az 5 bin gama ışını kaynağının belirlenmesi bekleniyor.

5 yıllığına görevlendirilen, ancak görev süresi 10 yıla dek uzatılabilecek olan ''Glast'', uluslararası işbirliğinin sonucu. 690 milyon dolarlık projenin yüzde 90 kadarını ABD karşılıyor, Almanya, Fransa, İtalya, Japonya ve İsveç de projeye katkıda bulunuyor.